Katalog

hi ığa büyük hizmeti lu karmasıydı. Örneğin akrabası Tibius (yani "Paflagonyah") damarlarında Paflağonya (OrtaKuzey Anadolu) kanı olduğunun bir kanıtıdır. Dedesi Aeniates Kral Büyük Mitridates'e isyan ederek Lııcullus komutasındaki Romalıların tarafına geçmiş, l.ucullus'a onbeş Pontus kalesini teslim etmişti. Ancak Lucullus'la Ponı pei'nin aralannın açık olması ve Pompei'nin Anadolu'da ko mutayı ele alması Aeniates'in Komalılardan umduğu nimetle ri bulamamasına neden oldu. Buııa rağmen Straboıı rahat büyüdü, iyi bir tahsil yaptı. Amasya'dan sonra akrabası Theophilos'un hulunduğu Tralles (Aydın) yakınlarındaki Nysa'ya (Sultanhisar kuzeybatısında) gitti, orada Aristodeınis'un öğrencisi oldu. M.Ö. 44'te Korint üzerinden Roma'ya giderek orada Tyrranion ve Silifkeli Ksenarkhus'ıın, Boethos'un ve belki de Poseidonius'un derslerini izledi. (yani Aristo'cu) hocalara rağmen Stoa'nın felsefesini benimsedi. Ömrü boyu beş defa Roma'da bulundu (MÖ 44, 35,31, 29, 7). MÖ 2420 yılları arasında İskenderiye'deydi. Bıı arada sürekli kütüphanede çalışarak daha sonra yazacağı eserleri için notlar çıkardı. Arkadaşı Aelius Gallus onu Mısır ikâmetinin sonuna doğru bir Roma ordusu eşliğinde tâ Habeşistan sınırına kadar ğötürdü. Doğuda neredeyse Hazar Denizi'ne kadar gittiğini dc kendisi söylüyor. İlginç olan Strabon'un eserini İskenderiye'de değil, memleketinde yazmağa karar vermiş olmasıdır. Yaklaşık 57 yaşlarında Strabon tekrar Amasya'ya döndü ve ömrünün geri kalan yaklaşık otuz yılında, doğduğu ve eserlerindeki çeşitli ifadelerinden çok sevdiğini bildiğimiz şehirde 47 kitaptan oluşan "Tarih" ve 17 kitaptan oluşan "Coğrafya" hakkındaki iki dev eserini meydana ğetirdi. Bunlardan tarihle ilgili olanı, birkaç paragraf dışında ne yazık kaybolmuştur. Ancak coğrafya kitabı, hemen hemen tam olarak elimizdedir ve İlk Çağ coğrafyası hakkında bildiklerimizin temelini oluşturmaktadır. "COĞRAFYA" Strabon'un Amasya'da yazdığı "Coğrafya" aslında 17 kitaptan oluşan dev bir eserdir. Bunlardan yalnızca 7. kitabın Makedonya ve Trakya'yı anlatan kısımları sonradan kaybolmuşsa da, daha sonra bunları kaybolmadan okumuş olan yazarların anlattıklarına dayanıla^ rak kaybolan yerlerin baştan yazılması mümkün olmuştur (4). "Coğrafya"nm konularmın kitaplarına göre dağılımı şöyledir: 1. Felsefenin bir bölümü olarak Coğrafya; daha önceki coğrafyacılar Ho meros ve Eratosten; 2. Matematiksel coğrafya; 3. İspanya: 4. (îalya (yani bugünkü Fransa), Britanya, Alpler; 5. Kampanya bölgesine kadar İtalya; 6. İtalya, Sicilya; 7. Kuzey Orta ve Doğu Avrupa, Makedonya, Trakya; 8 ve 9. Makedonya ve Yunanistan; 10. Ege Adaları; 11, 12, 13. 14 Kafkasya, Rrmenistan ve Kıbrıs da dahil olmak üzere Anadolu; 15. Hindistan ve İran; 16. Orta Doğu; 17. Kuzey Afrika ve Habeşistan. Konusunda İlk Çağdan günümüze kalan en kapsamlı eser olan Coğrafya bugüne kadar daha ziyade beşeri ve politik bir coğrafya eseri olarak düşünülmüş olmakla beraber, aslında dört başı mâmur bir coğrafya eseridir. Strabon coğrafyayı en geniş anlamıyla tam bir yerbilimi hattâ şimdi moda olan deyimle "yer sistemi bilinıi" olarak almıştır. "Şimdi irıcelenmesine başlayacağım Coğrafya diğer tüm bilimler gibi filozofun ilgi alanına girer" diye başlıyor eserine ve daha sonra Coğrafyanın yalnız devlet adamlarına ve askeri komutanlara değil, aynı zamanda gökkubbe, karada ve denizde karşılaşılan herşey. hayvanlar, bitkiler, meyvalar ve çeşitli bölgelerde görülen her nesne hakkında bilgi almak isteyen herkes için de faydalı olduğunu belirtiyor. BEŞ KEZ ROMA Tüm peripatet i k hu TASVİRLERİ ÇOK CANLI Birinci ve ikinci kitaplar hemen tamamen genel coğrafya konularına ayrılmış, ondan sonraki yerel coğrafya ciltlerinde de sık sık Strabon ğenel coğrafyayı ilgilendiren konulara dokunarak bilgi vermiştir. Yerel coğrafyada Strabon ülkelerin fıziksel özelliklerinden, insanların antropolojik karakterlerine, yerel tarihin orada yaşamı şekillendiren belli başlı olaylarına yer veren sağlam bir senteze ulaşmayı başarmıştır. Tasvirleri o denli güçlüdür ki, biz bugün yalnızca Strabon'un söyledikleriyle arazide bir kayaç kütlesini rahatlıkla bulabiliyoruz. Strabon bir fotoğraf makinesi kadar güçlü olan hafızasıyla Mısır'daki piramitlerin yapıldığı taşın içindeki nümmülit fosillerini, Amasya yakınlarında aynı yaş konumundaki nümmüYazının devamı arka sayfada 900/1319 Haziran 2004