Katalog

Balıklardaki özel koku nedir? Soru Bahklara ozel kokusunu veren etmen nedır? Bahklar nıgn bahk balık kokar? Yanıt Genel olarak tazelıgını yıtırmış bahklara ozel kokusunu trımetılamın (TMA) ısımlı büeşım verır TMA tnmetılamın oksıdın (TMAO) bakterıyel metabolızmasırun urettıgı bır büeşımdır TMAO ıse denızleıde yaşayan balıklann pek çogunda osmoduzenleyıcı sısterran bır parçası olarak ortaya çıkar Daha da spesısıfik olarak TMAO balıgın tuzlu ortamlarda susuz luktan olmesını onler TMAO'yu TMA'ya donuşturen mıkroorganızma genellıkle soguga dayanıklı gram negatıf baktendır Kısaca, balik balıksı bahksı kokuyorsa bayatlamaya başlamıs demekur Bayatlama surecının üen aşamalannda hıdrojen sulfidden yayılan kukurt kokulu gazlar balık kokusunun daha da keskınleşmesıne ne den olur da daha buyuk deformasyon daha buyuk turbulans şekbne donuşerek uzar gıder Yuzeydekı puruzlerm tumu etkıyı tumuyle buyutur Çol ve denızlerde bu olgu hareketlı dalga ve tepecık şeklınde ortaya çıkar Eger bayragı karşılıklı uçlanndan dırege tutturursanız bu dalgalann bayragın yuzeyıne paralel olarak oluştugunu gorurusunuz Oysa bayragın yalnızca bır kenan dıreğe tutturulmuştur Bu durumda serbest kenarda başka etkıleşımler ortaya çıkar Uzen kopukle kaplı su dolu bır banyo kuvetının uzennden dıkey olarak kalem geçırdıgıruz zaman sag ve sola dogru bırbırını ızleyen gırdapların kınlarak ız oluşturdugunu gorursunuz Bayrakta bu "gırdap kınlma" ıslemı serbest ucun arkasında bırbın ardına sol ve sağ basınç azalmasına neden olur bu da kenarın çarparak ses çıkartması üe sonuçlanır Üç kere beş onbeş Aşağıdakı ÇARPMA ışlemınde her rakam bellı bır harfle degıstırümıştır "UÇ" sozcugunun sımgeledıgı sayı 3 üe tam olarak bolunebüıyor Bu SOZMETK'te l'den 9'a kadar olan rakamlann 7 tanesı kullanümıstırÜÇX BEŞ = ONBEŞ Soru Bu çarpma ışlemını sayısal olarak yazıraz Hazırlayan Necah Buyukdura 668.sayıdaki "Çarpma işlemli sözmetik" isimlî bulmacamn yanıtı: 18 X 4092 = 73656 Bulmacayı dogru büen okuyuculanmız Aydın BıngolAnkara, Ahmet TbluAdana Naü MetınAkşehır, Yoldaş ErdoganMersın, Yucel GunDenızlı Onur GunIstanbul Zekı DemırayAnkara, Duygu GunIstanbul, Ozen GunIstanbul, Murat UralIstanbul, Volkan Çüıngıroglu Izmır, Ural Yalçın Izmır Kıtaların ince ucu Soru Hanta çarpıkhğını dıkkate almazsak, yeryuzundeh htasal kutleler guneye doğru nıçn ıncelerek son bulur? Yanıt Ormonde de Kay Jr bu olguyu "Kı taların akıs kuramı olarak nıtelendırıyor Bu kurama gore karalar ılk başka kuzey yarımkuresınde bırıkmısü Zamanla guney yarımkuresıne dogru ' akmaya' başlayan karalar buyuk bır şans eserı ekvatorun altında Dunya'nın yuzeyıne tutuna büdıler Eger yapışmasalardı uzaya kayıp gıdeceklerdı De Kay kuramını şoyle sonuçlandınyor" Butun ogrencüer kuzeyın yukarıda guneyın aşagıda bulundugunu bılır Dolayısıyla akan bır nesne aşagı dogru ıncelerek son bulur" Ne var kı bazı büım adamlan bu goruşe karşı çıkıyorlar çunku bırkaç mılyon yü sonra yeryuzundekı karalann tamamen farklı bır şekle burunecegını tahmın edıyorlar Dalgalanan bayrak Soru Bayrak nıçın dalgalanır? Ruzgâr estığı zaman nıçn bayrak dıreğının uzermde yatay bırşehlde durmaz? Yanıt Bayragın dalgalanmasına yol açan olgu çollerdekı kum tepelerırun veya okyanuslardah dalgaların oluşumuna yol açan nedene bağlı olarak ortaya çıkar Ruzgânn hızı sabıt olsa bıle uzermde estıgı yuzey tekduze degüdır Yuzeydekı en kuçuk bır puruz (Bu çolde kum tanesı bayragın dokumasındakı bır lıf olabılır), hava akımında turbulansa yol açar Bayrak soz konusu olduğu zaman, turbulans yuzeyde ufak deformasyonlara neden olur Kuçucuk bır deformasyon hava akımında buyuk turbulanslara yol açar Bu uyuru/naoer TÜBİTAK MAM Teknokenti'nde "Teknoloji Serbest Bölgesi" kuruluyor Kuresel ekonomı yaşanan gunumuzde Turkıye ekonomısını daha ıyı rekabet edebdır konumd geürmek, bunun ıçın temel yapısal sorunlan çozmek gerekmektedır Temel yapısal sorunlann en krıtık olaru ıse teknoloji altyapısındaki eksiklikleıdir. Bu kapsamda TÜBtTAK Maımara Araftuma Merkezi taıafmdan Gebze'de kurul makta olan Teknokent ın 36 Hektarlık Teknopark alanı Bakanlar Kurulu kararı üe kuruluş ışletümesı TUBtTAK Marmara Araştırma Merkezi taraundan yurutulmek uzere 29 12 1999 tarıhınde Teknoloji Serbest Bölgesi" olarak üan edılmıstır Turkıye mn ılk "Teknoloji Serbest Bölgesi"nde, ulkenın teknolojık gelısmesıne katkıda bulunacak bır çevre yaratümasına bıyoteknolojı elektronık ve endustrıyel otomasyon çevre teknolojılen, enerjı tarım ve gıda teknolojüen, üen teknoloji malzemelerı ve büısım konulannda, çevre dostu Araştırma Gelısürme faalıyetlennın gerçekleştırümesının sağlanmasına kuçuk ve orta olçeklı sanayının üen teknolojı ureümıne yonelmelennın hızlandırümasına Avrupa ve Asya'ya teknolojı üıracatı üe venmlüıgın ve ulkemızın rekabet gucunun artınlmasına hızmet edüecektır Yukarıda sayüan amaçlar dogrultusunda, Arçelık, Yapı Merkezı, EKA Elektroruk araştırma gehştırme bırımlerının Teknolo]i Serbest Bolgesı'nde yer alma anlaşmalan ımzalanmış dunya devlennden General Elektrüc üe ocak ayı ıçınde ımzalanması planlan mıştır Üen teknolojı firmalan üe yuksek standarth konutlann ıç ıçe geçtıgı ozerüı bır çalısma ve yaşama çevresı üe TÜBtTAK Marmara Ara^hrma Merkezi Teknokenti 3500 araşüncının çalışabüecegı ıs ımkânı üe yurtdısmdan tersme bır beyın goçu yaratacak, yerleşüc bulundugu Gebze nın sosyal ve kulturel yapısının gehşmesıne katkıda bulunacak ve Turkıye'nın bır üen teknolojı ulkesıne donuşmesının başlangıç noktası olacakür Yağmur damlalarının düşme süresi Formuli for tarmlnal valocity Dragforce= } p.Cır r V Equatıng the forces and solvıng for v î 3p.C Gravltatlonal lorce = \n r'p.g gokyuzunden yere ulaşır? Yanıt Yağmur damlaları hız ve buyukluk açısından çok farklı p> p« C g or 4 3j7ıl r ıs measuredın mıllımetres cbr Yağmur damlalanrun çapı 0 51 üe 6 35 müımetre arasında değışrr Damla buyudukçe yere duşme hızı artar Denız sevıyesınde 5 mılımetre çapında bır yağmur damlası sanıyede 9 metre nızla yere duşer Çapı 0,51 mılımetreyı aşmayan damlacıklardan oluşan çıse So r u şeklındekı yağmur damlası ıse sanıyeYağmur de 2 1 metre hızla duşer damlan Eğer denız sevıyesı üe bulut arasındane kakı mesafeyı bdıyorsanız, çapı bılınen dar subır damlarun kaç sanıyede yere ınecer e d e ğını tahmın edebüırsırıız Orneğın orta yukseklıklerde seyreden bır nımNumerical values bostratusun 1 800 the densıty of aır 1 2 kg m metre yukseklıkte the densıty of water 1000 kg m the drag coeffıcıent for a sphere 1 2 urettığı yağmur the acceleratıon due to grav.ıty 9 8 m s damlacığı sanıleso ustng the formula frorn box A de 9 metre hızla |8,10 200 sanıyede top 4 V 3x 3x12x12 rağa duşer 3 3 2 4. ULUSAL SIVIHAL FİZİĞİ SEMPOZYUMU 24 Hazıran 2000 tarüımde Istanbul Unıversıtesı Baltalımanı Tesıslennde, Turkıye de sıvıhalfizıgıkonusunda çalışmalan olan büım adamlannı bır araya geürmek, çakşma konulan hakkında bügüenmek ve üenye donuk çalışmalara tartışma ortamı yaratmayı amaçlamaktadır Bu yüb sempozyuma Sıvüıal Fızıgıne temel teşkü eden konulardakı çagrüı konuşmacüann yanı sıra yurtdısıdan F Bassanı (Pısa) M GEscard (Marsüya), P Madden (Oxford), G Pastore (Trıeste) L Pavlatou (Atına) R Stınchcombe (Oxford) ve M Tosı (Pısa) mısafir konuşmacüar olarak katüacaklar Büım Kurulu Zehra Akdenız (IU), Sevım Akyuz (IU), Nüıat Berker (ITU) Can Fuat Delale (IU) Idrıs Gumuş (YTU) Bekır Karaoğlu (Beykent U) Oktay Sınanoglu (YTU) Büal Tanatar (Bükent U) Mehmet Tbmak (ODTU) Sempozyum konuya ügı duyan herkese açık Toplantıya dınleyıcı olarak katümak veya çahşmalannı sunmak ısteyenlenn konuşmalannın ozetı üe bırlıkte en geç 1 Mayıs tarüııne kadar koordınatore başvurmalan gerekmektedır Zehra Akdenız Sıvüıal Fizıgı Çalısma Grubu Koordınatoru Istanbul Unıversıtesı Tel 02125118480 dan 1263 veya 1272 FenFakultesı FızıkBolumu Fax 02125190834 Eposta zakdenız@ıstanbul edu tr O7U/Z