Katalog

Resimli Sayfa Yanardağ patlamaları Bay Dino... ...Bayan Dino Zekâ Araştırmaları 45 Genel zekâ faktörü ve hayatta başarı şansı Zümrüt'ten Akisler Herkese dâhilik yapacak bir ortam lütfen! Bir süredir zekâya çeşitli açılardan bakan yazılar sunuyoruz sizlere. Konu üzerinde araştırmalarıyla ve uzmanhğıyla tanınmış bilim insanlarmm kaleme aîdıklan yazılar, gerçi zekâ araştırmalarını yakmdan izleyen okurlarımvs için çok fazla bir yenilik içermiyor olabilirler. Ancak, yazıîann tümü bir araya geldiğinde, konunun zenginliği, çeşitliliği, zorlukları ve sorunları konusunda genel bir fikir sahibi olduğumuz gibi, bilimin insan beynini, davramşmı, düşüncesini nasıl çokyönlü masaya yatırdığım da görüyoruz. Bilimin zekâ araştırmalannm mihenk noktasını veya önemini şurada aramak gerekir: Zekâyı etkileyen ana faktörlerin belirlenmesi, zekânın bileşenlerinin/ elementlerinin günışığına çıkartılması, insanoğlunun yaratıcüığının geliştirilmesinde ve evrenle ilişkisinde bir adım daha öne çıkartılmasmda ve belki daha iyi ve zeki bir toplumsal organizma oluşturulmasmda biiyük yararları olacaktır. Bugüne kadar yapılan araştırmalarda, toplum olarak bilmemiz gereken en önemli nokta, zekânm geliştirilebilir oîduğunun göstej> rilmesidir. <s Artık bugün zekâ doğuştan/ kahtsal mı, yoksa çevresel mi gibi, yüzyıllık bir tartışma üzerinde durulmuyor. Bilim bu sorunu çoktan aştı. Dâhi düzeyinde üstün zekâ olarak doğanlara merhaba. Ama bir kimsenin doğuştan üstün zekâlı oîduğunun farkedilmesi ve ortaya çıkması, yine çevresel bir ortamla yakmdan ilişkilidir. Kendisini göstereceği, aklını parlatacağı ve zekâsma uygun ürünler verebileceği bir ortam bulamayan insanlar da "kayıp zekâ " olarak tarihte, toplumda / A yerini bile alamayacaktır. *^4 • Bilim, çevresel etkiler, dış ortam, büyük emekler ve yoğun çalışmalar sayesinde, ortalama zekânm yüksek zekâ düzeyine çıkartılabileceğini belirtiyor. Ama, yine bu koşullar içinde, ortalama zekâ ile doğanlar arasından dâhi düzeyinde insanlann çıkıp çıkamayacağı sorusu ise ortada kalıyor. Ancak, bilim, sanat, toplum bilimleri ve teknoloji dünyasmda günümüzde belirleyici rol oynayan kollektif etkileşim ortammm, dâhi oîmayan çok geniş bir grup insana, dahice işler, buluşlar yapma olanağı tanıdığmı söylemek mümkündür. *** Bütün bunlardan çıkartılacak belki hepimizin bildiği kıssadan bir hisse vardır: Günümüzde insanlann ortalama zeka düzeyinde, örneğin yüzyıhn ilk yarısma veya geçen yüzyıla kıyasla artış oîduğunun bilincinde olmalıyız ve çocuklanmızm zekâsını sürekli geliştirmenin elimizde olduğunu bilmeliyiz. Beyin, ne kadar dış ortamla etkileşirse, yani beyne girdi ne kadar fazlaysa; beyin ne kadar, çeşitli alanlarda özelleşirse, (yoğun uzmanlaşma), insanm zekâsı da o derece pırüdamaktadır. Çok özel, dâhice işler yapma şansı, umudu ve olanağı artmaktadır. Bütün bunlar içinde, ezbere değil, yaparak, dokunarak, elle çalışarak, beş duyumuzu kullanarak ve belki de bütün beş duyunun toplamını oluşturan "altmcı duyuyu" güçlendirerek, bizi aşan çocuklar ve nesillerin ortaya çıkmasma katkıda bulunabiliriz. Zekâ araştırmaları insanoğlunun birey olarak kendini tanımasma büyük yardımcı olmaktadır. Bu bile, kendini ve insanı merak eden ve onun çevresiyle ilişkisine önem veren herkes için büyük bir nimet değil midir? Celecek cumartesiyeniden buluşmak umuduyla... "Sitasyon", Serengil ve bilim Bilim Dünyasmdan Kısa Haberler Biyoloji O/ O9 Ver ki alasın! Aylak Bilgi Kulüp başkanlığı Sağhk Haberleri Tö~ Haberciye ateş etmeyin!, Bırakın uyuyalım, Dişlerimizi neden fırçalıyoruz?, Yumurtalık kanseri için onkojen, Güneş altında tehlike... Teknoloji Gündemi Yeni ürünler 1T Deniz Canlıları 1213 Yapraklı deniz ejderhası hayvan mı yoksa bitki mi? Elektronik Sabırlı öğretmen Steve Kuvantum bilgisayarlar TartışmaEditöre Mektup Ağrılarda morfin kullanmalı mı? Bilim ve Sanat 1617 Sanatta sezgisellik, nesnellik ve eğitime yansıması... Kısa haberler 14 15 KapakArkeoloji 1819 Paranın beşiği Anadolu ve Akdeniz Felsefe 7U Edebi barışın güvencesi nedir? Kitap Dergi 21 Bir Sayı Tut, Çevre Hukuku, Peter Drucker'a göre Dünya... Bulmaca Dörtköşe obursali@prizma.net tr CBT Internet adresr www.cumhuriyet.com tr 22 İlginç sorular Düşün Bul 23 Cumhuriyet BtLtMTEKNİK • No: 622 20Şubat 1999«BasanveYayan: YeniGunHaber Ajansı A.Ş. • Genel Yayın Yonetmenı. Orhan Erinç • Genel Yayın Koordınatoru Hikmet Çetinkaya • Yazı Işlerı Muduru: tbrahim Yıldız • Sorumlu Yazı tşlerı Müduru: Fikret îlkiz • Yayın Yonetmeıu: Orhan Bursalı • Grafık Yonetmenı: Tülen Hasdemir • Reklam: Medya C. 622/3