Katalog

lerı arasındakı etbleşımm her bır bolgenın tek başına yaptüdannın toplamından daha karmaşık bıyolojık durumlar yarattıgı gerçegıru ıse yenı yenı anlamaya başladık Fızıgın bıyolojık olaylarla ılgüı açıkldmalan da henuz eksık Oyleyse "Büınçzıhın problemı çozumsuzdur çunku beynı butunuyle mceledık ve zıhnı bulamadık" savı gulunçtur Henuz zıhnın ne norobıyolojısım ne de onun fizıgı nı butunuyle ınceleyemedık Sozgelımı zıhnın tanımı ve duyusal ımgelenn zıhınde nasü kuruldugunu açıklamak ıçın kuantum duzeymde bır açıklama gerekebüır Kuantum fizıgının zıhnın tasarlanmasında bır rolu olabüecegı fikrını Oxford Uraversılesı'nden matematıksel fizıkçı Roger Penrose ılerı surdu Kuantum duzeyındekı ışlemler bızım bır zıhne nasü sahıp oldugumuz konusunu açıklayabüır Bıhnçzıhın problemını bu kadar tuhaf karşılamamız çoğunlukla bügı eksıkhgmden kaynaklanır Bu eksıklık hayal gucunu sınırlar ve olanaklıyı olanaksız gıbı gosterır Büımkurgu yazan Arthur C. Clark 'Yetennce ılen bır teknolojı sıhır gıbıdır ' demıştır Beynın ' teknolojısı" onun "sıhırlı" oldugunu en aandan bıhnemeyecegını duşundurecek kadar karmaşıkur Zıhınsel durumlar (mental states) de bıyolojık/fizıksel olgular arasındakı derın uçurum üa farkh bügı edınme yontemı arasında eşıtsızhkten kaynaklanıyor Bır yanda yuzyülar boyunca felsefenm yontemlerıyle (ıçe bakışla) saglanan kapsamlı bır "zıhın" kavrayışı obur yanda eksık sınırsel bügıyı kullanarak büış* yetenegını araştıran büım adamlannın (cognıtıve scıenüsts) çabaları Ancak norobıyolojırun bu uçurumu gıderememesı ıçın bır neden goremıyorum Bu yuzden de bıyolojık sureçlenn aslında zıhın sureçlerıne karşüık geldıgı konusunda ısrar edıyorum Bence bıyolojık sureçler aynntüanyla anlaşümca bunun dogru oldugu gorulecek Zıhnın varhgını reddetmıyorum Bıyolojıye üışkın gereklı her şeyı ogrenınce züıın kavramının yok olacagını da soylemıyorum Yalnızca, eşsız ve degerh, kışıye ozgu zıhnın de bıyolojik olduğuna ve gunun bırınde kışısel zıhnın(duşuncenın), hem zıhınsel hem de bıyolojık çerçevede tanımlanabüecegıne ınanıyorum BİR DtÖER MV: Zıhnın kavranmasının olanaksız olduğuna üışkın bır başka sav da, gozlemcı üe gozlenen arasındakı çaüsma nedenıyle ınsan zekasının kendı zıhnı uzerınde ınceleme yapamaz oldugudur Ne var kı zıhnın de, beynın de bır basmakalıp olmadıgını bümek çok önemlıdır Dası de farkh yapısal sevıyelerden olusur, en usttekı sevıyeler dıger sevıyelerın ıncelenmesıne (gozlenmesıne) olanak verecek araçlar saglar Omegın dü yetenegımız zıhnımıze, bügıyı mannk ükelenyle sınıflandırmayı ve kullanmayı bahşetmıştır Bu da gozlemlerımızın dogru ya da yanlış oldugunu açüdamak konusunda bıze yardımcı olur Insan dogasını butunuyle açıklamak konusunda alçakgonullu olmahyız Ancak daha bunu denemeden yenügıyı kabul etmek Anstoteles'ın şu duşuncesme karşı gelmek demeknr Insanoglu kendı dogası hakkında sonsuz bır meraka sahıpür Bu fümı oluşturmaya yonelık beynı harıtalama gayret yaklaşık bır buçuk yuzyü once başladı Dk kez Paul Broca ve Carl Wernicke beynın farkh bolgeleıının dü yetenegının farklı büeşenlerıyle üışküı oldugu üen surdu Yakm bır tarıhte daha gehşmış araçlar sa ** yesınde bu çabalar meyvelerını vermeye başladı Araşurmacüar bugun tek bır noronun ya da bır noron grubunun etkırüıklennı dogrudan kaydedebüıyor ve bu etkmhklenn farkh zıhınsel durumlarkırmızı rengın ya da egrı bır çızgının algüanması vb üe üışkısını kurabüıyor Pozıtron emısyon tomografisı (PET) gıbı beyın goruntuleme teknıklerıyle yaşayan bır ınsarun farkh züıınsel çabalar gosterırken (bır cısımle onun ısmını üışkılendırmek ya da farkh bır yuzu ogrenmeye çahşmak gıbı) beynınde hangı bolgenın etkın oldu gu aydınlatüabüıyor Araştırmacüar mıkroskobık olçektekı noron devrelerındekı molekullerın boyle bağhydı Dü, duygular ve karar verme yetenegı üe ügüı yapüan keşıflerle bugun ulaştıgımız noktayı gosteren hste uzatüabüır Züıınsel ışlevlen nasü ele ahrsak alahm farklı beyın bolgelennın elbırhgıyle bu ışlevlere katkıda bulundugunu soyleyebüırız Züıınsel bır durumun ya da davranışın ortaya çüoşı üe behrh beyın bolgelennın etkınhgı arasında baglanü var En heyecan vena olanı da beyın araşnrmalanndakı bu etküeyıcı üerlemenın yalnızca bır başlangıç ohnası Yenı çozumsel teknüder, sınırsel (noronal) ışlevlerı molekuler duzeyde araştırma yetenegımızı surekh gehstınyor Boylece tum beynın çok daha karmaşık olan buyuk olçekh olgulannı da araşurabüıyoruz Bu üa alandakı bulgular sayesınde beyın üe zıhın arasında gelecekte daha saglam bır baglantı kurabüır Teknolojı üerledıkçe ve araşürmacüarın hunerlen artukça "beyındekı fümı" yaratan bıyolojık ve fızü<sel etkırüıkler ortaya çıkanlabüır ," ' Benlik (Öz) Sorunu , iyimser olmak için nedenler MULTtMEDYA FİLM: Büınçzıhın bümecesını çozmek ıçın benım onerım problemı üaye bolmekür Dk kısım "beyındekı film" adını verdıgım şeyı nasü uretügımızle ügüıdır Bu mecazı "film', farkh duyusal gorsel ışıt sel, dokunma ve koklamayla ügüı ımgelenn butununden oluşan züıın adını verdıgımız bır tur "multımedıa" gostensıdır Problemın ıkına kısmı da "benlıkle (oz, sell) ' ügüıdır Acaba "beynımızdekı filmın" bıze aıt oldugu duşuncesı otomatık olarak nasü uretüıyor Problemın üa kısmı da bırbırlenyle üışküıdır ıkıncı kısım bırıncı kısmın ıçıne gırmıştır Bunları bırbınnden ayırmak ıyı bır araşürma stratejısıdır tkı kısım da ayrı ayn yanıtlanmalıdır Sınubüımcüer büınçzıhm problemının "beyındekı Glm" kısmını uzun suredıı zaten farkında olmadan çozme ye ugraşıyor Büışsel (cognıtıve) sınırbüım alanında gunumuzdeka araştirmalann hızı ve guçlu kanıtlann elde edümesı şuphecüen, "beyındekı filmın' sınırsel (bıyolojık) temehrtin ortayaçüonlabılecegıne ınandırahj büır Ancak şuphecüer büınçzüun problemının üancı kısmının yaıu" benhk büıncının (sense ofself) naBeynln oul Ifl çevreslndekl her şeyl temsll ttmektir. Makak sü ortaya çıkugının çozulebüecefarkh zıhınsel ışlem maymunlan Uzerinde yapılan deneyler, gözlenen nesne (a) gını kabullenmeyı hâlâ guç bulabılere nasü bır katkıda lle beylndekl blrincl gömte kabuğundakl nöronal etklnllğln hr Yanıun apaçık ortada oldugunu bulundugunu belırle dtsenl arasında fafirtıa blr benzerllk oldugunu gösterlyor kesınhkle soylemıyorum ancak buna olası bır çozum tekhf edüdı yebüıyor Aynca bu (b). ve bu hıpotez şımdı sınanıyor molekullerın hangı Hıpotez, beynın organızmanın hem ıçındekı hem de genler sayesınde uretüdıgını tanımlayabıhyorlar dışındakı olaylan temsü edebüme yetenegıyle ügüı Bobrektekı ya da karacıgerdekı hucreler yalnızca kendı işlevlenyle ugraşır ve başka hucrelen ya da ışlevlen temsü etHarvard Unıversıtesı'nden David H. Hnbal ve mez Ancak beyın hucrelen, sınır sıstemının her sevıyeToroten Wİ«Mİ, beyın devrelennın gozlemcının baktıgı smde, organızmanın farkh yerlerındekı ve kendı dıamdabelh bır nesnenın şekhnı nasü temsü etügıne üışkın ük kakı olaylan ya da nesnelen temsü eder Beyın hucrelen tanıtı bulunca bu büım dah buyuk bır sıçrama yapü Qa araşsanmlan sayesınde dışandakı ıslerle meşgul ohnakla gotrmaa, beyındekı bınncı gorsel kabukta(korteks), bir revhdır Smır hucrelen organızma cografyasının ve bu nesnenın koşelenndekı ferkh açüar ıçın tepkı veren ayn cografyada gerçekleşen olaylann doguştan "hantacüanayn noron gruplan bulundugunu gösterdı Daha sonra dır" "Amaçh(ıntenhonal) " ahın dış dunyadakı nesneleHnb«l üe yıne Harvard'dan Margaret S. Ltvütgstoa*, nn temsü edümesı olarak duşunuldugunde esrannı yıtınr bırına gorsel kortekste "bıçıme" degü yalnızca "renkleZıhınsel durumlann neden ıçsel duyulan ya da dış dunyare" tepkı vermek uzere uzmanlaşmış noronlar keşfeth Aydakı nesnelerle olan etküeşımı temsü ettıgı sorunu, Darnca Unıversıty College London'dan Samir Z«kl bırına wmcı bakış açısından ele ahnınca çozumlenır Evnm, orgorsel korteksten sonra duyusal bügıyı alan beyın bolgeganızmayı dogrudan organızmanın etküeşım hahnde ollennın renk ve hareketı ışlemek konusunda uzmanlaşügıdugu her şeyı ıse dolayh yoldan temsü etmekle ugraşan nı buldu Bu sonuçlar norolojüc problemı olan hayattakı bır beyın gehşürmısnr hastalar uzerınde yapüan gozlemlerle de desteklendı BeBeynın doguştan "amaçh" davranışı bızı başka bır yındekı gorsel korteksın belh bır bolgesının aldıgı hasar gerçege goturur Beynın yapısında organızmanın hayatta renk algısına zarar venrken, hareket ve bıçım algısına zakahnası ıçın tasarlanmış, bedendekı kımyasal dengelen rar vermeyebüıyordu sağlayan bazı aygıtlar vardır Bu aygıtlar kuramsal degüKapsamh araştirmalann sonucunda ügınç bır gerdır bunlar beynın çekırdegınde beyın sapında ve hıpotaçek daha ortaya çıktı Gozlenen nesnenın yapısı üe gozlamusta yer ahr Yaşamı duzenleyen beyın aygıtlan orgalemcının gorsel korteksmdekı noron etkınhgının desenı nızmanın surekh degışen durumlannı da temsü etmek zo(pattem) arasında bır benzerhk bulunuyor (Bkz şekü) rundadır Başka deyışle beynın, yaşayan canhnın butunuy"Beyındekı fümın" farkh ozelhklerını ortaya çıkartle yapısını ve durumunu temsü etmesıne yarayan doğal maya yonehk araştırmalar ogrenme ve bellekle ügüı yenı bır aracı vardır goruşler ortaya koydu Ornegm bazal gangiıa üe beyınaAncak bu bıyolojüc benhk üe "bu duşunceler bana gın bısüdet kullanmak gıbı ışlen yapmayı ogrenmede etaıttır ve benım kendı perspeküfimle oluşmuslardır' büına kın oldugu ortaya çıkü Hıppocampus'un ıse kışı, yer ya da arasında, "Beyınde her şeyı büen bır kuçuk adam(homunolaylar gıbı şeylen ogrenmeyle üışküı oldugu anlaşüdı kulus) vardır" tuzagına duşmeden nasü baglantı kuracaAynca ogrenüen şeyın uzunsurelı bellege "kazıngız ? Benhgı ve çevresını nasü tanımlayacagız' "Olup bıteması ıçın noron duzeyınde ve molekuler duzeyde ıslemnın farkında olma \nssı(The feehng ofvvhat happens)" adlı ler gerekhydı Bu ' kazınma" noronlar arasındakı baglantıkıtabımda benhk büıncme aıt bıyolojüc temelın bıreye aıt ların yanı sınapslann guçlenmesıne ya da zayıflamasına Beynin temsil yeteneği 671/9