Katalog

otomobı BILIMDE 99 GARIPLIKLERI Beyinler tehlikede Belleksel açıdan tenibelsenız, bunun cezasını IO'nuz çekecek. 32 yılık hastane verüerıni inceleyen Alman ruhbüim uzmanı Siegfried Lehrl'm vardıgı sonuç bu. Oslo'da yayımlanan "Aftenposten" dergisinde Lehrı, üç haftalık bir belleksel duragankgın 10 düzeyinde 20 puanlık bir düşüşe ve bıreyin sozcük dagarcıgında belırgın bir azalrnaya neden olabüeceginı öne sürüyor. Daha da kötüsü, Lehri bu surenın uzaması durumunda iyileşmenin olanaksızkgına dikkat çekıyor. zegeninin Jüpiter'den birkaç kat daha büyük oldugunu, bu durumun da ona geçen kuyrukluyüdızlann yollannı çevirip onlan Güneş'e doğru yonlendirmeye yetecek bir çekim gücü sagladıgını belirtiyorlar. ler boyunca yer alan genler arasında sinyallerin iletilmesini saglayan bir bilgi otoyolu işlevini gördügüne, böylelikle birbirlerinden çok uzak genler arasında bir iletişim kurulduguna dikkat çektiler. Otolarda yağ değişimi yerine filtre sistemi Milyonlarca motoryağı gereksiz yere mi değiştiriliyor? Bundan yediyıl önce trafiğe çıkan Scania 143 model bir kamyon neredeyse bir mifyon küometreyi geride bırakmasına rağmen motoryağı bir kez büe değiştirilmemiş. Kamyon yeı» aluıdığında sahibi Trabold firmasuun özel yağ filtresini lakUrmış. Filtrenin ıçmdekı kâğıtlar yağrn içindeki pislitderi sıradan bir motor ültresine göre çok daha iyi temizliyorlar. Otomobil ve ağır taşıtlara uygun olarak tasarlanan filtreler Trabold firması tarafındanyalnızca 750 Alman Markı'na takılmakta.Her 1S.000 km'de bir 200 marka mal olan yağ değişimi yerine sadece 16 marka satılan filtre parçası değiştirilmekte. Ve eski filtre içindeki yağın yaklaşık 1/2 litrelikbir miktan da boşaltılmakta. Buluş çevre kirliliği için de yararh bir önlem olarak görülmekte. tüm arabalarda motoryağı değişimi ortadan kalktığmda milyonlarca ton kullanılnuş yağın imha edilmesine de gerek kalmayacak. Çevre Bakanhğı, sistemi özellikle de bu açıdan inceledi. Deneme için 700 saatlik bir çahşma süresi ve 63.500 kilometrelik bir mesale kuUanıldı. Ne var ki sonuç pek de iç açıcı olmadı. Yağ filtreye rağmen donuklaşmaya başlamış içinde arüklar biriknuşti. Piston bileziklerinin birbirine kenetlenmiş olması nedeniyle de filtre Çevre Bakanhğı tarafından onay alamadı. "Motoryağınm kimyasal özelliğini hiçbir filtre koruyamaz" diyor, Alman Castrol firmasının teknisyeni Torsten Meyer. Volksv/agen akaryalat uzmanı Manlred Bort ise motomn uzun ömürlü olmasınm tamamen motoryağınm kimyasal özelliğine bağlı olduğu kamsmda. Eğer Trabold firmasının müşterileh olmasaydı bu konu çoktan kapanmış olacaktı. Ama firmanm verdiği bilgüere göre şimdiye kadar 25.000'in iizerine filtre otomobil ve ağır taşıtlara takılnuştı. Ve filtreyi kullanan sürücülerin çoğu sistemden son derce memnun. Filtre sayesinde yiubinlerce kilometreyi yağ değiştirmeden geride bırakan sürücülerin hiçbiri olumsuzluklarla karşılaşmamış. Uzun ömürlü yağ konusunda otomobil ve yağ endüstrisi farklı açıklamalar getirmiş. Ve bu durum motoryağınm uzun ömürlü olmasını saglayan faktörlerden en önemlisi. Aynca filtre parçalaruun değiştirilmesi de olumlu sonuç vermekte. Fakat yine de neredeyse tüm uzmanlar filtrenin, yağı kayganlaşurdığı konusunda hemfüarler. Trabold müşterilerinin yakmdıklan başhca konu yağ değişiminde önerüen 15.000 kilometrelik mesafenin çokkısa olması. Bunun teknik zorunluluk(an çok ekonomik nedenlerden kaynaklandığı öne süriilmesinin ardından Volkswagen hrmast, benzin motorlan için yağ değişim mesafesini 15.000'den 30.000'e, dizel motorlan içinse 50.000 kilometreye çıkarmış. Tabii bu kararda en çok da motoryağı üreticileri zarara uğramış. Otomobil firmalannın talepleri üzerine daha kaliteli üretime geçen motoryağı firmalan şimdi eskisi kadar satiş yapamadıklarından yakmmaktalar. Ay çarpması Honda kucatdaşması Geçen ocak ayında yayımlanan bir rapora göre, Yosemıte Ulasal Parkı'ndaki ayüar yıyecek bulmak amacıyla 1998 yılında 1103 arabayla kucak kucaga geldıler. Bu durum 634,595 dolarlık bir zarara Uzayda tıraş Astronotlar uzayda tıraş olurlarken çok dikkat etmek zorundalar. Çünkü ufacık kesik ve yaralar bile uzayda pek iyileşmiyor. Büinmeyen nedenlerden ötürü hücreleri devinime geçıren mitokondriya uzayda işlevmı gerektıgı gibi yerine getıremiyor. Ne var ki, geçen eylül VVisconsin Tıp Fakültesi sinirbilim uzmanlarından Güneş sıstemındeki 65 uydudan yalnızca Dünya tam bir Güneş tutulmasını gerçekleştırebıliyor. Dunyanm aynı zamanda akülı yaşamın sürdürüldügü tek gezegen olması bir rastlantı mı? Herhalde degıl. "Astronomy & Geophysıcs" dergisınin haziran sayısında VVashington Üniversitesi'nden Guillerm Gonzalez Güneş'ı karanlığa gömecek denli büyük bir uydunun gezegenının dönüşünü de dengede tuttugunu, şiddetli iklim degışımlennı engelleyerek gelışmiş yaşam bıçımlerinin ortaya çıkmasına olanak tanıdıgını öne sürüyor. Gerçekten sogukkanlı Harry Whelan mitokondriyaya kızılötesi ışın vermek suretıyle hücrelerin yeniden devinime geçırilebilecegini öne sürdü. Whelan astronotiann uzayda daha kolay iyileşebilmeleri amacıyla kızılötesi ışın yayan diyotlan daha kapsamlı bir bıçimde araştırıyor. Kuzey kutbunda yaşayan morina balıgı kanı tıpkı donmaönler (antıfriz) işlevini gören glü'.oproteinler içerdiginden buzlu sularda barınabilır. "Nature" dergisinin eylül sayısında Mnoıs Üniversitesı evnmsel dırımbüım uzmanı ChlHing Cheng balıgın genetik düzenegı "tökezledıginde" şans eseri olarak bir degışınım meydana gelmiş olabilecegine, genelde sindirime yarayan bir proteinin yanlışkkla bir glikoproteine dönüştügune dikkat çekiyor. yol açtı. Park sorumlulan ayılann her arabaya göre özel beceriler geliştırdiklerinı ve bu becerilerin yavrulanna da geçtigini belirtiyorlar. Ayılann en belirgın özelliklerinden biri pençelerinı arka kapıya dayayarak kapıyı yerinden çıkarmalan. Ardından arka koltuktan içeri giren ayüar yiyeceklerin saklandıgı torpidoya uzanıyorlar. Sayıca üstunlükleri ve kolaylıkla ıçeriye gırebılmelen açısından ayılann en çok Honda marka arabalara ilgi gösterdıkleri, Tbyota'lann ise ikinci sırada yer aldıgı belirtiliyor. Güneşi toplayan balıklar Avustralya Müzesi araştırmacılanndan Andrew Parker tropıkal sularda yaşayan göz kamaştıncı özellikteki bir balık türünün güneş gücünü toplayarak çevrelerine ölüm saçnklannı ortaya koydu. Geçen ilk yaz Parker Amazon bölgesine özgü maymunbalıgının üzerlerine düşen güneş ışıgının hemen hemen yüzde yüzünü geri yansıttıgını, Yıldız Savaşlan'ndakini andıran aynamsı yanlan sayesinde düşmana karşı korundugunu belırttı, Bu tür balıklar düşmana yanlannı donerek güneş ışıgını tıpkı lazer ışını gıbı yansıtıyor. Yogun ışıgın etkisiyle düşmanın gozlerindeki damarları çaüıyor, kımı zaman da ölüme neden oluyor, Rita Urgan Kaynak Diccover özel sayı Xgezegeni . nerede? En iyi ara+ştınlmış 82 kuyrukluyüdızın üçte biri iç Güneş sistemine gökyüzündekı dar bir şeritten giriyor. Bu da bir şeyin onlan yönlendirdigini ortaya koyuyor. "Science" dergisinın ekim sayısında Lousiana Üniversitesı'nden John Matese ve Danlel Whitmire kuyrukluyıldızlann uzun zamandır peşınde oldugumuz, Oort kuyrukluyıldız bulutunun içinde güneşın çevresinde Dünya'nın Güneş'e olan uzaklıgından 25 bın kat fazla hızla dolaşan X gezegenı tarafından yönlendirüdıklerıni öne sürüyorlar. Matese ve Whitmire X ge Organik yongalar Kolîîorniya Teknoloji Enstitüsu'nden Jacqueline Barton ve meslektaşlan geçen kış uzun DNA şeritlerinin elektrik içerdigini bildirdiler. Barton ve arkadaşları DNA'nın molekül (nöb, sp.) 671/15