Katalog

N yer alan Çorlu ve Büyükçekmece yerle bir olmuştur. 10 Temmuz 1894'teki KM depremi Istanbul'u etküerken Edırne'de de ş i d d e t 1 e duyrulmuştur. O nedenle, gelecekte TEK'in K K devinA imlerinden irkitilebilecegi göz önünde bulundurulmalidır. üçgeni ve Iatanbul önü yer almahdır. . Sonuç Kuzey Batı Anadolu'da KAF'ın davranışını etkileyen ana etmenlerden başlıcalan, 015 km derinlıkleri arasındaki yeryapısı durumu, kayaçlann kmlganhgı, tektonik üis>iler, gerilim birikme ve boşalma hızıdır. SakaryaSaroz arasında kınlmaya karşı en yüksek dayanım gösteren parça, Istanbul güneyi (M.Ereglisi Hereke) arasıdır. Bu kesimde dirençli kaya oranı yüksek, kınlganlık düsüktür. Boşalma büyük depremle beklenir. Sakarya'da gerilim birikme hızı ve kınlganhk yüksektir. Tekirdag güneyinde, yeryapısının kınlma dirend orta, kınlma öncesi çatlama çok, depremcik etkinligi yüksek, gerilim boşaltma oranı yüksektir. MürefteSaroz arası, yeryapısı ortasaglamchr. Boşalma büyük depremle beklenir. Sakarya çukuru, sık boşalma kınlma ile en çekinceli kesim olup, sanld Istanbul depremlerini geciktirmektedir. Ms=7.9 büyuklügünde 1939 Erzincan depreminin 360 km kırmasının bir örneginin Kuzey Marmara'da M=7.7, L=250 km ile oluşma olasıkgı yok varsayılamaz. Ancak, yeryapısal durum ve dayanık çoktürlügü iki parçah bir lanlma seçenegini oluşturabilecek gibi görünüyor. ' • • , . • • " . • • > • Üç Bölümlü SakaryaCelibolu aralığı ve depremselliği Çok yıkıcı deprem (M7) yineleme aralıgı Sakarya çukurunda 7 ile 30 yü Cöritntü 2 Kuzey Anadohı Kmğı Ih ThrtyoEıftfpftfc Kınğmm kaslşmesl. (Sakmç r« dlğ. iken, Istanbul önünde 1999den) • 130160 yü, Tekirdag Çerkezköy) önemli sarsıntüara neden olabüir. Kaldı ki şu önünde 80100 yüdır. Yukanda deginildigi gibi bu durum depremler Trakyada yüam yapmısnr. yeryapısınm, larüganlıgına ve dogudan gelen baskı 14 Eylül 1509 Kuzey Marmara (KM)'de olan bir aktanmına baglıdır. Sakarya ve Tekirdag öncü depremlerdeprem Istanbul'u yıkarken, TEK'in KB arasında yer alan le büyük bir deprem gelecegini belirtirken, Istanbul Edime de zarar görmüştür. suskundur. Bunun nedeni, Istanbul'daki ana kayanın göre23 Nisan 1766'daki KM depremi Istanbul'da büyük celi kalınlığı, yüksek dayanımı ve tekdüzeligidir. Istanbul'yıkım yaparken TEK'nin Kuzey Marmara girişi üzerinde da 1 yüacı deprem oluncaya dek Sakarya'da 45 tane, Tekirdag'da 12 tane olmaktadır. Bir Kuzey Marmara dan geçen Kuzey Anadolu Kınğı'nın Büyükçekmecc açığından bakıma Sakarya dogudan gelen kına geçen TIK (Trakya Eikifebir Ktrıgı) boluntuiünün batısı (yukanda) ve bastüara karşı, Istanbul'un dogusunda doğumnda (afağıda) kalan kollan altında yer yapnı ve gerilim enerjisi hava boşaltan güvence valfi gibi davranbofalımı. Bu dokum Marmara nın batııının doğuya gore daha kolay maktadır. Sakarya çukuru aşın depremkınlabilecıgiııi selliği ile yeryuvarında depreme en duyarlı ve bu denli kısa sürede 4.5 İO22 MürefteBüyük Çekmece Kolu .t erg k m a ve deprem gücü biriktiren ender yerlerden biridir. O nedenle, Birim Derinük (km) Kırılganlık Depremcik Etkinligi Türkiye'de özel önem gösterilmesi su l.Deniz 01 km 2. KumKil TutturulmamışJ .01.7 Gevşek ' ' •' '.";"• ; • gereken yerlerin başında Sakarya Çökel Birımler Çukuru, sonra Erzincan ErzurumBingöl c . . . Kaynaklar 1 Sakınç, M , Yalnrak, C, Oktay, FY, 1999, Paleageograp hical evoluation of the "ftace Neogene Basin and the Tethys Paratethys relations at Northwestern Tlırkey (Thrace). Palaeo, 153, 1740 Bsevıer. 2. Ketin, 1,1983, Turlaye Jeolojisine Genel Balaş, ITU Matbaası, 591 sayfa 3. Yaltırak, C, Alpar, B.. Yüce, M., 1998, Tektonic elements controllıng the evolution of the Gulf of Saros (northenstern Aegean Sea, Tbrkey). Tectonophysics 300, 227248. 4 Ercan, A., 1999, En Az Büyuklük: 7.3, Azami Sure: 30 yü. Kuzey Anadolu Fayı'nın Batı'daki (Bitinya) üginç Davranış Kimligi. Cumhuriyet Bilirn Tteknik, 4 Aralık, s.663, 1920. 5. Okay, A.I., Demirbag, E., Kurt, H., üktay, N., Kuşçu, I., 1999, An Active, Deep Marine StnkeSüp Basin Along the North Anadolian Fault ın Tlırkey. Tectonics vol. 18, no.l, 129147. 6 Aydın, Y, 1974, Etudepetrographique et geochimiquedelapartic centrale du massıf D'lstranca (T\ırquie) Doktora tezı ITU Maden rakültesi. 7. Akartuna, M., 1953, ÇatalcaKaracakoy bolgesinın jeolojısi, lst. Üniv. Fen. ak. Mon. s.13. 8. Leftchon,Xavier, Taymaz, T. ve Şengor, C, 1999, Büyuk Marmara Fayı: Niçin, Nerede ve Ne ülabüir, 20 Kasım 1999, Cumhuriyet Bilim Teknik, 9 Le Pichon, Xavier, 1999, Olaaı Bir Depremin Etkileyecegi Bolgelerde Ivme ve Şıddet Dagılrmı Senaryo Haritası, Cumhuriyet Bilim leknık, s 664, s.1819. . i•• . . . . *Prof. Dr. ITÜ M a d e n Fakültesi Jeofizik Müh. Böl '• •'.. ' AyazagaIstanbul 3. Tferaiyer Genç Kaya Birimleri 4. Metamorfık Kristalin Taban 1.77 Gevşek >7 km Yüksek Dirençlı AzKırılgan Yükaek •*. Ms=l5FBchtw (Yılda 1000 2000 depremcik) ' . • :'• • . . : . t lUt 15 km Içln kınlganlık oram %46, orta kolay kınlır, yiiksek öncü shmlk etkln Deniz 1\ıtturulmamış llkll,fanfeiMdhtnd 4.710** tra, öepnm ytntkm* onlığı 75100 ytl. Büyük ÇekmeceDarıca Kolu Birim l.Deniz 2 Genç tortullar ya da MiyonenOligosen Eosen Birimleri Derinlik (km) Olları 11. 1 1.117 . Kınlganlık Depremcik Etkinligi Çok Gevşek Gevşek Suskun/Seyrek Sua Yer yer çok kınlgan (Yılda 100200 depremcik) Yüksek dirençli, az kınlgan 3. Paleozoyik Birimler 7 Kumtaşı, Şeyl 4. Metamorfik Kristalin llk 15 km fffo kınlganlık oranı %»%1O çok zor kmhr, kınlma gücü 7tIO*2 KörfezSakarya Kolu Birim 1. Genç Tortullar Alüvyon 2 Genç Kayalar (Kretane) 3. Paleozoyik 4 KıistalenMetamorfik Derınlrk(km) 0,61,2 1,21,5 1,53 37 Kınlganlılc Çok Gevşek Yüksek Dirençli Çok Az Kırılgan Depremcik Etkinligi Etkin » a Genç Çökeller (Yumuşak) (1 150kg/cm2) • b Genç Kayalar (GevrekKretase) (12 ton// cm2) c Yaşh Kayalar (Paleozoyik) (Seı t) (1.5 2 ton/cm2) '.' d. lernel Kayalar (Çok sert)(l .72.2 ton/cm2) e. (Metamorfik) Kristalin ., (Tfekdüze) (23 ton/cm2) • • . Kınlganlık Oranı .. • Oncu Depremcik . . . Etkinligi ' ( , Kıncı Baakı Gucüne Özdeş Enerjl Deprem Büyuklügü (Ms) 56 5 . Depremle Yer Atımı Deprem Sıkhgı (Yü) . Kırüganük . Depremde Odak Derinligi Dış Kabuk Kalınlıgı . Gerilim Birikme .'.'• .. . Istanbıü 7fetada£ MüreüeBüyükçekmeceBüyükçekmeceKörfez Derinhk Derinlik 0.1 01 km 14 17km 11.1 1.77 km 1. 1.1.7 1.73 kmf?) 15(?)km 15km %8 %10 M=23 SeyrekSuskun 100200 tane/yü 68 10 22 erg 6.57.8 (2.5S)/(05 m) 130160 Çok Zor 15+2 36+2 5 1022erg/2 3cm Sakarya Körfez Düzce 0 61.2 km 1.21.5 km 1.53(3) km 1.515(?)km 15 km %60%65 M=l5 Yuksek SOOlOOOtane/yıl 4.5 1022 erg ": • ' | : ;. , 715(?) km •. • • , • .. 15km %46 M=l 5 Çok Yüksek 15002000 tane/yü 3510 22 erg 657.8 (35)/? 80 100 Orta 12±2 34+2 5 1022erg/23cm (2.54.5)/ (03) 330 Çok Kolay 15+4 34+2 5 1022 erg/23 cm llk 15 km lcln kınlganlık oranı %75'den büyük, çok kolay kınlır, deprem yineleme aralığı 730 yıl gücü 4.5 10 22 erg. Celibolu'dan Sakarya ya, Kuzey Anadolu Kınğı'nın üç ayn yapısal bölUntUlerl ve davranif kimliğl. 670/9