Katalog

BIUMDE BİR YÜZYIL 1960 Kenneth Norns ve |ohn Prescott ın burunlu yunusların ekolokasyon'dan (sesin yankılanmasından faydalanarak bır cısmın bulunduğu yon ve uzakhğı saptama) yararlandıklannı ortaya çıkardı. ABD ılk meteorolo)i uydusunu fırlattı Theodore Malman ılk lazen yaptı Marry Hess denız tabanı yayılması kuramını ortaya attı Amenkan Gıda ve llaç Daıresı doğum kontrol haplannı onayladı. 1961 Louıs Leakey, Phılıp Tobıas ve |ohn Napıer "Homo Habılıs" adını verdıklerı yenı bır insansı turu bılim dunyasına tanıttılar, Kozmonot Yun Gagann Vostok 1 He Dunya'nın yorungesıne glrdl. Rachel Carson'un "Sessız Bahar" ıslmli kitabı basıldı. Marıner 2 adında, ılk ınsansız uzay aracı Venus'e yaklaştı. Telstar adındakı ılk aktıf haberleşme uydusu hızmete gırdi. Phılıps elektronık şırketı ses kasetlerını pıyasaya çıkardı. Murray GellMann ve Gregory Zweıg atomdan kuçuk nesnelerı ınceleyen fizık dalına aıt kuark kuramını ortaya attı. Thomas Starzl ınsanda ılk karacığer naklı operasyonunu gerçekleştırdı Edvvard N Lorenz atmosfer olaylarını bılgısayara yukleme çabalan çerçevesınde atmosferın kaotık yapısını ortaya çıkarttı 1964 Uzay aracı Ranger 7, Ay'ın fotoğraflarını çektı 1965 Arno Penzıas ve Robert Wllson rastlantısal olarak kozmık mıkrodalga gerı plan rad yasyonunu yakaladılar Bu da Bıg Bang'ın kanıtı olarak değerlendırıldl Kozmonot Aleksey A Leonov uzayda yurudu 1966 Sovyetler Bırlığı Ay'a uzay aracı ındırmeyı başardı. K C.Kao ve G A Hockman telekomunıkasyon ıçın optık fıberden yararlanmayı onerdı locelyn Bell ve Antony Hevvısh son derece duzenlı radyo dalgaları yayan bıryıldız turunu, yanı pulsarları buldu Chnstıan Barnard ılk ınsan kalbı naklını gerçekleştırdı Bılım adamları fazla mıktarda karbon dloksıtın sera etkısı yarattığını keşfettı Dolby ses duzenı elektronık dunyasına gırdı 1968 Werner Arber DNA'nın bölumlerını kesen enzımı keşfettı Robert Edvvards ve Patrıck Steptoe, ınsan yumurtasını vucut dışında dollendırmeyı başardı 1969 Amerıkan Savunma Bakanlığı Internet'ın atası ARPANET'ı kurdu Supersonık (sesten hızlı) Concorde uçakları dunya kamuoyuna tanıtıldı. Neıl Armstrong ve Buzz Aldrın Ay'da yurudu 1970 Sovyetler Bırlığı Venus'e ılk uzay gemısını ındırmeyı I şardı 1971 Ana bılgısayarlar floppy dısklerle çalışmaya başladı ^ A l YY\i3^B«t'**' Marıner 9 Mars'ın yorungesıne oturtuldu i^İH^sO^^f 'j»"^ Eugene A Cernon, Ronald E Evans ve Harrıson H Schmıtt Ay'a gıden son Apollo ekıbı olarak proıeyı sona erdırdı Stephen Jay Gould ve Nıles Eldredge evnmın tek bır hızda, duzenlı olarak ılerlemedığını, anı patlamalar yaptığını ılerı surdu DDT kullanımı ABD'de yasaklandı CAT tarama, tıbbı goruntuleme teknığı olarak kullanılmaya başlandı Supermarketlerde bar kodu kullanılmaya başladı Pıoneer 10 ılk yakın plan |upıter fotoğrafları gondermeye başladı Herbert Boyer ve Stanley Cohen DNA ıplığının yapısını ıncelemek ıçın çeşitlı ışlemlerden geçırdıler 1974 Afnka'da 3 mılyon yaşında, Lucy adı verılen bir Insansıya aıt ıskelet bulundu 1975 Ilk kışısel bılgısayar Altaır 8800 ABD'de kamuoyuna tanıtıldı lllınoıs Unıversıtesı'nden matematıkçıler, 1850'lerde bılım adamlannın ortaya attığı, hıçbır harıtanın 4'ten fazla renge ıhtıyacı olmadığı varsayımını kanıtladılar Vikıng 1 ve 2 Mars'a ındı Çıçek hastalığı yeryuzunden temızlendı Buzdolapları ve spreylerde kullanılan freon gazının atmosferın ozon tabakasını deldığı anlaşıldı Galapagos Adaları çevresınde kukurt çıkartan, canlılann yaşamasına olanak sağlayan derındenız "bacalan" tespıt edıldı Voyagers 1 ve 2 Guneş sıstemının en uzak noktalarına yoneldıler ; KIPIR KIPIR YERYUZU 1960 \ 1979 1962 1963 1620 yılına kadar Dunya'dakı htalann tek parçadan oluştuguna ınanılıyordu Bu tanhte Sır FtancİM Bacon Aîlanük'ın ıh yakasında karşılıklı ıkı kıyı oldugunu üen surdu Bu kıtalann nasü bolundugune ılışkın en akla yakın açüdama Alman meteorolog Alfred Wegener'den geldı 1912 yılında kıtasal suruklenme kuramını ortaya atan Alman bılım adamı, bu konudakı goruşlerı temelınden sarstıgı ıçın pek taraftar bulamamışü Yuzyıhn ortalannda farklı manyetık yapıdakı kayalann kutuplara gore yer degışürdıgı ortaya çıkü Okyanus tabanlannın ıncelenmesı ve harıtalama ışlemlennın sonucunda okyanuslann yayıldıgı neüüc kazandı Buna gore Atlannk Okyanusu'nun 200 mılyon yıl once oluştugu ve yılda 2 5 sanüm hız ıle yayümaya devam etugı duşunuldu 1960'h yıllann sonuna dogru plaka tektonıgı fikrı ortaya atüdı ve bu füar çogunluk tarafindan kabul gordu Bu goruşe gore plakalara bolunmuş ınce bır kabuk dunyanın sıcak mantosu uzennde sureklı bır hareket ıçınde yer degışnnyor Ancak bu konuda bır soru hâlâ yanıt beklıyor Bu plakalan hangı guç harekete geçınyor? İLETİŞİM ÇILGINLIĞI 196O'lı yülarda Amerıkan Savunma Bakanlıgı'nın talebı uzerıne Ilerı Araşürma Projelen Ajansı bır haberleşme agı gelışnrdı Bu sısteme ARPANET adı verüdı Yalnızca asken amaçlar ıçın kullanılması du şunulen ARPANET sıvü kesımm de ügısını çekıyordu 1983 yılında ARPANET'ın orjınal ışlevı MILNET adında bır başka haberleşme agına donuştu Bu da INTERNET'ın temelını oluşturdu 199O'lı yıllann ortalannda 4 kullanıcı ıle başlayan Internet krızı 6 6 mılyon sıte halıne geldı Bugun Internet, telefondan sonra en yaygın haberleşme ortamı 1967 Yuzyılın başında Isveçlı fizıkçı Svante Arrheniut, dunyanın sıcaklıgı ıle atmosferdekı karbon dıoksıt mıktan arasında dogrudan bır üışkı oldugunu ortaya koydu Ancak aradan 70 yıl geçükten sonra bılım adamlan bu goruşu sayılara dokebıldıler Sonuçta or taya kaygı uyandırıcı bır durum çıkü 1967 yılında Prınceton Unıversıtesı meteorologlarından Syukuro Manabe ve Richaıd Wetherald ınsanlann faahyetlenrun sonucu atmosferdekı karbon dıoksıtın artügına dıkkat çektı Havadakı karbon dıoksıt mıktanrun dunyanın ıklımını bozdugu da boylece ortaya çıktı 1 6 mılyon yıl once başlayan Pleıstosen Buz Çagı'nın yetersız kuresel ısınma sonucu ortaya çıktıgı sanılıyor Bunun tersıne 144 mılyon yıl oncekı Kretas donemınde sıcaklıgın bugunden daha yuksek oldugu duşunuluyor Fosıl yakıtlann yanması ve ormanlann yok edılmesı sonucu bugun ortaya çıkan bu olumsuz tablo, ne yazık kı geçmışe oranla daha hızlı gehşıyor Bu da daha eskısınden daha sıcak ortamlara zemın hazırlıyor SERA ETKİSİ 1972 ffJH^.tV',„ * SESSİZ DEVRİM 1962 yılında aynm gozetmeden kullanılan DDT ve dıger bocek olduruculerm zararlan 'Sessız Bahar" ısımlı kıtapta dıle geünldı Kıtap kımya sanayıının devlerı taraündan şıddetle lanetlendı ve "Istenk bır kadının Karanlık Çag'lara gerı donme ıstegının bır gostergesı' olarak değerlendırıldl Oysa kıtabın yazan Rachel Cazson, son derece sessız çekıngen bır kadındı Ekılı alanlar uzerıne yaygın olarak pusturtulen DDT'nın çevredekı kuşları oldurmesı uzerıne kitabı kaleme almıştı Kımya sanayıcılerının eleştırılennın tek bır faydasıoldu Carson sesını gemş bır kesıme duyurabüdı Sonuçta konu Amenkan Kongresı'ne geünldı 1972 yılında ABD de DDT kullanımı yasaklandı Bu karar çevrecılenn buyuk başansı olarak tarıhe geçtı Ne yazık kı 1964 yılında yaşama veda eden Carson bu hareketın yalnızca başlangıcına tanık olabüdı 1973 1976 1977 JAMES JOYCE VE KUARKLAR Amerıkalı fizıkçı Murray GellMann atomların ozunu oluşturan maddeye bır ısım vermesı gerektıgmde unlu Irlandah yazar James Joyce'un ' Fınneganlann Uyanışı' ısımlı esennden yararlandı Kuaıklann ısım babası olan GellMann'a gore kuarklar tum proton ve notronlann yapı taşlanydı Kuarklann farkına vanlması 1968 yılına rastlar O tanhte parçacık sıklotronundakı enerjı emüımını ızleyen bılım adamları bu olguyu subatomık bır maddenın varlıgı na bagladılar Bugun geçerlı olan kuvantum mekanıgı kuramına gore kuarklar gerıye donuşu olmayan bır şeküde bırbırıne baghdır Bu baglama ışlemıra gluon denılen parçacıklar gerçekleştırır Dolayısıyla kuarklar tek tek gorulemez 1978 ABD'nın ılk kuresel koordınatlama uydusu uzaya gonderıldı Ilk testtup bebeğı Louıse Brovvn Ingıltere'de dunyaya geldı Three Mıle Adaları'ndakı nukleer reaktor kısmı olarak çoktu Paul MacCready'nın ınsangucunden destek alan Gossamer Albatros'u Ingıltuıc Kanalı'ndan geçtı 670/14 1979