Katalog

Kültür Korkuteli'de Helingah'ın Şifresi Başta "Da Vinci Şifresi" olmak üzere şifreli, sırlı romanların çoğaldığı bugünlerde Antalya'nın Korkuteli ilçesinde, yerel bir şifre kullanılırdı... Soğukhava deposu olarak kullanılan Helingah mağarasının şifresi neydi? Galip Büyıikyıldınm (*) ÖNCE BİRAZ KORKUTELİ: Adını Şehzade Korkut'tan alan Korkuteli (Korkut Ilı, Istanaz) ılçesı çok eskı ve sureklı bır yerleşım yerı olmasınm yanı sıra Antalya'nın yaylasıdır Osmanlı Padışahı II Bayazıt'ın oğlu Korkut'un Teke Vdlılığı sırasında Şahkulu ısyanlarında, Osmankalfalar yakınlarındakı bır mağarada saklanarak canını kurtardıgı anlatılır. Antalyahlar tarıh boyunca yaz mevsımlerınde 6070 km batıda, 100»1600 metre yukseklıktekı Korkuteli ve koylerını yaylak olarak kullanmışlardır Antalya da "denız, kum ve guııeş"ın ağırlık kazanmasından sonra, 3040 yıl kadar yazlık ve yayla olarak bu ılçenııı onemı bıraz azalmış ama son yıllarda halkııı Korkutelı'ye ılgısı yenıden ve eskısmden daha çok artmıştır Benım aııne tarafım da her yaz Antal ya dan Korkutelı'ye goçermış Yarım yuzyıl aradan sonra annem Korkuteh'nde bır ev yaptırdı vaz aylarını yıne orada geçırmeye başladı 19301950 yılları arasında Korku telı ve daha yuksekte Nebıler Yaylası'ndakı yazlık yaşantıyı annHh çocuklugunun ve gençhğının en guzel anıları arasında anla tır, bu arada Helıngah'tan da soz eder gun Korkutelı'nden Helıngah'tan konuşur ken anlatıverdı Osman Usta'nın dedesı Kurt Musa Helıngah'da mağara ışletırmış Koyluler at lara, eşeklere yukledıklen yag peynır tulum larıyla gelıp kapıyı çaldıklarında Kurt Musa çoğu kez yerınden kalkmaya uşenır o gun lerde kuçuk bır çocuk olan torunu Os man'a 1 Gıt bakıve (r yok ) oğlum Dermış sdglamak Kımsenın bır baş kasının peynırınde, yağında gozu yok, yeter kı, kendı tulumunu bulabılsın Okur yazarlık oranının çok duşuk oldugu, kagıt, kalemın kolay bulunmadığı donemlerde bu çubuklar depozıto makbuzu banka kartı ya da şifresi gıbı ışlev gormuşlerdır Hıçbır gızemlı, metdfizık vanı bulunmayan bu şıfre, somut bır gereksınmenın çozumune yonelık olarak halkııı çok uzun bır sureçte urettığı ışlevsel. ozgun, yerel bır teknık bulustur 9 HELİNGAH İŞLETİLEMEZ Mİ? Benzerı halk buluşları belkı Anadolu'nun başka yerlerınde de vardır Her turlu yerel, ulusal değerlerın yok edılmesıne yonelık kureselleşme ve yenı dunya duzenı anlayışlarına karşı halk kultur ve sanatının Helingah şifresi gıbı en kuçuk orneklerı bıle unutturulmayıp gelecek kuşaklara akta rılmalıdır Orneğın, Osman Usta'nın "Helingah yıne ışletılemez mı?" gıbı bır duşuncesı var dır kı, Korkutelı'nın yerel yonetıcılerı ve ıle rı gelenlerınce yabana atılmamalıdır Kor kutelı ve çevresı bugun de başta elma, armut olmak uzere onemlı bır meyve ve sebze uretım merkezıdır Temmuzdan sonra Antalyd'yı bu yayla urunlerı besler. Yorede beledıyeler ve kooperatıfler çok sayıda soğuk hava depoları yaptırmış, ışletmektedırler Oysa doğal bır serinlığı olan mağaraların ısı yalıtımı yonunden çok elverışlı ol duklarını bılıyoruz Orneğın, Antalya'nın lı monları Nevşehır'ın, Urgup'un mağaraların da saklanır gelır Yazın yedığımız yatak lı mon budur Korkuteli yoresınde de bazı doğal mağaraların dışarıdan bır soğutma uy gulaması ıle desteklenerek depolama amaçlı kullanılması olanakları araştırılabılır. He ... VE ŞİFRESİ O da gıder mağaranın kapısındakı soğudun dalından 510 cm uzunlugunda bır parça keser, uzerıne uç, dort çentık atarmış vSonra da bu parçayı boylamasına (çubuk eksenı ve çap duzlemınde) ıkıye bolerek bır yarısını tulum sahıbıne verır, otekı yarısını da tulumun ağzını baglayan, davar kılından ıplerın arasına sokarmış (Çızıme bakınız) Mal sahıbı tulumunu almaya geldığın de yarım çubuğu da yanında getırmek zorundadır Mağara ıçerısinde ıstıflenmış tulumlar bırlıkte araştırılır Bulunan tulumun uzenndekı yarım çubuk ıle muşterının getırdığı yansı karşılaştmhr Eğer çentıkler çakışırsa tulum sahıbıne verılır, ça*kışmazsa aramaya devam Çubuğunu getırmeyen malını alamadan evıne döner. Çubuğunu yıtıren, mağaradakı tum tulumlar alınıncaya değın bekler, ancak son kalan tulumu alabılır. Bu ışın hılesı olmaz mı? Osman Usta'ya gore ayrı kesılmış ıkı çubuk hıçbır zaman çakışmaz1 Bu çubuklartn asıl amacı hırsızlığı onlemekten çok, tulumların karışmamasını Iıngah'ın bu konuda denenmışlığı ve oncelığı vardır Bu magaralar geçmıştekı gıbı olmasa da asıl ışlevlerıne uygun ve sımgesel olarak korunmalı, canlandırılmalı ve geleceğe aktarılmalıdır Antalya'nın otekı ılçelerı gıbı yoğun goç almamış yerel, kulturel değerlerını ıvı koruyup yaşatan Korkuteli ılçemızın yerel yonetıcılerının ve yetkılılerın gereken duyarlılıgı gostereceğı ınancı ıle.. (VlnşYuk Mııh ğdlıpbmdtyahoo com Kaynaklar Da VıtiLi Şifresi Daıı Kruvvn Altın Kıtaplar Da Vıncı Şıfresı nııı Kırılrmısı D.ıml 1 Hoık (Sclım Yeııi(,erı) Nokla \ ıvıııları hfındıBt\a7 Tuıklmn Hınuk Sırrı Scııur \<\\m Dd^aıı Kıljp /ıııHııı Adamın Sıııı hcıı Rolnıts (\\/u Sıııı^uroti lu) Kuraldı^ı > nıııl.nı 1 aurd Aventtrid nııı Sırrı IVtır Hreund (U/ılm liıl fin\ Arsldiı) lllıakı \avnıları Kur an ı Ktnm ın Sıfresı Omer (,'elakıl Sınır Otcsı Y Karan ijılrcııkıııu (.evaplar Kdıp Yuksel Cevız Kabugu Yayınları Tevral ın Şılrısı \L (,ulı Kthaııttlerı Jostph Noalı Sınır Otesı Y Tı vrat ın Sılrısı Mıclıacl Drosnın Ctp Kıtjpları Şlfıe Tetrakıs Arnıand Hi'rsııvıtı Hılıııı Kıtapları rex/Şıfrelı Mesaı Claudıo Nı/zi Oglak Y<ı>ın1atı HELİNGAH ve MAĞARALAR... Helmgah ın yerını şımdı en kolay ve açık bıçınıde 'Korkuteli Rarajı'nın etegı' olarak tanımlayabılırız Korkuteli Çayı'nın ovava doğru açılmaya başladığı noktadakı bu kuvtu yer, baraj kurulmadan once de, gununıuzdekı gıbı mesıre yerı olarak kulla nır, sıcak yaz gunlerınde halk tılu çınarların serınlığınde vakıt geçırırmış Burada Vakıf lar'u onarılan bır de tarıhı kervansaray var dır Bu bolge asıl ununu çayın akışına gore sağ yamaundakı mağaralara borçludur Ba rajın dolusavak duşu havuzunun sagında dıp savak çıkışında gunumuzde de varlıgını koruyan Helmgah Mağaraları geçmışte yı yeceklerın hdklanmasında kullanılırmış Buzdolaplarının soguk hava depola rının bulunmadığı yıllarda ılkyazın sutlerıy le hazırlanıp tulumlara tenekelere basılan peynırler tereyağları getırılıp bu mağarala ra bırakılırmi!} Mağaraların serınlığınde bozulmadan saklanan bu yıveceklerı sahıplerı yaz sonunda ya da gerek oldukça gelıp alırlarmış Antalya Eskı Sanayı Sitesı'nde oto elektrık teknısyenı ve Çıraklık Okulu oğretmenı Osman Işlek'ın koklerı de Antalya'lıların pek çogu gıbı Korkutelı'ye dayanır Bır kekemelık so/. konusu ve bozukluk erkekler de beş mıslı fa/la gorulmekte WeberFox a gore kekemeler konuşma ve gramerle hıçbır sorun yaşamıyorlar ekemelık bugune değıl ses organlarınDeney birasında kekemelere ve normal da motorık bır bozukluk olarak bılıkonuşanlara anlam gramer ve dıl rengınm nırdı Fakat Amerıkalı bılım adamları saptanmasına dayanan sorular verılnıış De şımdı kekemelıgın kaynağını beyinde buldunekler soruları akıldan yanıtladıktdiı sonra va lar Kekemelerde dıl daha farklı ışlenmekte nıtları bır tujd basarak ıletmışler Bu aratia de Kekemelık hep bır knmışma zorluğu olarak neklerın beyın etkınlıklerını kavdeden araştırgoruldu dıyor Christine WeberFox. Oysa bo macılar, sesın kullanılmadığı durumlarda bıle zukluk sadece motorık bozukluga baglı dt kekeme beynın tarklı çalıştığını saptanuşlar gıl Purdue Uıııversıtesı'nde yapılan araştıı Kekemeler karmaşık sorularda daha malar sonucunda kaynağın beyinde olduğu uzun duşunme suresıne ıhtıyac, duvarlarken anlaşıldı bazı testlerde de bellı ba^lı beyın bolgelerı nor Konuyla ılgılı araştırma sonuçları Port mal konuşanlara kıyasla daha fazla etkıııleşland'dakı Amerıkan Konuşma Uıl Işıtme Bır Kekemelık tedavisi goren çocuk mış Bu bılgılerden yola çıkan araştırmacılar lığı nın bır konferansında sunuldu Çocukla kekemeliğin konuşmaların ışlenmesı ve ses organı arasındakı ortak rın %4 5'ınde ortava çıkdiı kronık kekeleme çogunda bırden bıre ya ılışkıye dayanan bır sıstem olduğunu duşunuyorlar da terapıyle kaybolmakta Bununla bırlıkte yetışkınlerııı %1 ınde de Kekemeliğin kaynağı beyinde K 908/15 14 Ajjustos 2004