Katalog

Temmuz ayında üç tutulma * ' * * " ^ ' •'• •' Ku»Y Hasan H. Esenoğlu(*) 1 ve 31 Temmuz'da Parçalı Güneş Tutulması ve 16 Temmuz'da Ay Tutulması olacak. Temmuz ayında Cüneş, Ay, gezegen ve göktaşı yağmuru gözlemleri... Kuzey'ınde, 18 Temmuz'da Uranus Ay'ın 1 6 derece Kuzey'ınde yer alacak Uranus ve Neptun'un doğuşbaüş saatlerı sırasıyla şoyledır 1 Temmuz'da 22 51(09 05), 22 05(07 54) ve 31 Temmuz'da 20 51(07 02), 20 0505 52 Buna gore, her ıkı gezegen ay boyunca Guneş'ten uzaklaşügı halde gorulme surelen aynı kalmaktadır Temmuz ayında çıplak gozle kolay gorulebılecek parlak gezegenler şoyle Merktbr, bılındıgı gıbı sadece ufka yakın olarak ya Guneş dogmadan once Dogu'da ya da Guneş battıktan sonra Batıda gorulebılır Merkur hazıran ayından ıtıbaren temmuzun ılk gunlenne kadar Guneş'e yaklaşır, ay boyunca da tekrar Guneş'ten uzaklaşmaya devam eder Bu yuzden Merkur temmuz ayırun ortalanna kadar gokyuzunde gorulemeyecek Temmuz'un 15'ınden ıtıbaren ufuktan yetennce yukseklığe ulaşınca (10 derece kadar), sabahlan Guneş dogmadan hemen once Dogu tarafinda Gazler takımyıldızında gonılecektır Guneş dogmadan hemen once gorulebılmesı dıkkate alındKjında ayın ortalannda gezegen ufuktan 6 dereceye kadar yukselebılırken ay sonuna dogru 12 dereceye kadar çıkmaktadır Merkur gorulebüecegı 15 Hazıran ıle 20 Temmuz 2000 tanhlen arasında 30 gun boyunca Gemını (Dazler) takımyüdızın da kalan Gtinef, gokyuzunde gunluk yaklaşık 1 derecelık bılınen hareketıyle ılerleyeıek 21 Temmuz ıle 9 Agustos tanhlen arasında 20 gun boyunca Cancer (Yengeç) takımyddızındd yer alacak Guneş 2000 yüı ıçınde Yer'e 147 mılyon km de en yakın konumuna 3 Şubat'ta ulaşmışü ve 152 mılyon km ıle de en uzak konumuna 4 Temmuz'da gelecek 1 ve 31 Temmuz'da Guneş suasıyla yaklaşık 05 36 ve 05 49'da doguyor ve 20,40 ve 2021'de baüyor Buna gore Guneş sabahlan ay boyunca toplam 13 dakıka kadaı geç doğarken akşamldn toplam 19 dakıka kadar erken baüyor Dolayısıyla Temmuz ayı boyunca gunduzlerın kısdlması toplam 32 dakıka Guneş 21 Hazıran'da Taz Gündönümü'nden geçugmden gunler arük kısalmaya başlamıştır 1 ve 31 Temmuzda gunduz uzunluklan sırasıyla 15 ve 14 5 saat ıken gece uzunlugu ıse sırasıyla 9 ve 9 5 saattır 21 Temmuz ayı boyunca Ay'ın evreleri aşagıdakı re sımde gosterümışür Aynca, Ay'ın "yenı Ay" ve "dolunay" evrelerıne tam ulaşma saatlen de belırtılmışür Resımden Ay'ın yaklaşık 1418 Temmuz tanhlen arasında 5 gun surey le dolunay ve dolunaya yakın evrelerde kaldıgı gorulmektedır Dolunay bu tanhlerde yaklaşık 12 7 kadır parlaklıgı ıle tum gece boyunca Ay ışığı ıle Yer'ı aydınlatmaktadır Ay'ın evrelere karşüık gelen uzaklıklan ıle doguşbaüş zamanlan şoyledır 1 Temmuz'da ysni «y evresınde olacak ve gorulemeyecek, 1 Temmuz'da ay Yer'e 357 367 km ıle en yakın noktasmda, 8 Temmuz'da ilk dördtin evresınde (13 06'da doguyor ve 01 10'da baüyor, gece yansına kadar gorulur), 15 Temmuz'da Ay Yer'e 406 200 km ıle en uzak noktasmda 16 Temmuz'da dolunay evresınde (19 51'de doguyor ve 05 27'de batıyor, tum gece gorulur), 24 Temmuz'da ton dördtin evresınde (00 19'da dogar ve 13 23'te batar, gece yansından ıtıbaren goruluyor), 30 Temmuz'da Ay Yer'e tekrar 358 375 km ıle en yakın noktasında ve 31 Temmuz'da tekrar dolnnay evresınde (06 03'de oguyor ve 20 52'de batıyor, akşam ustu gorulur) olacak. Ay Gezegenler nerede? , Durbun veya teleskobu olan okuyucular temmuz ayı boyunca Urantts'u (parlaklıgı +5 7 kadır) ve Neptün'u (parlaklıgı +7 9 kadır) Dogu'da gece yansından once ve sabah Guneş doguncaya kadar goıebılırler Her ıkı gezegen yıl boyunca Oglak (Capncornus) takımyıldızındd kalıyor Uranus ve Neptun ufuktan yaklaşık 30 dereceye kadar yuksekte olacakür 17 Temmuz'da Neptun Ay'ın 1 2 derece P«ıw PaiMMd ialı Yral% ve 3 1 T e m muz'da VeOCrmy nus'un doguş bauş saatlen sırasıyla şoyledır (06 36)21 11 ve (07 08)21 06 Buna gore, gezegen 14 gun suresınce Guneş'ten bıraz uzak laşügmdan gorulme suresı yedı dakıka kadar çok az artacakür M u t , Guneş'e en yakın konumuna geldıgmTUTULMALAR : Parçalı Gttnef Tutnlması Tipi den Temmuz ayında gorulmesı zor olacakur 1 Temmuz Tarih Aym son gunlennde ve Ağustos ayında sabahZanum • Örelllk 21 07 06 1\itulma Başlangıcı lan gozlenebılecektır tslenebilaceği Yerleı Pasıflk Okyanusu nun merkezı Guneybolgesı Jfipiter, ay boyunca Boga (Taurus) takım yüdıŞÜJ ve Arjanün ın Guney temı zında gece yansından sonra Guneş doguncaya Ttpi : Ay Tntnlmaıı kadar yaklaşık 3 saat sure ıcın 2 1 kadır degış 161temmuz Tarih 13 46 36 Ay Yangolge korasıne gınyor Zaman Özellik meyen parlaklıgı ıle Dogu'da ufuktan ortalama 14 57 12 Ay Gölge konısuıe gınyor 35 derece yuksekte gorulecek Ay boyunca . ı 16 02 00 tam tutulma başlangıcı gezegen 20 derece kadar yükselmektedır Ju17 49 00 Tam tutulnıanın bıüşı pıter 26 Temmuz'da Ay'ın 3 derece Kuzey'ınde 18 53 48 Ay Golge korusınden aynlır yer alıyor 1 ve 31 Temmuz'da Jupıter'm doguş20 04 30 Ay Yangolge korusınden ayrılıyor bahş saatlen şoyledır 03 05(17 32) ve 01 26Avustralya Rusya'nın dogusu Japonya Çın hUntbüacuH Yerler (16 02) Buna gore ay boyunca gezegen GuGuneyDogu Asya, hındıstan Hınt Okyanusu, Antartıka, Havvau Adalan Pasıfik Okyanu su'nun neş'ten uzaklaşacagından gorulme suresı yakdogusu laşık 2 saat kadar artmaktadır. Tipi : Parçah Gttnef Tatalmaaı Sattirn, Jupıter'e yakuı konumundan dolayı 31 Ttemmuz Tarih benzer şekılde Saturn de ay boyunca Boga ta03 37 24 • Tutulma başlangıcı Zamaa Öıelllk kunyıldızmda gece yansından ıübaren sabah 06 48 48 1\ıtulma bınşı saatlenne kadar yaklaşık 3 saat suresınce +0 3 Batı Rusya I3kandınavya ve Gronland ın Kuzey la ltl«ıabUec«$YarUr kadır degışmeyen parlaklıgı ıle Dogu'da ufuksunlan Rusya'nın kuzeyı, Kuzey Buz Denızı Kuzeytan ortalama 35 derece yuksekte gorulecek 1 Ban Kuzey Amenka ve 31 Temmuz'da Satum'un doguşbaüş saather Çlzdgede görüUtiğU glbl, Itf tutulma da TUHtlfe'den Izlentmtytcekür. len şoyledır. 02 59(17 11) ve 01 10(15 26) Saturn 26 Temmuz'da Ay'ın 2 derece Kuzey'ınde yer alryor gun boyunca parlaklıgı +3 6 kadır ıle 0 1 kadır arasında Temmuz ayı boyunca gezegenlenn genel durumuna degısecek (yaklaşık 3 7 kadır) ve parlaklıgı gıderek çok bubakınca, tumunun (Merkur, Venus, Mars, Jupıter, Saturn, yuk mıktarda artacakür Durbunu veya teleskobu olan okuUranus ve Neptun) Guneş'ten uzaklaşügı gorulmektedır yucular Venus gıbı Merkur'u de Temmuz'un ortasında hılâl evresınde ve ay sonunda ılk dordun evresınde gorecekler Parlaklıgının artması yonundeka bu buyuk degışımın sebebı de Guneş'ten uzaklaşması ıle gorulebılırlıgının artması yanında evresındekı değışımdır 29 Temmuz'da Merkur Ay'ın 0 8 derece Guney'ınde bulunacak 15 ve 31 Temmuz'da Merkur'un doğuşbauş saatlen sırasıyla şoyledır 05 0519 24) ve 04 29(19 12) Buna gore, gezegen 17 gun suresınce Guneş'ten uzaklaştıgmdan gorulme suresı yaklaşık 1 saat kadar artacakür Venttı Guneş'e çok yakın oldugundan 18 Temmuz'a kadar gozlenemeyecekur Bu tarıhten ıtıbaren Guneş'ten bıraz uzaklaşacagından akşamlan Guneş batoktan hemen sonra kısa bır sure ıçın (yanm saat kadar) Batı tarafinda ufuktan yaklaşık 5 derece yukseklıkte gozlenebüecektir 1826 Temmuz arası Yengeç takımyıldızında bulunurken 27 31 tarıhlennde Aslan (Leo) takımyıldızına geçecekor Venus'un parlaklıgı, MartEylul arası yedı ay boyunca degışmeden 3 9 kadır parlaklıgında kalmaya devam edecek. 18 Göktaşı Yağmnm, Kova (Aqunus) takım yıldızı cıvannda yer alan Delta Aquanı yüdızmın'dan yagan Delta Aquendler ısımlı göktaşı yağmuru 2829 Temmuz arası en yuksek sayıya ulaşır Saatte yaklaşık 20 kadar göktaşı gorulebılır Oysa yagmurlar dışında gece boyunca ancak 67 veya daha fazla göktaşı gorulebılmektedır Delta Aquendlenn hızlan sanıyede 41 kılometreye kadar ulaşır Bu göktaşı yagmurunu ızlemek ısteyen okuyucular ozelhkle 2829 Temmuz'da ornegm gece yansından ıübaren sabah saatlenne kadar GuneyDogu'ya ufuktan yaklaşık 30 derece yukseklıktekı Kova takımyüdızı bolgesıne bakabıhrler Temmuz ayının gok atlasını ıçeren ve 15 Temmuz akşamı saat 22.00 ıübarıyle gorulebılecek gezegenler (resımde kesıklı daıre ıle gostenlmış olan Guneş hattının hemen yakınına bakınız) ve talomyıldızlar şeküde venlmışür (*) Astronom Dr, lstanbul Untversıtesı Fen Fakultesa Astronomı ve Uzay Büımlen Bolumu (esenoglu@ıstanbuledutj) ' • ' • • ' • ' • " • " • • • c "• • 22:20 16:85 Dılımay " • " • • • M • • • • 693/4