Katalog

> luşu: Evren sonsuz 10"" sanly* ISmHyaryıl (Bugttnka dunım) ilyenin mllyarda blrinden daha az re Içlnde evren gilçlU blr fekllde lom/lt büyüklüğe ulaftı. Buna para lenslzllkler de büyüdü. Bu safhaya yon safhası denlyor. 0 donemdekl ılzllkler bugün büyük lekeler \e kozmlk geri plan ifiması olarak, nıyor ve ölçülüyor. Bunlar, Büyük nadan arta kalan pınldamalar < evrenl dolduruyor. en parlak yıldız olan Sırıus'a gore, bın mılyar daha sonuk olan objelerın gorulmesı beklenmışü Geçen mayıs ayında ük kule çalıştml dıgında, ılk hamlede dunyaya goruntu saglayabılecek guce ulasamamıştı Ancak onumuzdekı yülarda tum gozetleme kulelerı faalıyete geçtıgınde gozlem uydusu tam olarak gorevını yerıne getırebılecek Dort dev teleskopun aynı anda devreye sokul masıyla, uydunun daha hassas hale gelece gı tahmın edılmekte Dort ıçbukey ayna yıldızlara dogru yonlendırüdıkten sonra, her yüdızın ışıgı ayn ayrı algılanacak ve bıl gısayar yardımıyla bırleştırılecek Ve artık astronotlar Ay'da yuruduklerınde bu dev teleskoplar onları goruntuleyebılecek Verıcüerın yardımı olmadan, hıçbır yıldız veya galaksı net olarak seçılemıyor Ama bırçok astronom zaten uzun sureden ben okulerle bakmıyor Ozel kameralar ve dedektorler çoktan gozun yerını aldı bıle Super teleskoplara uzaktan kumanda edılı yor ve ıçınde bulunduklan mekanlar artık bomboş ' Yüdızları gozlemenın artık hıçbır romantık yanı kalmadı" dıyor Munıh Unıversıtesı gozlemevındekı gorevL Ralf Bender. Astronomlar gorevde oldukları zaman artık yıldızlara bakmıyorlar Bunun yerıne gecelerını uzerlermde egrı olçum çızgüerının yer aldıgı zaman zaman da ışık noktacıkların gelıp geçtıgı bılgısayar ekranlan onunde geçırıyorlar Yırmı yü once sıne kadar uzayın yalnızca yuzde bırı teleskoplarla ızlenmekteydı, oysa bugun bu oran yuzde dokuza çıkmıştır dıye açıkla makta Eso araştırmacısı Alvio Renzini "Gorulebılen her şeyı neredeyse tumuyle gorebüıyoruz ve uzayın ıçıne daldıgımızda, Lütfen sayfayı çevlrlnh teorisi ıma nasıl geldıgı açıklanabılır mı Uzayda devam eden genleşme, koz ukpatlamalar ve dagılmalarla ügılı verüer snuz tumuyle degerlendırılmemış Yenı zayla ügılı bırçok büınmezler, yenı verüer• henuz tam olarak açıklanamamakta Orsgın evrenın buyuk bır kısmını meydena etıren karanlık madde neden oluşmakta' ma tum bu sorular yme de kozmologlann m aylarda dunya goruşlerını degıştırme•rıne engel olamamış " Çunku artık evreın nereden geldıgmı ve nereye gıttıgını asınlıkle büıyoruz ve şımdı bu goruntunun etayları uzerıne çalışmaktayız' dıyor ast >fızıkçı Gerhard Börner. Araştırmacıldr kısa surede boylesıne rıernlı atılımlar yapabılrnış olmdlarını kuşıısuz her şeyden once yenı gelıştırümış 'knıklere borçlukr Uzayın derınlıklerınde a zayıf sınyallerı dahı alabılen, super te•skoplar sayesınde uzaya yenı bır pencere ;ılmıştı 1990 yılında yorungeye yerleştırılen ubble uzay teleskobu, tek başına 1 5 mılar dolara mal olmuştu Daha sonrakı yıllara ıse tamırat ve dıger ışler ıçın müyarlara dolar daha harcanmıştı Ama araştırmaJar masrafların boşa gıtmedıgını duşunlekteler Hubble teleskobunun 1995 yılına gondermış oldugu büyük ayı1 kesiti ıle, buyuk bır başarıydı 12 mılyar ışık yüı zaklıgında bulunan galaksıler sayesınde, zakdakı dıger bolgelerın, dunyamızın etıfındakı atmosfere gore çok daha farklı olugu anlaşılmıştı 9 c) Cenlflemeden sonradır kl enerjinin blr bölümüz maddeye dönüştü. Zamanla temel parçacıklar ve atomlar oluştu. Enflasyon dönemlndekl düzensizlİkler nedeniyle madde biraz farklı biçlmlerde ortaya çıktı: Gaz bulutları oluştu, bunlaridan galaksller ortaya çıktı. daha mı hassas? Benzer goruntuler şımdı yeryuzundekı teleskoplardan da elde edılmeye başlanmış Şılı ve Arızona daglanna ve Hawaıı'ye yerleştırümış olan dev uyduların gonderdıklerı goruntuler, yeryuzundekı atmosferden etkılendıklerınden, Hubble teleskobunun goruntulerı kadar net olmamasına ragmen, uydulann daha hassas çalıştıkları anlaşılmış Çunku, bunların ıçbukey bıçım le dev aynalarında, yıldızların en zayıf ışık lan dahı toplanmakta Şüı'dekı Atacama çolune yerleştırılmış olan en yenı teleskop aynı zamanda dunyadakı en buyuk ve en gorkemlısı Nem oranı neredeyse sıfır olan bır arazı uzerıne kurulmuş olan uydunun gozlem kulelerı ıçın gerekh olan alanı saglayabılmek ıçın 2600 m yuksekhktekı bır dagın sıvrı tepesı duzeltümış Dort kulenın her bırınde sekız metre çapında aynalar bulunmakta Bu teleskopla, qece karanlıgında eryüzündeki teleskoplar Samanyolunda blr yıldızın doğufu. ESO teleskopu Ile çeklldl. 12 mllyar ifik yılı uzakhktakl Büyük Ayı takımyıldızındakl galaksl (okla gösterlliyor). Hubble Teleskopu tarafından çeklldl. 625/13