Katalog

Sağhk Z Besinlerimizde bizi bekleyen tehlikeler Deprem ve Sanat Binyıllardır bir arada yaşayan üç kardeş: DepremMüzikResim Sergi Deprem Interaktif Sergisi'ne yardım Zümrüt'ten Akisler 45 Bilim adamlığı ve bilgelik Bu hafta bu köşeyi Prof. Dr. Hasan Seçen'e bırakıyorum:. *** "İS Ocak 2000 tarihli Cumhuriyet Bilim Teknik'te Orhan Bursah'mn Einstein üzerine yazdığı makaledeki bir ciimleden çok etkilendim. Bursalı diyordu ki: "Büyük bilim insanı, aynı zamanda bir diişünce adanudır. Büyük bilim yapmak, aynı zamanda, uğraştığı konunun felsefi yönleriyle, düşünsel yönleriyle bağlantılar kurmaktır. Yaşadığı çağda sistemler arasında bağımsız, ama kahcı bir duruşa sahip olabümektir. Uygarlığm birikimleriyle mutlaka bir ilişki kurabilmektir. En azmdan, kendi uzmanhk alamyla ilişkili olarak bir derinliğe, entelektüel ve bilimsel birikime, bir üst bakışa sahip olabilmektir." tçinde bulunduğumuz yüzyıhn ünlü düşünce adamlanndan Russel de bu anlamı ifade eden sözler söyledi. 21. Yüzyıl insanlan olarak, O'nun bir kutup yıldızı gibi yol göstericiliğine gerek duyacağımız sözlerinden biri şöyle:" Bilgelikle birleşmeyen kudret, tehlikelidir ve çağımız için gerekli olan şey de biîgiden çok bilgeliktir. Bilgelikle birleştiğinde bilimin sağladığı kudret, tiim insanhğa büyük b'lçüde refah ve mutluluk getirebilir; tek başına yalnız yıkmtıya yol açabilir" Ünlü fizik bilginlerinden Schrödinger de bu yüzyıhn ortalarmda bilim adamlanna şöyle seslenmekteydi: "Üzerinde çahştığmız konunun, insan yaşamımn trajikkomedi olan büyük performansı ile ilişkisini hiçbir zaman gözden kaçırmayınız; pratik yaşamdan çok asıl yaşamla; yaşamın çok daha önemli olan ideal şartlarıyla ilişkisini sürdürünüz ve yaşamın sizinle temasını koruyunuz". Russel ve Schrödinger'in uyarılarmı bizyeryüzü insanlan, şimdi daha iyi ıdrak etmek konumundayız. Çünkü, sanıyorum ki insanoğlu tarihin hiçbir döneminde şimdi olduğu kadar geleceğini düşünmek durumunda kalmadı. îlk insandan beri bir bitiş noktası "kıyamet" hep konuşuldu. Köy odalarında toplanan ak sakallı ihtiyarlar, geleceklerini hep konuştular. Fakat onlarm gelecek diye gördükleri dağlara düşen karlardı. Dağlara düşen karlara bakarak ovalara ne kadar su inebileceğini hesaplarlardı. Tarladaki mahsulün bereketini konuşurlardı. Bu yıl diktikleri incir fidanmm kaç yıl sonra ürün verebileceğini saptamaya çahşırdı. Fakat biz, şimdiki dünyalılar, enerji kaynaklannı, su kaynaklarını konuşuyoruz. Deniz kirlenmesi, su kirlenmesi, toprak kirlenmesinin, daha doğrusu kirlenmenin ötesinde murdarlaşmasınm, yok olmasmm nasıl önlenebileceğini konuşuyoruz. Doğanın ekolojik dengesini nasıl koruyabileceğimizi konuşuyoruz. Dünya nüfus artışmm önlenmesiyle bu bozulmanm azalabileceğini söyleyen ciddi tahliller varsa da, bu karamsar gelecek tablomuz, öyle anlaşılıyor ki nüfus artışmm engellenmesi ile de duracak gibi görünmüyor. tnsanoğlunun bencil tavrı değişmediği sürece, insanoğlu doğaya daha çok hükmetmeye, onu insafsızca kullanmaya ve daha çok tüketmeye devam edecek ve dünya admı verdiğimiz bu gezegen her gün biraz daha yaşanılır olmaktan çıkacak. Öyle görünüyor ki, 19. ve 20. yüzyıllan maddenin keşfine ve madde üzerine hâkimiyete hasreden insanoğlu, 21. yüzyüı kendisini yani insanlığı keşfetmeye ayırmak zorunda kalacak. Belki bilim ve teknolojinin en büyük atılımları da insanlığm ne anlama geldiğinin anlaşılması sayesinde gerçekleşecek. O halde bizler, yani bütün insanlık, bilginin bütününü gözden kaçırmadan yeni ihtisaslar oluşturmak zorundayız. Bu durumda bize hayatm anlamını izah eden veya bu izahı kolaylaştıran bir bilim anlayışı gerekli! Ham bilgi değil, anlamlandınlmış, insanı iyiye, hakka, doğruya yönelten bir bilim anlayışı gereklil Kendisiyle barışık, yaşadığı toplumla barışık, üzerinde yaşadığımız gezegenle, topyekun kâinatla barışık bir bilim anlayışı gerekli. lnsana, evinde veya işyerinde, hatta bir nehir kenarında kullandığı suda, havada uçan böceklerin, dağ başlannda yetişen bitkilerin de hakkı olduğunu gözardı etmeyecek bir sorumluluk yükleyecek bir bilim anlayışı gerekli. Saptan samanı ayırt edemeyen tek boyutiu insanlar yerine, çok iyi mühendis, çok iyi tabip, çok iyi üzikçi olmanın yani sıra çok iyi bir insan diyebileceğimiz ö'zelhklerle donatılnuş insanlan yetiştirebilecek miyiz? "tyi bilim adamı" dediğimiz bir insandan, aynca "bilge kişidir" diye bahsedebilecek miyiz? Bu soruya vereceğimiz olumlu cevap nispetinde 21.Yüzyılda daha iyi bir dünya kurabileceğimiz kanısmdayım. , • " Prof. Dr. Haaan Seçen Erzurum" *** Gelecek cumartesi yeniden birlikte olmak umuduyla... Albert Einstein ve bilimsel safdillik Bilim Dünyasmdan Haberler jeolojiMarmara Fayları 67 O~9 Kuzey Anadolu fayı, Marmara'da tek parça mı kırılır, çok parça mı? Ooof off Line 10 Etkileşimli eğitim Internet'ten haberler Teknolojik gelişmeler 100 yılda bilim ve teknolojide ne yenilikler oldu? Teknolojik gelişmeler 1213 19201960 arası bilimde ve teknolojide yenilikler... Teknolojik gelişmeler 1415 19601990 arası bilimde ve teknolojide yenilikler... TartışmaEditöre Mektup Yabancı dil çıkmazının nedenleri Teknoloji Gündemi Yeni ürünler jeolojiCPS 1819 Marmara'da fay hareketleri uzaydan nasıl izleniyor? Yayın Deprem ve Otoyolları Otoyolların deprem sınavı Tartışma 11 16 17 2021 Yükseköğretim Yasası ve güncel bir sorun Bulmaca Dörtköşe [email protected] CBT Internet adresi: www.caamhuriyet.com.tr 22 23 llginç SorularDuyuru Cnmhiıriyet BİLtMTEKNtK • No: 670 22 Ocak 2000 tmtiyaz sahibi: Yedi Mayu Haber Ajansı. Basın ve Yayıncılık A.Ş. adına Berin Nadi. Yayın Danışmanı: Orhan Bursalı • Sorumlu Müdür: Fikret tlkiz. Görsel Yönetmen: Tttle* Ha»demlr • Baıkı: Çağda; Matbaacılık Ltd. Ştı. Idare Meıkezi ve Yazifma adıe»l: Tüık Ocağı Cad. No: 39/41 Cağaloğlu, 34334 tstanbul. Tel: (212) 612 08 05 • Pak«: 0212513 88 98. Reklam: Medya C. 670/3