Katalog

teknoloji politikaları kurarak, üerısı ıçm bır potansıyel gelıştırmekle meşgul olmuştıır Oysa, G Kore aynı zaman aralığında, Turkıye ye benzer sosyoekonomık şdrtlaıddn hareket ettıgı halde, farkh bır teknolojı paradıgması dolayLsıyla radıkal bır teknoloji polıtıkası uygulayardk çok farklı sonuçlara ulaşmıştır Bu sonuçlar Tdblo 4'te gorulmektedır Kore üe Turkıye ran farklı tercıh yapmalannın nedenlerı aynı üa bılınmeyenlı denklem ıçınde çozulebılır mı' Turkıye yaygın (ekstansıf) bır sanayıleşme modelı ıle ıthal ıkamecı, daha çok sermayeyogun, nıspeten gen (kullanılmış) teknıklerle bol duz emek ıstıhdam eden bır uretım yolu seçerken (geç sanayıleşmenın ılk aşamalannda bu belkı de tanhsel bır zorunluluk olabuır), G Kore, bellı bır sure sonra Dunya rekabeüne gırme zorunda olduğunu bılerek, ıhracata yonelık yara dışa açık, sermayeyogun (az sayıda buyuk çeşıtlı uretım yapan fırma bunun gostergesıdır), dennlemesıne (entansıf) bır sanayıleşme yoluna gırmıştır Bunun dogal sonucu, ılerde teknoloji uretımının on hazırlıgı olarak, selektıf ve btlesel "teknoloji transferı" yapmak, bunu kunımsallaştırmak ve kolaylaştırmaktır Bu, telıf haklanndan meslekı egıtıme degın pek çok yenı hukula duzenleme yaparak yenı kurumlar ve mekanızmalar oluşturmak anlamına gelır Bunun ıçın her ulke, kendı legal sıstemıne ve amaçlanna uygun araçlar yaratmışür Ha ulkenın teknoekonomık kurumsallaşması konusun da ılgmç ıpuçlan vardır G Kore ıçın şu anda yururlukte olan, B&T'ye üışkın 800 kanun vardır Bunlann ıçmde 90 adedının başlıguıda B&T ıfadesı yer almaktadır AnlaşüdCdgı gıbı, teknoloji uretımı, yenılüder ve bunları yaratanlann haklannın ko runması ferdın sıyası haklanra Batı olçegınde koruyan bır rejım saydmasa bue Guney Kore'nın Anayasasında yer almaktadır Kore, Planlı donemınde, devlet olarak, mal uretımıne paralel teknolojı uretmeyı ve bununla ügıh tum yan sıstemlerın (egıtımden fıkrı haklara değın) orkestrasyonunu ana ışlevı say maktadır B&T mevzuatmın temel yapılanndan bırısı muh duzey de, B&T sıstemahk bıçımde teşvıkı amaçlayan 1967 tarıhlı "Büım ve Teknolojıyı Destekleme Kanunu"dur Bu kanun bu alanda plân VP polıtıkalar formule edılmesı ügıh kuruluş ve projelere destek saglonması ıçın onlemler getırmektedır Dıgerı, 1972de kabul edılen, ozel sektorun fmans ve vergı yoluyla teknolojık gelıştırme faalıyetlerını kolaylaştırmayı amaçlayan Teknoloji Gelıştırmeyı Teşvık Ka nunu dur 1973 Tarıhlı 'Muherrdıslık Hızmetlennı Teşvık Kanunu", muhendıshk sanayılerını gelıştırerek, AR&GE sonuçlarının tıcarıleşmesını ve boylece ımalât sanayııne katkı yapma olanagı yaratır 1989'da çıkarılan "Temel Büımsel Araştırmaları Teşvık Kanunu", Guney Kore'nın bılunsel araştırmalardakı gerı kalmışbgını telâfı ede bılmek ıçm, araştırma enstıtulerı ve urettıler Koç da Hyundaı de Ford dan alınan parçalarla bırer aıaba ortaya çıkardılar (SKD uretımı semıknockeddcwn) Koç un Cortına motorlu, şasüı, fiber karoserlı Anadol arabası uretımden kalkalı yıllar olmasına ragmen hâlâ yollanmızda Tablo 4. Türklye ve C. Kore'nln bazı BtıT, Hetlflm ve enformasyon göstergeleri TÜRKİYE KORE • Her 1000 kişıyedüşen: GünlukGazete(1996) Radyo(1996) TV (1997) TelefonHattı(1997) . , CepTelefonu(l997) . PC(I997) sayılan • Her 10 000 kışıye düşen intemet bağlantısı (Ocak 1999) • thracatın yüzdesı olarak ıleri teknoloji ihracatı (1997) • Patent başvuru sayılan (1996) Kendı vatandaşlanna (resıdents) Dığerlenne (nonresıdents) , ,• 111 178 286 250 26 20 7 4.30 261 9 367 19.668 % 0,49 1 32,3 25 394 1.037 341 444 150 1507 40.00 2 636 39 68.446 45.548 % 2,89 6,3 72,6 16 • Her 1.000.000 kişıye düşen bilimci ve mühendis sayısı (198595) ARGE harcamalannın GSYİH ıçindeki payı (1997) 1000 ıktısaden faal nüfus başına düşen ARGE personeli (1997) Tıcan kesım tarafından gerçekleştınlen ARGE harcamalannın toplam ıçindeki yüzde payı (1997) Scıence Cıtatıon Index'e Riren yayın sayısına göre ülke sıralaması (1998) ntP v*nWî OECO Maın Scıence and Technology Indıcaton (19991) KAYNAKLAR: The World BANK. World Development Report 1999/2000 (Entenng the 2 1 " Century) s 2667 Tablo 19Mı Tablo 4 Türklye ve Guney Kore'nln Bazı BkT, lletlflm ve Enformasyon Göstergeleri Kaynaklar The World Bank, World Development Report 1999/2000 (Entenng the 2ht Century) s 2667 n OECD Maın Scıence and Technology Indıcaton (1999 I) Tablo 19'dan DlEVerıle umversıtelerın temel bılımlerdekı, araştırmalannı desteklemeyı ongormektedır Kore nın Sanayı ve Teknoloji Polıtıkalannın bır ozeu Tablo 5'te verılmıştır Hyundai örneği Tabu kı bu kısa yazı çerçevesınde 'derınlemesıne' kdrşılaştırmalı bır B&T polıtıkası analızı yapmamız mumkun degddır Burada yalnızca fırma ve/veya sektor duzeyınde bırkaç ornekle, sadece uretıme oddklanmış sdnayıleşme' üe teknoloji uretırrane odaklanmış sanayıleşme" modellerıne kısaca degıneregız Teknoloji trdnsfen ozumlenmesı ve uretımıne üışkın bu omek olay (Guney Kore ve Turkıye de Otomotıv SanayıTablo S. C. Kore Sanayt ve B+T polltlkalanyla özetl len) Geleneksel SANAYİLEŞME TB+TGELtŞTtRME Fordızmın sımgesı, kıtle 1960'lar uretımıne daİthalatlkamecı sanayılenn gelişmesı B+T Eğıtimıne başlandı yalı, ana gırB+T altyapısı kuruldu. Ihracalayönelik sanayıler yaygınlaştırıldı. dısı demırçeYabancı teknoloulenn ıthalatı teşvık edıldı. Üretimmallan sanayııe destek venldı. lık olan, ılerı 1970'ler sanayı ulkelennın sembolu Ağır metal ve kimya sanayileri yaygınlaştınldı. Teknık eğıtim yaygınlaştınldı. otomotıv saAğırlık sermaye ıthalınde teknoloji ithalatına Ithal edılen teknolojılerin kurumsal olarak nayudır Bu kaydınldı. adaptasyon mekanızmalan lyıleştınldı. sektorde, üa Sanayı ıhtıyaçlanna tatbik edilebilecek araştırmalar Ihracatayönelik sanayılerin rekabetcıliği ulkenın başteşvik edildi. güçlendınldi. langıçtakı pa1980'ler ralellıklen şa Sanayii yapısı daha ileri ve dengelı bır düzeye Üstdüzey muhendisler ve bıliraciler yetiştirildi veya şırtıcıdır Bugetirtildi. getirildi. rada, 1967 yıTeknolojıyoğun sanayiler yaygınlaştınldı. Ulusal ARGE projelen etkınlıkle gerçekleştınldı. lında başlayan, Hyundaı Insan kaynaklannın gelıstirılmesı ve prodüktif Sanayi teknolojilennı gelişmesi teşvık edildi. sanayıler tesvık edıldı üe Koç'un, bırbırınden 1990'lar bağlantısız faSınaı yapının kendini yeni düzene uyarlaması ve Ulusal ARGE projeleri yenıden gozden geçrıldı ve kat, paralel duzenlendi. teknolojik yenılikler teşvık edıldi. oto uretme Beşen kaynakların ve diğer kaynaklann etkin Talebeyönelık teknoloji gelıştırme sıstemı denemelerı kullanımı teşvik edildi güçlendirildı. hsaca ele alıEnformasyon ağı lyıleştınldı. ARGE sıstemlen ve enformasyon ağı nacaktır Ikı uluslararası laştın Idı fırma da, B+T alt yapısı yenıden kuruldu. 1967'de ılk Kaynak: OECD Kore, 8.31. Tablo 2.2 arabalarını Tablo S. C. Kore Sanayl ve BT Politikaları özeti Kaynak: OECD Kore, s 31 Tablo 2 2 gorulebüır Koç yarı manufaktur usulu uretüen arabasmın yp rme, Bursada FlAT üe kuıdugıı buyuk fabrıkada lısans altında uretmeye başladığı ve sonunda kendısıne mal ederek kuş adlan verdıgı 124 ve 131 sensı arabalarla yola devam ederek dığer FÎAT modellen uretımınde uzmanlaştı, kendı modelını ozgun TOFAŞ arabasını ortaya koyamadı veya boyle bır çabaya gerek gormedı çunku, ıç pıyasalarda, gumrukler arkasında ıyı bır kâr marjıyla çalışıyordu Hyundaı ıse 1970 lerın başında, SKD uretımı aşıp kendı modelıne yoneldı ve ıhracatd yonehk atüımı başlatarak. oto uretımınde dunyada on sıralara otuı du (3) Ancak, kendı drabdsını uretmesı ksdns anldşmdsı dltında başkasının arabasını uretmek kadar kolay değüdı bunu ogrenme surecı ıse çok zor ve pahalıydı Koç'un bu ışe gırmemesı Hyundaı ornegınden sonra anlaşılabüır bır husustur Bu rada Turkıye ornegınde bulmamız mumkun olmayan bır husustan soz edümesı gerekır Devletın Teknoloji Polıtıkası Bu polıtıkayı uzmanından nakledelım (4) 'Kore Hukumeü, 1973 te, Otomobd Sanayunm Teşvüa Içın Uzun Donemlı Plan 'ı formule ederek, mevcut 4 otomobü firmasına parçalar halınde CKD (CompletlyKnockedDown) gelen arabalan ulkede monte etmeye son vererek, tamamen ulkede tasarlanmış 'Kore malı" aüe arabası gelıştırmelen ıçın aynntüı planlar hazırlamalannı emrettı Hukumetın ıstegı çok spesıfiktı Yerh Model, orıjmal, 1500 cc motor hacmınden daha kuçuk ve yerh parça oranı en az % 95 olmalıydı Uretım malryeü 2000 USD'den az olacak bu araba 1975'te pıyasaya verümelıydı Hukumet, Kore'nın toplam uretım kapasıtesınm 12 751 olduğu bır zamanda tesıs kapasıtesını yüda en az 50 bın unıte olarak saptamıştı Hyundaı, 1973'te, yüda 80 bın kapasıtelı "Kore" otomobüı ıçın master planını sundu, o yü gerçek uretımı 5 426 oto mobıldı Plan firmanın muhendıslen ıçın gerçek bır krız yaratmıştı çunku, montajdan başka oto uretımı ıçın bır bügüen yok tu Once ıthal ettüden teknolojüerı hızla absorbe etmeye çalışırlarken, berı taratan hteraturden oto tasarımı ve uretımı üe ügüı her turlu bügıyı ogrenmeye çalıştüar Hyundaı 5 ulkedekı 26 firmaya çeşıtlı teknolojüerı trdnsfer etmek ıçın başvurdu tamamen bır firmaya bağlı kalmak ıstemıyordu Hyundaı 1985'e kadar 54 lısans anlaşmasıyla tum Kore otomobü fırmalarının onune geçmışü Ama onemlı olan araba tasarımıydı Fırma 5 tasanm muhendısını 1 5 yülıgına Italyada Italdesıgn' firmasına govde çızım ve stüasyonu ogrenmek ıçm gonderdı gecegunduz en kuçuk aynntüan bırbırme naklederek her bügıyı kaydederek çalışan bu teknısyenler Hyundaı'nın çızım bolumunun çekırdegını oluşturdular 693/9