Katalog

Zümrütten akisler >lumlu etkiliyor Probıyotıkler, bagırsak mıkroflarasına etia ederek ya da bulundukldn smdınm sıstemının epıtel hucrelerını ethleyerek dolaylı bıçımde besınlerden yararlanmayı artırır Bu bakterıler ayru zamanda mıkroorganızmaların endojen enzımlerının aktıvıtesını sıtumule eder ve besmlerın emıhmını uygunlaştırır Keza, sındırım sıstemı epıtel hucrelerindekı laktaz, ınvertaz ve maltaz adlı enzımlerın de aktıvasyonunu saglar 4 Probıyotıkler ımmuno (bagışıklık) sıstemın stımulasyon artırır. A. M. C. Şengör Bir diriliş veya geri dönüş mü? Ceçenlerde ArifAşçı geldi ziyarete. Gelirken de son kitabından bir nüsha getirdi hediye olarak. Akşamın tâ içlerine sarkan bütün biröğleden sonrayı geçirdik beraberce, hem de müthiş keyiflenerek. Sohbet nerelere gitmedi ki! Amerika Birleşik Devletleri'nin başkenti Washington D. C.'de bir asırdan fazla bir zaman önce çekilmiş bir fotoğraf, Paris'te Saint Cermain Bulvarı 184 numaradaki bir bina ve onun kapısı üzerindeki heykel, develere sert ve taşlı zemin üzerinde yol aldırma teknikleri, Tanrı Dağlarının karlar içinde nasıl geçilebileceği, Orhun Yazıtları, Irak'ta yaşaşan Turkmenler, Madhd'deki Alcala caddesinde bulunan The Ceographic Club (Coğrafya Kulübü) adlı lokanta, dünyada bilinen en eski pusula, Pirî Reis, James Cook'un Pasifik seyahatları, Güneydoğu'daki vatandaşlarımıza refah imkânları ve bunların bugünku bilim ve bugünkü toplum için önemi ve daha neler neler... Hepsini yazmağa kalksam bu köşedeki yerim yetmez. Bu nedenle Arif'in beni ziyaretinin esas nedenini anlatacağım yalnızca. Probiyotiklerin geleceği Yukanda anılan dort etkı mekanızmasının sonuçlarını belırleyebılmek amacıyla hayvanlar uzermde ıç sındırım (ın vıvo) deneylerı yapılabılmektedır Ancak bu deneyler hem çok fazla bır zamanı gerektırmekte, hem de pahalıya mal olmaktadır Probiyotiklerin etkı şeklı aydınlatıldıgında, bununla ılgüı mıkroorganızrnaların laboratuvarlarda seleksıyona alınması kolaylaşacaktır Aynı zamanda, genetık yetenek (ıstıdat) çalışmaları yakın bır gelecekte yenı bazı probıyotık suşların bulunmasını da mumkun kılacaktır Boylece sındırım sıstemıne yerleşebılen mıkroorgamzmalara probıyotık etkısı olan genlerın aktarüması da saglanabüecektır. Ornegın bugun ıçin iki Lactobacıllus suşu arasında kolonızasyon (yerleşme) faktorlermm transferı gerçekleştırılebılmektedır Genetık yetenek ve molekuler genetık çalışmalarındakı gelışmeler ve bunların kullanılmasma ılışkın olanaklar, daha etkılı, daha ısabetlı ve daha guvenli olan ıkıncı probıyotık çagını başlatmaktadır. Sonuç Ulusal bır besınimiz olan yogurt, ıçınde bulundurdugu bakterüerden dolayı zaten probıyotık bır urunudur Yuzyıllardan berı yogurt uretımınde kullanılan Lb bulgancus ve Str ther mophılus'un başka suşlarını gelıştırmek ya da probıyotık nıteligı yuksek dıger bakterılerı bunlarm arasına katmak suretiyle başka tur yenı urunler elde etmek mumkundur Bunları reklam aracı olarak kullanmak sakıncasız gorulse de, yanıltıcı etkı yaratabılır Unutmamalı kı yukarıda anlatılann tumu, dogada oluşmuş suşların sonuçlarıdır (*) Prof Dr, AU Zıraat Fak Sut Teknolojısı BolumuEposta uraz@agrı ankara cdu tr Dikkat buyurulursa, yazımın başında kimdir bu Arif Aşçı, son kitabı neden bahseder, söylemedim. Ümidim, en azından bu köşenin okurlannın hepsinin zaten O'nun adını ve eserlerini biliyor olmalarıdır. Ama bilmeyen birkaç okuyucum için Arif Aşçı'yı tanıtayım: ArifAşçı bugün ülkemizde yaşamakta olan en önemli insandır! Lâtife ettiğim veya abarttığım sanılmasın. Ben gerçekten O'nun Türkiye'de yaşayan en önemli şahsiyet olduğu kanaatimde samimiyim. Niçin? Çünkü Arif Aşçı bir Coğrafya Vakfı kurmayı yasamına birinci hedef yapmış bildiğim tek kişidir ülkemizde. "Düşünebiliyor musun" diyor heyecanla Arif, "etrafımızdaki ülkelerin coğrafya ve tarihinden neredeyse tamamen habersiziz. Ne tüccanmıza, ne sanayicimize, ne de askerimize sunabilecek coğrafi bilgilerimiz var. Ülkemizde her gün binlerce coğrafya sorunu yaşanıyor, heyelân gibi, sel gibi, deprem gibi olaylar yurttasımızın canını, kuraklık, turizm, ticaret gibi olaylar parasını alıyor. Ne şehir, ne de yol plânlaması adam gibi. Küreselleşen dünyada, dünyadan haberOsiziz. Elâlem Merih'e ulastı, biz daha uluslararası iletişimimizi adam gibi yapamıyoruz. Bırak uluslararası iletişimi, Istanbul'da adam gibi telefon çalıştıramıyoruz. Çevre sorunları desen tam bir başıboşluk içinde. Okullarda çocuklanmıza coğrafya diye öğrettiklerimiz kelimenin tam anlamıyla dehşet verici, çocuğu üzerinde yaşadığı gezegenden, içinde yaşadığı doğal çevreden soğutmak için plânlanmışlar âdeta." "Evet" diye kederli kederli karşılık veriyorum, üniversitelerde de coğrafya öğretimi tamamen çökmüş durumda." Ipek Yolu'nu develerle kateden dostum, bu yolculuğun destanı olan koca cildin üzerine elini koyuyor: "Bir Vakıfkuracağız!" diyor. "Bir Coğrafya Vakfı! Ben Sayın Cumhurbaşkanımıza bunu iki kez arzettim, 0 da yardım vaat etti. Önümüzdeki ay O'nu tekrar göreceğim, gene hatırlatacağım. Bütün gereken bir bina. Harap bile olsa onun restorasyonu için bir dosttan söz aldım. İçinde bir kütüphaneben kendi kitaplanmı vermekle başlayacağım. Çok kaliteli bir Türkiye Coğrafyası yazarak onu uluslararası değiş tokuşta kullanacağız. Slayt, resim arşivlerini vermeğe hazır kaç kişi biliyorum. Binamıza turistler gelecek, gençler gelecek, araştırıcılar gelecek. Popüler tarafını National Ceographic veya Australian Ceographic gibi götüreceğiz: dergi, kitap, CD, video, hediyelik eşya, kamp eşyası satacağız. Celen para bilimsel araştırmaya, gezilere, toplantılara akacak. Coğrafyanın, sevgili gezegenimizin, her tarafıyla ilgileneceğiz. Devletimize, ordumuza, şirketlerimize, okullarımıza danışmanlık yapacağız, ülkemizi tüm dünyaya herşeyiyle tanıtacağız. Bu işte iki yüzyıl geç kaldık, ama günümüzün imkânlanyla bu açığı kapatacağız. Coğrafyanın ihtişamını coşkuyla terennüm eden dostuma huşu içinde bakıyorum: Buğulanan gözlerimin önüne Türkiye'de sefilliğe ve perişânlığa mahkum edilmiş olan tüm bilimlerin kraliçesi Coğrafyanın küllerinden yükselen anka kuşu gibi tekrar hayata döndüğü, kanatlarını gererek göklere yükseldiği ve Türkiye'yi birlikte yücelttiği geliyor. "Evet, azîz Arif" diyorum, "bir Coğrafya Vakfı kuracağız! Türk insanının emniyeti, refahı, mutluluğu ve itibarı için elbet bir bina bulunur! Coğrafya'nın artık sürgünden Türkiye'ye dönmesinin vakti gelmiştir de geçiyordur!" 625/5 60 yaşında güçlü kaslar ister misiniz? AnMrikalı bir bllim adanu farelerde bir gen afısıyla kas gücfinü arttudı. "Bir insanın başına gelen en beklenmedik sey yaslanmak" demisti Lev Troçki. Yazılar okunamamaya baslar, deri kırışır, lekeler çıkar. Yaslılıkta insan, kas dokusunun uçte bırini kaybeder. Amerikalı bilim adamlan, hiç olmazsa başlangıç afomasındaki kas dokusu ve gücünün azalmasına kary çare olabilecek yeni bir gen tedavisinde umit verici gelismeler kaydettiklerini açıkladılar. Philadelphia'daki Pennsylvania Universitesi tıp merkezı uzmanlarmdan Lee Sweeney, farelerle yaptıklan deneylerde gendopingi sonucunda W ' ' ^oyvanlarda kas gücü ve dokusunun yüzde 27 oranmda arttığını, daha genç hayvanıar(ja jse kasiaan yüzde 15 oranmda gelistiğini belirtiyor, deney sonuçlanna göre bu yontemle ıleri yaşlardaki insanlarda da kasların güçlenmesi sağlanabilir. Bu basarıda bılim adamlannın en büyuk yardıması büyüme faktörii "ICFI". Normal sartlarda bu kısa protein zincm insan vucudunun alarm sinyali. Kas hucreleri yaralandığı zaman aktif oluyor ve ana hucreler bunu kas hücrelerine dönüşmek için bir emir olarak kabul ediyorlar; boylece yara iyilestirilıyor. Yaslanan vücutlarda kaslann yenılenme programı zayıflamaktadır. Ancak Sweeney ve ekibi buna çare bulmus gibi görünuyorlar. Hayvan deneylerinde "IGFI" üretimini sağlayan gen zararsız bir virus yardımıyla kas hücrelerine verilmis ve kimyasal bir gençlik asısı etkisini gostermiş: hayvanların vücudu büyük miktarlarda büyume faktörü üretmiş ve kas yenilenmesi tekrar baslamıs. Bu yöntem yüzbinlerce insan için bir umut. Kalıtımsal nedenlerin yanısıra kanser ve AIDS hastalarmda da kas erimesi ve zayıflaması görüluyor. Aynca kalp kası zayıf olan hastalara da yararlı olabilecek bir yöntem. Bilim adamları arasında bu gelismeden kusku duyanlar var. Sweeney de bu metodun çok çeşitli alanlarda, özellikle kozmetikte ve sporcular arasında, amaca uygun olmadan kullanılabileceğinden endise duyuyor. Virus kullanılmadan "ICFI" doping piyasasının önde gelen maddelen arasına girdi bıle. Ancak Amerikalı bilim adamlan bu kuskuların fazla uzermde durmuyorlar, çünkü yaşlı fareler için geçerli olanlar insanlar için her zaman geçerli değil. Şimdiye dek hemen hemen hiçbir gen tedavisi, hayvan modellerinde elde edilen basarıyı klinik deneylerde gösteremtdikr. Der Spiegel 52/98