Katalog

Eğitim üretiminde verimlilik ve eşitlik üzerine Eğitim üzerine tartışmaiarda "fırsat eşitliği" yaklaşımı, verimli ve eşitiiği dengeleyici gözüküyor. gıüm uzerındekı tartışmalann ekonomıyle ügılı boyutu genellüde aynlan butçerun buyuklugu ve bu butçenın nasıl kullanüacagı yonundedır Amenka Bırleşık Devletlen'nde kamu harcamalannda ulusal savunma ve sosyal guvenlıkten hemen sonra gelen eğıüm harcamalan ulkemızde çok daha arka sıralardadır Ancak bu durum devlet elıyle egıümın yaygınlaşürüması ozel egıüm kurumlanmn desteklenmesı tartışmalannı azaltmaz Aynca her ne kadar sınırlı bır butçe aynlsa da, bu kaynağın nasıl kullanüacağı konusunda bır fibrbırlığıne vanlması oldukça guçtur Sağhk bilimleri dizininde çıta yükseldi lkemızde üp dış hekımlıgı ve eczacüık gıbı saghk alanlannda uluslararası platformda yapüan araşurmalara üışkın yayınlara "hıdex Medıcus", "Scıence Cıtatıon Index" vb gıbı dıanlerden kolayhkla ulaşılabıhnesıne karşın son yıllara kadar ulusal duzeyde yapılan yayınlara ulaşmak ıse guçtu Herhangı bırdızınleme sıstemının ulkemızde olmaması bılımsel ıleuşım açısından da oldukça duşundurucuydu Bıknsel ıletışımın dışında akademık yukseltmelerde onemh bır yere sahıp olan akademık dergüer de yetersız sayümaktaydı Saghk bılımlen alanında uluslararası dızınlere kabul edılmış bırkaç dergı dışında 180'nın ustunde ulusal dergmın çogu kendı konu ve yazar dızınlennı çıkaramamaktaydı Turk üp dergılennın abone sayüan ne olursa olsun penyodık bır dızınleme sıstemı ıçensınde yer almamalan nedenıyle bu dergılerden yararlanım ve enşım de son derece sınırh kahnaktaydı Dıger taraftan ulusal bır dızın oluşturuhnadan başlatilan yayın taramalan zaman kaybına ve araşüncılann bırbınnden habersız olarak benzer araşürmalar yapmalanna da neden olmaktaydı E Ekonomi gözüyle bakış Egıtım konusuna ekonomi gozluguyle bakügımızda ügmç bazı sonuçlara ulaşınz Her şeyden once egıtim tam amlamıyla kamusal bır mal degüdrr çunku herhangı bır egıtım kurumunda fazladan bır ogrencı okutmanın malıyetı neredeyse ortalama malryetle eş degerdedır Bu goruşe karşı olarak gehştirüen 'herkesın okumayazma büdıgı bır toplum daha az ınsanın okumayazma bıldıgı bır topluma gore daha çabuk ılerler" goruşu, "devlet destegı almayan bır bırey kendı olanaklanyla egıtım duzeyıru daha ıyı hale getıremez mı' sorusuna takümaktadır Ozellıkle ABD'de artik yasal bır geçerlılık de kazanmış olan evde egıtım konusu, devletın bıreylenn egıtımı uzerındekı payını oldukça sorgulayıcı hale getirmektedır Devletın egıümı finanse etmesını savunan go ruşun temel dayanagı ozel finans kaynaklannın berabennde geürdığı "dagıtim" sorunudur Zengın bıreyler çocuklannın egıtimı ıçın üpkı eve, arabaya gıysıye harcadıkları gıbı daha fazla para ayırabüeceklerdır Bunun dogal sonucu da, toplumdakı dıkey harekethhgın zamanla sona ermesı olacakür Eşıtbk konusundakı bu endışeler devletin ılk ve orta derecelı okullar duzeyındekı aküf destekçı rolunu açüdamakla beraber, yuksek egitım duzeymdekı payını tam olarak anlatamıyor Mukemmel ışleyen bır serbest pıyasa duzenınde, alacagı egıtimın kendısme yararlı olacagına ınanan bır bırey bu egıtimın geunsının malıyetmden daha yuksek olması durumunda boyle bır egıtimı kendı kendıne finanse etmeyı seçer Gerçekte yaşanan ıse devletın, egıümın her kademesınde bır rol oynaması konusunda varümış olan yaygın bır fikırbırlıgıdır Tarüşmalann onemlı bır kısmı da bu noktadan ıtıbaren başlar Devletin pryasaya yanıozel teşebbuse daha fazla guvenmesı gerektıgı goruşunde olanlar, bunun venmlüıgı arttiracagını eşıthge fazla zarar vermeyecegını ıddıa ederken dıgerlen boyle bır durumda fırsat eşıthgının yok olacagını savunurlar Ingıltere'de devlet sosyal tabakalaşmaya neden olacagı ge rekçesıyle ozel okulları desteklemez, hatta bu okullara hıç yardımcı olmazken ABD'de ozel okullara kısıtlama getirmek anayasaya aykındır. dan daha avantajh olanlar egıtım harcamalan eşıtlendıgmde bıle daha ıyı durumda olacaklardır Bu durumda eşıthgı tercıh edenler toplumda dezavantajh konumda bulunanlara daha fazla kaynak aktanlmasını savunmaktadır Basıt bır ornekle açıklamak gerekırse sınırh kaynaklar herkese eşıt bır şekılde paylaşürüdıgında elde edüecek toplam uretim, bu kaynaklann bır şekılde (doguştan gelen veya sonradan kazanümış ozelhklenyla) daha verımlı çahşan bsılere aktanhnasıyla elde edılecek toplam uretimın çok gensınde kalacaktır Sonuçta "daha az yetenekh" olanın egıtımıne aynlan kaynağın mar)inal geunsı daha duşuk oldugu ıçın, toplum venmhhkle eşıtlık arasında bır tercıh yapmak durumundadır Her ulkede çocuklarını ozel okula gonderenler genel olarak devlet okullannın yeterh egıtım veremedıgını duşunenlerdır Bır bakıma chger kaynaklara yatinm yapacaklanna çocuklanna yatinm yapmanın daha kârh oldugunu duşunenlerdır Bu babş açısı egıumı beşen sermaye açısmdan degerlendırır Yanı egıtım tıpkı dıger yaunm araçlan gıbı getinsı olan bıreyler uzenne yapılmış bır yatınmdır Bu bakış açısına alternafıf olarak egıümın bıreylenn uretkenhgını arttrmayan, bunun yerıne zaten uretken olan bıreylerı seçen bır mekanızma oldugunu savunan "yansıtıcı" bakış açısı gehştınlmıstır Her ıkı perspeküften baküdıgında da ortak nokta egıtım duzeyıyle ucretler arasındakı pozıtif bır ıhşkmın varlıgıdır Bır başka deyışle ıyı egıtımhlenn ortalama maaşı daha az egıumlılennkıne gore daha yuksekür Dunyada egıtım ekonomısı uzenne her geçen gun yenı teonler ortaya atılmakta ıken, Turkıye gıbı egıum tartışmalarırun yuzeysel ve polıtık olmaktan oteye gıdemedıgı "gehşmekte olan" ulkelerde, "egınmde fırsat eşıthgı" yaklaşımı venmhhk ve eşıthgı dengeleyen bır üke olarak duruyor U 13 12 1994 tanhınde TÜBİTAK Sağhk Bilimleri Araştuma Grobu bunyesınde saghk bılımlen alanında ulusal bır dızınleme sıstemını ulkemıze kazandırmak yurüçı yayın kahtesını yukselünek dergüerımızın uluslararası duzeyde kabul gormesını sağlamak ve behrlenen knterlere gore dergüen standardıze eünek ıçın "Türk Tıp Dizini"nın oluşturubnası amaayla " Turk Tıp Dızını Oluşturma Komısyonu" çahşmalanna başladı Ulusal Akademık Ag ve Bügı Merkezı (ULAKBIM) ıle bırhkte yuruttugu çahşmalann sonucu 1993, 1994, 1995 ve 1996 yıh konu ve yazar dızınlen yayınlandı ve INTERNET ortamında da araşüncılann hızmetine sunuldu 1997, 1998 ve 1999 yıllanna üıskın dızınler ıse bırtakım teknık sorunlardan dolayı yayımlanması gecıkmısse de, mumkun olabılen en kısa zamanda gunceh yakalamaya çahşacagız Turk Tıp Dızıru Oluşturma Komısyonu'nun bugüne kadar yaptıgı çahşmalardakı hedeü, "Index Medıcus" benzen bır dızın oluşturabümek ve oncehkle dergüenn şekü ve bır takım olmazsa olmaz kurallar açısından standardızasyonunu sağlamak ıdı Dıger taraftan komısyonun gorevı tum dergüen dızınlemek degıl, bazı evrensel kurallar çerçevesınde degerlendırme yapmaktı Başlangıçta hakemlı oldugu soylenen ya da oldugu sanılan dergüer dıane ahnırken dızıne katılabılmeye üışkın ve akademık yeterlıhk eşelı oluştu Sinan Yıldınm, Araştırma Gorevhsı, Bahçeşehır Unıversıtesı Bütçe nasıl kullanılmalı? Bır dıger tartışma noktası da egıtime aynlan butçerun nasıl kullanılacağı konusunda onumuze çıkar Amaç ulusal verımlılıgı artürmak ıse "yetenekh" olanlara daha az yetenekh" olanlara gore daha çok kaynak aktarmak gerekır çunku ancak boyle bır durumda eğıtımın marjınal geünsı daha yuksek olacaktır Kımılerme gore bu adü gozukmeyebüır Ancak 'daha yetenekh' olanlar veya aılevı altyapüan bakımın671/16