Katalog

Kuzey Anadolu fayı, Marmara'da tek parça mı kırılır, çok parça mı? Marmara'nın yapısı tek parçalı kınlmoyı zorlaştırıcı, iki parçalı kınlmaya daha kolay bir özellik taşımaktadır. AhmetErcan *"' •' v ' armara Denizi'nde Kuzey Anadolu kıngının tek parça mı (9) yoksa çok parça mı (4) kırüacagı tartışma konusudur. Tek parça kırılırsa, sarsıcı deprem büyük olması gerekir. Çok parçalı kınlırsa 6,5 ile 7.3 arasında beklenir. Bu olguyu denetieyen, kimi yapısal özellikler ve süreksizlikler vardır. nın depremcik suskunlugu göstermesi ilginçtir (4). Belki, TEK'in KAF'ın kesışi ve kesişme noktasının dogu ve baüsındakı yeryapısının ayn olması ve ayn kınlma dirençleri göstermesi KAF'ın Marmara Denizi içinde tek parça olarak kınlmasına dogal bir engel oluşturabilir. Bu nedenle KAF Marmara içinde iki parçalı olarak lanlabilir. Kaldı ki sismotektonik oluşum ve kaya hnlma davranışı bu görüşü destekler biçimdedir. Aynca, suskun olan B.ÇekmeceHereke arasında Paleozoyik birimler yer almaktadır. Bu birım oldukça dayanımlı, kınlma direnci yuksek ve muhendıslik özellikleri bakımından tekdüzeye yakındır. O nedenle dogrudan gelen kıncı baskılara karşı direnmektedir. Kestirilen direnme gücü 78 10 22 erg'tir. Oysa, bunun baüsında B. ÇekmeceMürefte arasında yer yapısı aynı degildir. Bu kesimde Trakya çukurunu yüzeyde 0.40.7 km kalınlıklı genç Neojen tutturulmamış çökelleri ve altta flişkumtaşışeyl ardalanmasında oluşan 67,5 km'lik genç kaya birimler oluşturur (1), (2), (6), (7). Bu kesimin olası enerji eşdeğeri kınlma dayanımı direnci (47 10 22 erg'dir), Bunun altında dayanımı yuksek metamorfikler yer almaktadır (20003000 kg/cm2). Kuzey Marmara'da ortalama deprem odak derinliginin 15 km oldugu anımsanırsa, batı koldaki yapının ilk üst yansı (%46'sı) kınlgan, altkesimi az kınlgan bir yapıdan oluşur. Bu nedenle, biriken, kıncı gerilimin bir kısmı 2.5 ile 5 büyükülgunde çok sayıda M Yeryapısal kırıklar Marmara'da birbirini kesen iki ana kınk vardır. Bunlarda bıri DoguBatı (DB) yönünde Kuzey Anadolu Kmgı (KAFKAK), dığeri bunu çapraz kesen KBGD uzanımlı TrakyaEskişehir kırıgıdır. Ergene çukurunu oluşturan ana larık Trakya Eskişehir kırık (TEK) kuşagıdır. (1), (3) Bu kınk Kuzey şelfi ile Orta bolgeyi ayıran ana süreksizliktir (2), TEK'in genişligi 1520 km olup kuzeydeki kenan normal kınk, güneydeki ise ters b rıkür (1), (3). EskişehirBursa GemlikImralı üzerinden gelen kınk Kuzey Anadolu kıngını BüyükçekmeceKumburgaz'ın 2025 km Marmara Denizi içinde kestikten sonra Marmara EreglisiGumüşyaka kesiminde karaya geçer. Kuşagın güney kıyısı ÇorluBüyük KanştıranLüleburgazBabaeskiHavza üzerinden Edirne Pazarkule'den bir kolu Yunanistan'a girerken Xanthi, Drama, Kavala, Taşoz üzerinden Selanik'e dogru yay çizer. Kuzey kıyısı Gümüşyaka'dan Çorlu'ya ÇerkezköySarayPınarhisarKırklareliSülüoglu Lalapaşa güneyinden Bulgaristan'a girer ve Rodop kuşagında birleşir. TEK'in güney koluna Lüleburgaz Kıngı (LK), kuzeydekine Kırklareli Kıngı (KK) denir. EdirneHavzaBabaeskiLuleburgazBuyuk KanştıranÇorlu ve Çerkezköy gibi önemli yerleşim alanlan (AnadoluAvrupa yolu) bu ana kınk kuşagı içinde yer alır. Her ikı kolda sag atımlı bir kınktır. Oluşum yaşı ise Geç OiigosenErken Miyosen'dir (25 milyon yıl). Önceleri oldukça etkin olan bu kınk 3.5 milyon yıl önce gelişip bir kolu eski Ganos Kıngı ile birleşen Kuzey Anadolu Kıngı'run doguşu ile ikincil bir önem kazanmış ve etkinligini yitirmeye başlamışür (1), 0), (5). depremle boşahr. B.ÇekmeceKörfez arasındaki dogu kolda dirençli yeryapısı çok kalın tum yapı az kınlgan bir özelliktedir (%8%10) (2000 3000 kg/cm2). O nedenle öncü depremcikler oluşturmaz. O nedenle DarıcaB.Çekmece arası kınlmaya karşı yaklaşık 100 yıldır direnmektedir. Yerin sarsımkınlma yapısma göre eger bir bölgedeki yeryapısı ortaaz kınklı, gevrek, kınlgan ve çok türlü ise, bu kesimde toplanan gerilim enerjisi küçük öncü depremlerle boşalır ve sonra ana deprem gelir (4). Tıpkı B.ÇekmeceMürefte kolu gibi. Oysa, yapı kuıksızaz kınklı, çok az kınlgan ve tekdüze ise, bu kesimde toplanan enerji, yeri kıramadıgından öncü depremcikler oluşturmaz ve tum gerilim tek bir depremde boşalır. Tıpkı, B.ÇekmeceDanca arasında oldugu gibi, O nedenle, KAF'ın Kuzey Marmara kolu dogu ve batı bolum olmak üzere ikili bir kimlik göstermektedir. Dolayısıyla, biri doguda 110 km'lik bir yanlmayla M= 7,3, diğeri batıda 3040 km'lik bir yanlmayla M=6,4 büyüklügünde ayn ayn iki depremle kınlması daha guçlu bir olasüıkur (4). Ne var ki, Mürefte baüsında M7'den (GeliboluSaroz) büyük deprem beklenebilir. TEKKAF Etkileşimi iki parça arasındaki gerilim erkinin bir parçadan digerine atlama olasüıgı, TEK'nin dogal engeli nedeniyle azdır. Ne var ki, bu engel kendine gelen gerilimi sogururken bunu TEK içinde kuzeyde Ergene'ye ya da guneyde Marmara'ya (Imralı'ya) dogru aktarabilır ki olası böyle bir durum, bu uzanüdaki kentlerde (Çorlu 130 250 / YIL SİSMHCSU8KUM (BO5LUK) KIRANBMKI 4» 10* «#| DEPREM OOAK DERINLİÛI 151 6 km O KESME OAYANM OMBNCI S S 10 00» Kesişenana kırıklar ve davranışları TEK'in KAF ile yaklaşık kesim yeri olan Büyükçekmece bausındaki (M. EreglisiGümüşyaka) Ganos Kıngı'nın deprem etkinligi gösterirken, bu kesişmenin dogusunda kalan B.ÇekmeceDanca arası670/» 10 KITASAlKABUK34i2km 1 : Yakntaftrin^ Ku»y An«toJu Kmftı Boyunc DB K u z ^ Mrm«« Y M b J«M»«k k^« l~taO'