Katalog

BILIMDE BİR YÜZYIL 1980 Italya'da keşfedılen ırıdyum tabakası dınozorların bır goktaşıyla yok olduğuna ılışkın kuramı destekledı St Helens Yanardağı puskurdu KLONLANAN İLK KOYUN "DOLLY" 1997 yılırun başlannda Dolly etrafı' Cesur Ye nı Bır Dunya'da" bulmanın endışesını taşıyan bır suru ınsanla doldurdu Iskoç embrıyolog Ian Wilmnt'ın yonettıgı Edınburgh yakınlanndakı laboratuvarda yaratılan Dolly klonlanmış ılk memelı hayvandı Yetışkın bır koyunun meme hucresı çekırdegınden uretılen mukemmele yakın bır kopya Dolly enk uzmanlan arasında tartışma başlattı Eger bır koyunu butunuyle kopyalamak ahlakı açıdan dogruysa dâhı bır bıyologu kopyalamak da dogru olur mu' DoEy zamanından once yaşlanmaya başlasa da klonlama ışlemı surdu 1998 yıbnda fareler, buzagılar kopyalandı Aynca farklı bır gen yardı mıyla kanın pıhtılaşma faktorunu sutunde uretebüen bır koyun klonlandı Çın, ulusal hazınelerı olan dev pan dalan kopyalamak ıçın yenı bır yontem uyguladıklannı duyurdu 1980 1999 1981 IBM fırması ılk kışısel bılgısayarı (PC) tanıttı Bu bılgısayar, lısansına unıversıte oğremını yarıda bırakan Bıll Gates' ın sahıp olduğu DOS (dısk ışletım sıstemı) ıle çalışıyordu AIDS hastalığı teşhıs edıldı Kalıfornıya Unıversıtesı'nden Mıchael Harrıson bır bebeğı ılk kez ana rahmınde amelıyat ettı Bırden fazla kere kullanılabılecek ılk uzay mekığı olan Columbıa bırıncı yolculuğu na çıktı Genentech Şırketı ılk kez, tıcarı olarak uretılen bır genetık muhendıslığı urununu pıyasaya surdu Insan ensulını Barney Clark adlı hastaya ılk kalıcı yapay kalp takıldı Clark, bu kalple 112 gun yaşadı 1983 Pıoneer 10, tam on bır yıl yalnız kaldıktan sonra Guneş sıstemını terk eden ılk uzay aracı oldu CD'ler pıyasaya suruldu Kary Muilıs DNA parçalarını kopyalamak ıçın gereklı polımeraz zıncır tepkımesını gellştlrdi 1982 f" Apple fırması "mouse"u tanıttı ^* Charles G Sıbley ıle jon E Ahlquıst ,}*^ğ*'j^ft^ „• • Homo Sapıens'ın en yakın akrabasının şempanze olduğunu belırledı 2000 yıl once yaşamış bır rahıbın bedenı Lındo Adamı bataklığın ıçınde "bozul mamış" halde bulundu Russel Hıguchı, 100 yıl once neslı tukenmış guagga adlı zebra benzerı bır hayvanın genlerını klonlamayı başardı 1985 Ozon tabakasının Antarktıka uzerındekı kesımınde "bır delık" tespıt edıldı Dunyanın en buyuk optık teleskopu olan Keck I Teleskopu'nun yapımına başlandı 1984 f m 1 FERMAT'NJN SON BÜYÜK TEOREMİ 0 * Problemın oykusu Pısagor'a dek uzanıyor 1637ydındaFransızmatematıkçı Pierre de Fsrmat, Pısagor 2 2 2 teoremı (a +b =c ) uzerınde kafa yorarken Anthmeuka adlı kıtabm kendındekı kopyasının kenanna bır not duştu Fermat eger n 2 den bu n n n yukse a + b = c eşıtlıgının sagla namayacagını ve 'bunun son derece guzel bır kanıünı buldugunu" yazdı Yanına şu sozu de ekledı "Ancak sayfanın kenannda bu kanıtı sıgdıramayacak kadar az yer var" Daha sonra nesıller boyu bır suru matemaukçı konu uzerınde çalışü 1993 ydında Ingılız matematıkçı Andrew Wiles teoremı 108 sayfa suren bır makalede kanıtladı Ancak genye bır tek soru kaldı 'Acaba Fermat sayfa kenannda daha fazla yerı olsaydı teoremın ıspatını yazabüır mıydı'" Çernobıl'dekı nukleer reaktor patladı Challenger Uzay Mekığı kalkışa geçtıkten 73sanıye sonra havaya uçtu ve ıçınde New Hampshıre'dan Chrısta McAulıffe adlı bır oğretmenın de bulunduğu yedı kışılık murettebatından kurtulan olmadı Sovyetler, yorungede sureklı kalacak ılk ınsanlı uzay Istasyonu olan Mır'ı fırlattı 1987 4 5 metrelık kanat açıklığıyla, doğadakı son Kalıfornıya akbabası, kafestekı başka akbabalanyla çıftleşıp neslinı surdurebılmesı ıçın yakalandı Israıl'de 90 000 yaşında olan ınsan yapısı aletler bulundu Bu keşıf, Homo Sapıens'ın daha once duşunulduğunden ıkı kat daha uzun bır zaman once Afrıka'dan ay rıldığını gosterdı Tim BernersLee dunya çapındakı bağlantı ağını yanı "VVorld Wide Web'ı" dunya ya tanıttı Rıce Unıversıtesı'nden Rıchard Smalley, şeklı bırfutbol topuna benzeyen Buckmınsterfullerene adlı dev karbon molekulunu kesfettı Voyager I yanına gezegenlerın "aıle albumunu" alarak Guneş sıstemını terk ettı Insan Genomu projesı başladı Meksıka'nın Yucatan Korfezı'ndekı Chıcxulup kraterı, dınozorların yok olmasına ne den olan goktaşının duştuğu en olası yer olarak kabul edıldı Eektronık alanında kullanılabılecek karbon nanotuplerı keşfedıldl Alplerın Buz Adamı, Ötzı gun ışığına çıkarıldı 1992 Kozmık Artalan Kaşıfı (COBE) adlı uydu "Bıg Bang"ın en sağlam kanıtlarını sundu 1993 Andrevv VVİIes "Fermat'nın Son Teoremı"nı çozdu |ean Marıe Chauvet onderlığındekı ekıp Fransa'dakı bır mağarada 30 000 yaşındakı duvar resımlerını kesfettı Goğus kansenne yol açan gen keşfedıldl ShoemakerLevy kuyrukluyıldızı |upıter'e çarptı "Ust kuarkın" varlığını doğrulayan kanıt bulundu BoseEınsteın yoğunlaşmasının bulunması yenı bır fızik dalı yarattı Cenevre Unıversıtesı'nden Mıchel Mayor ıle Dıdıer Queloz Guneş sıstemı dışındakı ılk gezegenı kesfettı 1996 Daha once Antarktıka'da bulunmuş bır astreoıd uzerınde yapılan çalışmalar, Mars'ta yaşam olabıleceğıne ılışkın kanıtlar sundu Yetışkın bır dışı koyundan "Dolly" klonlandı Çın'de bır tuylu dınozor fosılı bulundu 1997 Mars Pathfınder Kızıl Gezegenden Dunya'ya harıka resımler gonderdı Garry Kasparov IBM'ın Derın Mavı adlı bılgısayarıyla oynadığı satranç oyununu kay bettı Fransa'dakı uluslararası bır cerrah grubu ılk kez bır ınsan elını nakletlı Lunar Pros pector adlı uzay aracı Ay da su bulunduğunu kanıtladı Notrınoların bellı bır kutieye sahıp oldukları ortaya çıktı 1986 SICAK KOLTUKLARINDA OTURAN ASTRONOTLAR 1990 lann en buyuk fotograf sergısı bır galende degıl Internet uzerınde gerçekleşt Pathfınder adlı uzay aracı sehz aylık yolculugunun sonunda 4 Temmuz 1997'de Mars'ın yuzeyıne ındı Bırkaç saat ıçınde uzerınde bulunan kamera Dunya ya Mars'ın kayalık yuzeyının resımlerını gondermeye başladı Daha sonra Mars ın pas rengme çalan hzıl atmosferınde asüı mavıbeyaz bulutlann ve grı bır gokyuzu eşlıgınde batan sapsan Guneş'ın resımlerı ulaştı Bır kayadan dıgenne atlaya zıplaya gıden kuçuk robot araba Sojouner'ın (Konuk) fotograflan da geldı Işın en hayranlık uyandıncı kısmı ıse evınden ya da ışyennden Pathfindeı 'ın web sayfasına baglanan herkesın tum gostenyı ızleyebılmesıydı Sayfa tam 566 mılyon kere zıyaret edüerek mternetın en buyuk olayına sahne oldu 1988 1989 1990 BUZ ADAM Merano'nun (Italya) kuzeybaüsında, Alplerdekı buzullar ıçınde bır gezgının 5300 yaşındakı 'bozulmamış ' bedenı bulundu Otzal Alplerınde 1991 yılında bır dagcı tarafından keşfedılen "ötzi" şımdıye dek bulunan en yaşlı bozulmannş ınsan bedenıydı 25 35 arası bır yaşta olmuştu uzerınde dağ keçısı kurku ıle geyık derısınden yapılmış bır elbısesı ve kurk şapkası vardı Den ayakkabılan soguga karşı yapraklarla yalıülmıştı ve çok ılkel sılahlar taşıyordu Taştan yapılmış bır kama porsuk agacından bır yay uzerı kurkle kaplı ok küıfmın ıçınde 14 tane ahşap ok ve bakırdan yontulmuş bır balta Arkeologlar onun bıtian duşup 5000 metre tepedekı bır magara ıçınde gozden uzak halde olduğunu tahmın edıyor 1991 1994 1995 İNTERNETİ HALKA SUNAN ADAM Internet orıjınal halıyle katalogu olmayan dev bır kıtaplıga benzıyordu Içınde bır suru bılgı vardı ancak ıs teyen ıstedıgını nasıl bulacaka' Avrupa Nukleer Araştırma Laboratuvan'nda( CERN) çalışan Ingılız fizıkçı Tim BernenLee dunya çapında tum bügısayarlar arasındakı bılgı alışvenşını saglayarak sorunu çozebı lecegını duşundu 1980 ydında hıpermetın (hypertext) adını verdıgı baglantüarla (lınk) ıstenılen konuya ve makalelere ulaşdmasını sağlayan bır program tasarladı Meslektaşlarının umursamaz tavırlan BernersLee'nın bu yenı fıkrını gekstırmesını engelleyemedı Nıhayet 1990 yılında hıpermetnı Tek Tıp Kaynak Belırleyıcı (URL Unıform Resource Locator) adını verdıgı onhne' bır sısteme bagladı CERN bu sıstemı kullanmayı kabul ettı BernersLee buna dunya çapındakı bağlantı agı anlamına gelen World Wıde Web adını verdı 1991 yılında bu bağlantı agı herkesın kullanımma açıldı Bugun BernersLee World Wıde Web ın" standartlaıını belırleyen bır konsorsıyumun başında bulunuyor 'Web 'ın sayesınde fıkır eşya hızmet ve bü gı alışveıışınde bır devrım yaşaııdı 670/15 1998