Katalog

AMERİKA'DAN BAKIŞ SAVAŞ VE KİMYA Tropikal ormanlarla bîrlikte Amerikan Antropoloji Derneği toplantısında Tropikal ormanlarda insanlığın ortak kültür hazinesinin de kaybolduğu belirtildi Doğart CÜCi'loğhl Los Angeles Saddam ve adı Toplumlar da yok oluyor kötüye çıkan kimya İnsanlar "Saddam'ın kimyasından kaçarak bize sığındılar". Ünlü kimyacılar bunca buluşu insanlara kötülük olsun diye yapmadı. Önıcr Kuleli . ombalanan şehır yonune gıden 'gazetecıler, Kurtlerın "Mıster, no Pno Saddam Kımya1' uyarılarıyla karşılaşıyorlardı Halkın kımya koıkusu Talabanı sevgısını bastırmıştı Dukkanlar kapalı. sıvıl sayısı da pek azdı "Top seslerını duyunca yataktan fırladım Kımya korkusu ıle bır battanıye bıle alamadım ustume ' "Bız kafır mıyız7 Keşke kaçmasaydık, kımyadan bunun ne farkı var? Yukarıdakı satırlar benim değıl. 7 Nısan 91 tarıhlı Cumhurıyet'ten C Başlangıç ve V Yener'ın Irak sınınndakı ızlenımlerınden Bunca yıl "Kimya güzeldir" dıye belleyıp bunu sokaktakı adama en yalın bıçımde, en kolay anlaşılır orneklerle anlatmaya çalışan bırı olarak Iraklıların gunluk dılınde kımyanın bu denlı korkunç bır anlamı olduğunu oğrenmek benı çarptı Bızım dılımızde de kımya sozcuğune asıl anlamının yanında yapılan yakıştırmalar vardır, orneğın "gız" "az bulunan" gıbı anlamlar da halkın dılınde kımyaya yakıştırılmıştır "Ne saklıyorsun yahu, kımya mı bu'" ya da "Kımya mı bu, bu kadar pahalı?" gıbı Ama komşumuzun dılınde kımyanın olumle eşdeğer tutulması henuz yenı bır gelışme. kendı vatandaşlarını oldurmek ıçın en etkılı, en kolay ve en ucuz sılahı kımyada bulan bır dıktatorun Arapça'ya arrnağanı Bılımın, teknolojının ve muhendıslığın dıktatorler elınde hangı kotu amaçla ıstenırse ona uygun kullanıldığını tarıhte pek çok kez gorduk Galıba bu ışı en buyuk boyutia yapan da Hltler'dı Aslında onun gorevını ustlenenlerın sayısı hıç azalmadı, kımıne dıktator dedıler kımıne paşa, kımıne başkan. kımıne başbakan Kımı Yahudılerden sabun yapmayı denedı, kımı Vıetnam'dakı ağaçları gerılla avlayacağım dıye oldurdu, kımı demokrası ıçın yuruyuş yapan gencecık ınsanları kör ettı Saddam'ın 1988 de Halepçe'de yaptıklarını hıç duymamış ve de gormemış olan (i) uygar Batılılar bu zararsız kımyasal maddelerın daha bol, daha çeşıtlı uretımı ıçın ona hıç yardım etmedıler Yalnızca kendılerı ıle savaşırken kullanılmasını yasakladılar o da elbette buna uydu Ama yasaklama Kurtler ıçın, Şııler ıçın yoktu kı1 O zaman atış serbest, sayın dıktator, onlar ınsan sayılmaz Buyur oldur ıstemedıklerını, hem zaten onlar olmeye alışık Dıkkatlı gazete okurları ıçın bır adet beyın cımnastığı Amerıkalılar 3 yıl once aynı kımyasal savaş gazlarını uretmek ıçın Lıbya da kurulduğunu ıddıa ettıklerı bır tesısı aynı uçaklarla (F 111) bombalamışlardı O fabrıkayı da aynı Alman butünluğunu korumasını onemlı bır başarı olarak nıtelemış "Bu ınsanlardan bızım oğreneceğımız en onemlı derslerden bırı, doğayı bozmadan onunla ahenk ıçınde yaşamayı başarmaktır" demıştır Avustralya nın Brısbane şehrındekı Teknolon Enstıtusu nde çalışan Peter D. Dwyer ve Monlca Minnegal Yenı Gıne yoresındekı Papua kabılesının doğayla nasıl ılışkı ıçınde olduğunu anlattılar, onların her hayvan ıçın gehştırdıklerı ozel avlanma teknıklerınin, değışık uzmanlık alanlarında bırbırlerıyle ışbırlığı yapmalarının onemlı sosyal sonuçları uzerınde durdular Bu tur teknıklerın ve ınsan ılışkılerinın çağdaş ınsan ıçın onemlı olduğunu, bu, ınsanların kulturlerı ortadan kalkarsa, çok onemlı kultur hazınelerının bır daha gerı gelmemecesıne kaybolacağını vurguladılar Berkeley dekı Kalıfornıya Unıversıtesı'nden, profesor Katherine Mllton, kendı araştırmalarına dayanarak çok kuçuk bır alan ıçınde bırbırınden farklı ozellıklerı olan beş kultur gozledığını ıfade ettı ve ' Tropık orman kulturlerı bırbırlerınden çok farklı ozellıkler gosterebılmektedır' dedı Tuft Unıversıtesı'nın Çevre Idaresı Merkezı'nde araştırıcı olarak çalışan David S. Wllkie, Zaıre'de BaNagombe ormanlarında son beş yılda ortaya çıkan durumu anlattı ve şoyle konuştu "Hıç gelırı olamayan kabıle, bır anda, ortalama ulusal gelırın uç mıslını kazanmaya başlamıştır Bu kazanç, toplumun yapısını ve geleneklerını temelden etkılemış, daha once bırbırlerıne yardım etme uzerıne dayanan yaşam anlayışı kaybolmuş, yardımlaşma davranışı yerıne, rekabet ve çekışme daha sık gozlenmeye başlamıştır" Bu sorunun nasıl çozuleceğı konusunda ulusal konferansa katılan kışıler arasında bır fıkır bırlığı gorülmedı Bazıları yerel halkın karar verme surecıne katılması gerektığını, bazıları ıse bılım adamlarının daha ağır basması gerektığını ılerı suruyorlar Ulkelen yoneten sıyasal guçlerın yapılan araştırma ve yayınlardan haberdar edılmesı gerektığını savunanlar da oldu Çozum yolunda anlaşamamakla beraber bılım adamları bıyolojık çeşıtlılığın de korunması gerektığı konusunda goruş bırlığındeler Ç evre konularıyla uğraşan bılım adamları, bıyolojık çeşıtlılığın ortadan kaybolmaması ıçın tropık ormanların kesımının onlenmesı gerektığını savunurlar Amerikan Antropolojı Derneğıının son ulusal kongresınde, bu ormanlarda gelışmış bulunan kulturlerın kaybolmasını önlemek ıçın de bılım adamlarının uğraşıda bulunmaları ıstendı Bılım adamları her bır dakıkada beş donum buyukluğunde tropık ormanın yakılarak ve kesılerek yok edıldığını hesaplamakta Munıh tekı Devlet Zoolojık Kolloksıyon'unda çalışan Alman bılım adamı Darrell A. Posey, yakılan ve kesılen ormanın ancak yuzde ıkıyı elde edebılmek ıçın yuzde doksanın mahvedıldığını belırttı Bunun yanı sıra, onem verılmedığı gozlenıyor Hawaıı Unıversıtesı profesorlerınden Leslie E. Sponsel ormanlarda gelışmış olan kulturlerın insanlığın ortak hazınesı olarak gorulmesı gerektığını ve doğaya uyumlu ılgılı son derece onemlı bılgılerın, bu kulturlerde saklı bulunduğunu belırtmıştır Bu goruşe katılan Anna C. Roosevelt, "Bu insanların doğayla nasıl uyum yaptıklarını, hangi hayvanları ve bitkileri ne amaçla kullandıklarını billmsel olarak Incelersek, insanlığın tümüyle ilglll çok önemll hayatl bilgller edlnmiş oluruz" demektedır New York takı Amerikan Doğa Muzesı nde araştırıcı olarak çalışan Roosevelt, bıyolopk çevre çeşıtlılığını korumakla, kulturel zengınlığı korumanın bırbırıyle ılışkılı olduğunu belırtmektedır Florıda Unıversıtesı'nden Kent H. Redlord, yerlılerın yerel çevreyı koruduğu şeklındekı duşuncenın yanlış olduğunu, kendı yaptığı araştırmalara gore kuzey Amazon yoresınde her yıl maymun, sıncap, karınca yıyıcıler gıbı 14 bın kadar değışık turde hayvanın yerlıler tarafından öldurulduğunu belırttı Ne var kı, bu bılım adamı da, ormanların kesımıyle avcılığın etkısını çok daha anı ve kesın bıçımde gostermeye başlayacağını ve çevrenın ekolo|isını genış olçude etkıleyeceğını kabul etmektedır Hayvanların yuzde 60 ya da 80ı, tamamen yok olma tehlıkesıyle karşı karşıyadır Profesor Sponsel. yerlı halkın ormanı bınlerce yıl kullandığı halde buyuk zarar vermeden bugune kadar ormanın B şırketlerının kurduğu soylenıyordu Neden Lıbya dakı fabrıkayı bombalayıp Irak takıne ses çıkarmamışlardı o zaman? Lıbya Avrupa ya çok yakın da onun ıçın mı acaba? Bılıyorsunuz oralarda bırıncı sınıf insanlar yaşar bızım buralarda ıse "olecek yasta olanlar Uzunca sure once bu dergıde bılım ve teknolo|inın barıştan çok savas amaçlı kullanıldığını, başta ABD olmak uzere tum gelışmış ulkelerın savas sanayııne donuk bılımsel araştırmalar ıçın ınanılmaz boyutUrda para harcadıklarını ya/mıştık Bu yenı sılahların neler olduğunu geçen gunlerde "Enerjı Savaşı nda gorduk Bız yalnızca TV de gorduk, Iraklılar lyıce anladılar Batı uygarlığını Yeryuzunun ıklımı ısınıyor, hava kırlenıyor, ıçecek su yetmıyor açlık salgın hastalıklar yoksulluk artıyor dunya elden gıdıyor derken adam tuttu Basra Korfezı nı petrole buladı, yıllarca sondurulemeyecek ateşler yaktı, yetmedı kendı ınsanlarının soyunu kırıyor Ve butun bunları ışte o sılahlanma sanayııne aktarılan paralarla yapılan arastırmaların meyvelerınden kendıne duşen kırıntılarla yapıyor Madencılerıne ellerını yıkasın aıye sabun yapamayan ulkenın urettığı tanklarla yapıyor Mendeleyev'ın çocuklarının yaptığı fuzelerı daha da otelerı vursun dıye gelıştırılen Kekule nın, Bayer'ın, Flscher'ın çocuklarının tıcaret hırsı ıle yapıyor Bu kımya dehaları gazlanmış bebelerırı yerlerınden fırlamış gozlerını, kavrulmuş cesetlerını gorseler ne yaparlardı acaba? Işte benı ancak bu son soruyu sormak rahatlatıyor Çunku onların vereceklerı yanıtı bılıyorum Hepsı bırden Hayır, bizce bunca buluşu insanlara kötülük olsun dıye yapmadık, ancak ve ancak onların yaşamlarını kolaylaştırmak içln yapmıstık dıyeceklerdır ve kımı torunlarının yaptıklarından utanç duyacaklardır Tıpkı bulduğu patlayıcı maddenın savaşlarda ınsan oldurmekte kullanıldığını gormekten buyuk uzuntu duyan Alfred Nobel'ın varlığını bılım dunyasına katkıda bulunanlara bağışlayıp kendını tesellı etmesı gıbı Gerçek bılım adamlarının savaş karşıtı tutumları Einstein'ınkı, Oppenhelmer ınkı Pauling ınkı gıbı tutarlıdır, onurludur insanlara yol gosterıcıdır umut verıcıdır Serde kımyacılık var Kımyanın adının boylesı kotuye çıkması doğrusu benı uzdu, ama yakılan Irak ın halkının yakın gelecekte daha guzel gunler gorebılmc sı de yıne kımyanın buyuk katkısı ıle ola cak da bu lyı kımyaya Araplar acaba yenı bır ad mı bulacaklar ben onu merakedıyorum Kemikleri sızlayan kimyacılar Değişim... Batının standardı 2184