Katalog

haftalık bulmaca 12 3 4 5 6 7 8 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 ÎOftlhf Dünya'mn manyetik alanımn yer değiştirmesi Dünya'mn manyetik alanı bazen nıçin tersyuz oluyor? Bu değışiklık canlüan nasıl etkılıyor? YANIT: Yeryuzu nun manyetık alanı, gezegenın çekırdegının dış kısmındakı sıcak metal erıyık ıçınde akan elektnk akınıı tarafından uretılır Bu metdl enyıgın sıcaklıgı ve hareketı atmos ferdekı gazlar ve okyanuslardakı sular gıbı gelışıguzel bır dalgalanma sergıler Bu dalgalan ma atnıobferın ust tabakalarında ızledıgımı/ meteorolojık hareketlere benzer Arada sırada çekırdeğın ıçınde meydana gelen "fırtınalar1, manyetik alanın kutuplarını tersıne çevırmeye yeter Ne var kı bu tersıne donuş hareketı oldukça yavaş seyreder Bu sure ortalama 1000 ıle 10 000 yıl arasında degışır Tersıne çevrılme, ayrıca, seyrek gorulen bır olaydır Ortalama her mılyon yılda bır, uç ya da dort kez meydana gelır Aralarında anların, balıkların, guvercınlerın ve balınalaruı olduğu bazı hayvanlar, kuçuk mıknatıslar ıçeren norolojık reseptorlerı yardımı ıle jeomanyetık alana gore yonlerını bulurlar Tersıne dönme sırasında Dünya'mn alanı zayıflar (hıçbır zaman tamamen yok olmaz) ve manyetik kuzeyın yonu şıddetlı bır şe kılde degışır Tek bır hayvanın yaşam suresınce bu degısıklıkler fark edılmeyecek kadar azdır 600 mılyon yıl oncesınden bu gune kadar geçen sure ıçınde bırkaç bın manyetik ters donme yaşanmış olabılır Bu durumda ten> donuşlerden olumsuz etkılenen hayvanların soyu dogal seleksıyon yoluyla tukenmış olabılır SOLDAN SAGA 1. Termometreyı de bulan Italyan matematıkçi fizıkçı ve gokbılımu Lahaıid turp şalgam, karnabahar gıbı bılkılerın kok dı^ıtıdakı butun bolgelerıne yerlcşebılen ozellıkle bemuotugıllerde karşılaşılan yosunumsu mantar 2 Aralarında elektnk ampulu ve fonografın da bulundugu bı nı aşkın buluşun patentıni alan Amerıkalı mu ut (resımdekı) llk atom bombası denemsının yapıldıgı ABD kendı Yu7 çehre 3. ' 0 ' gosterme sıfatının eskı bıçımı Dayanıklı ambaldj kagıdı Korpe Sara nobeünden onte gorulen belırtılerın tumu 4 Yontenı tarz Buyuk fare Iş ler, ışlemler Avrupa da buyuk bır yarımada 5. Hatalı basılmış pullar Matematıkte 514 sayısı Ekılen yer, mezraa Kadonun sımgesı Koku 6. Mulkıye olarak da bılınen takulteyı sımgeleyen harfler Gemıu dudugu Anıoııyak tuzu 7. Arjantın ın plaka ışaatı Ince kabuklu bır lur erık Radyumun sımgesı Tıyatroda sahne Tu mor 8. lletken şeylerden ısı ya da elektrıgın geçmesı Sıçanotu zırnık Kalıtımın maddi te melı sayılan asıt turu 9. Indıyumun sımgesı Bır kımsenın egenıenlıgıın tarııma Kıta Isın 10 Bır goruntu bır yabuııü va da bır davranısın daha ıy kavrannidMiıı baglamak 1 , 1 goz onun 11 1 de canlandırıp dıle getırnu Japon çıçek duzen leme sanatı 11 Bır renk Kume yıgın Bır yu /ey olçusu hırımı 12 Gemını baştan ıkıncı dıre gı Eskı Mısır da gune$ tanrısı Atlas Okyanu bu'ııda Porttkı/ t baglı takımadalar 13 I ıtyumun bimgtsı Kıbns ta bır kuıt Bır ısaret sıfa tı Zehır agı 14 Boııkbılım Ktııarlara koşut olarak yapılan sus 15 U/eımde kıtap okunan yazı yazılan bazıları açılıp kapanabılen açık kuçum masa Albert Eınsteın ın teorısı YUKARIDAN AŞAĞIYA mun sımgesı Tahılı sanıan vt kavuzlardan ayırmaya yarayan kıldan ya da kamıştan yapımış elek Kaz Dagları nın mıtolojık donemlerdtkı adı Almanca evet 10 Bazı bıtkılerın genellık le sut gorunusunde olan ozsuyu Kskıden çeş meden evlere su ta^ıyan kımse Pamuk ko7ası 11. Kınaye Eskı Yuan mıtolojihinde barış tanrıçası Altının sımgesı 12. Turkıye ıçın tarıhı oneme haız olan Isvıçre kentı Tırmanıcı balık Kamer 13 Hakım Eskı Yunan mıtolojısınde bul mumundan kanatlarıyla goklerde uçan ılk ınsan 14. Jupıter ın bur uydusu Kendılerıne ozgu bır bıçımlerı olmayıp ıçınde bulundukldrı kabın bıçı mını alan ve yıgın olusturmayan sıvı ya da gaz Pokerde bır oyuncunun onundekı paranın tumu 15 Hekımlerın akcıgerı dınlerken duydugu pato lojık ses Sporcu alkış unlemı Uzerıne yazı va 7ilan tabaklanmı^ ceylan dergısı Kıl 16 Duş man Gemılerın mı/ana dıregının gerısındekı yel ken 17. Bıle^ımı alumınyum oksıt olan cam par ldklıgında saydam ve turlu renklerde elmaslan bonra en sert mıaral 18 Bır kan grubu Pısnıış yemek 19 Utanma duvgubu Bır tur kagıt bus lemecılıgı 20 DenızkırlangRi Proteın sentezıne yardımeı olan bır asıt turu llker Mumcuoğlu 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Helyumun ses üzerindeki etkisi Helyum solumak ınsan sesinde tuhaf bir değışiklık yarabr Niçın? YANIT: Bu değışıkhgın nedenı, ınsanın bogazındakı helyum yogunluğu ıle normal olarak solunan havayı olubturan nıtrojen ve oksıjenın yogunluğu arasınddkı farktır Her ga/ın, bır unıte hacım ıçınde ıçerdıgı parçacık sayısı aynıdır Fakat helyum atomları nıtrojen molekullerının kutlebinm yedıde bırı boyutlarındd olduğu ıçın, helyumun yogunluğu havanın yogunlugunun yedıde bırı ka dardır Ses degışıklıgının nasıl meydana geldıgını açıklamadan oııce, ses ıle ılgılı bıraz bılgı veraıemu gerekır Ses ddlgalarının oluşması ıçın seb tellerı ve ya tımpan derısının (orta kulagın bır parçası) hava gıbı bır ortamın ıçınde tıt reşmes.1 gerekır Tımpanın derısı yukarı doğru hareket ettıgı zaman uzerınde kı havayı sıkıştırır Derının her ınış çıkışında bu bikışma bıraz daha artar Ve bırbırı ardına olusan bu Mkışnidlar ses dalgalarını olus.turur Frekans, belırlı bır sure ıçınde meydana gelen sıkışma sayısıdır Tımpanda olduğu gıbı ses tellerının tıtreşım frekansı dalgaların geçtığı orlamın tınsınduı bdgımsızdır Bır tonun perdesı dalga trekansına baglı ola rak degıştıgı ıçın helyum bolumak sesın perdesını dLgibtırmcz Ama ortamın yogunluğu, ses dalgalarının hızını ve tonun rengını etkıler (Pıyanonun çıkart tığı do sesı, çellonun çıkarttıgı do'dan farklıdır) Işte bu nedenle az once helvunı solumuş bırını dınledığınız zaman sebinın Vdk Vak Kardeş gıbı çıktıgını fark edebılırsınız FJ 1 Nokta çızgı açı yuzey vt usımkrın bırbırle rıyle ılışkılerını olçumlerını ınceleyen matema tık dalı Suyosunları 2 Turkçeye Psıkolojık Aktıvıte, Yasama Sanatı ve Insanı Tanıma Sana tı adlı kıtapları da çevrılen bırey psıkolojısının kurutubu Avusturyalı psıkolog Hastalıklı sakat Tırpanabalıgı 3. Çınılıkrın bır uzunluk olçusu Hayvanı gerı gerı yurutmek ıçın soylenen unlem Kulak yıkama aletı Toryumun sımge sı 4. C vıtamını eksıklıgınden ılerı gelen ve der mansı/lık /ayıflık ve dış etlerının ıltıhabı gıbı belırtılerle kendını gosteren hastalık Genellık le Vtnedık tt kullanılan hır kayık 5. Ingıltere de kullanılan bır boyluluk sanı Bır gemının su yuzunden yukarı kalaıı bolumu Kuzu sesı 6 Karındanbacaklılardan bır kara yumusdkçası hskı hlanuinav mitolojisinde evrenın yaradılısmda olusan ılk ınsan Lılalı (Ferıdun Karakaya'nın Miıemada yarattığı tıp) 7. Tutunleme sureüyle kurutulmuş rınga balıgı Fran sa'nın guneydogusunda bır yonetım bolgesı Nesın (matematıkçı) 8 Turkıye dekı askerı bastane Ayak dıreme Ege ve Akdenız de bu lunan, etı beya/ ve le//etlı 10 kgdan 50 kga kadar agırlıgı olan bır balık turu 9 Alumınyu Orhan Veli Arkadaşım Alı'den gelen eposta ıletısı aşagıdakı Sozmetık bul macanın ılham kaynagı oldu Şaır Orhan Velı Kaııık la ılgılı ıle tıde ıkı yanlış vardı Orhan Velı'nın VARL1K dtrgibindt çıkan şjırlerıyle unlenmıj olduğu ıddıası, bır de VLLİ olan adının "VELI" olarak yazılmış olması Aşagıdakı toplama ışlemınde sayıların rakamları bellı harflerle değibtmlmibtır ORHAN+VELI KANIK Soru ORHAN sozcuğu asal bır sayıyı sımgeledıgıne gore, VAR LIK sozcugunun sımgeledıgı sayı kaçtır' Duzenleyen Necah Buyukdura 915 sayıdakı Boruların Çarıçapı" ısımlı bılmecenın yanıtı En kuçuk borunun çarıçapı 2cm'dır Bılmeceyı dogru çozen okuyucularımi7 Suleyman Çevıker Istan bul Necah Buyukdura Ankara, Gungor Bıngol Istanbul Cıhat GulcuAnkara, Ece OralAnkara, Ender Aktulga Istanbul, Alı Erkılıç Adana 914 sayıdakı bılmeceyı dogru çozen okuyucularımız Özgur OzuğurAnkara, Nazan LesurMuğla, Alı ErkılıçAdana 917/2316 Ekım 2004