Katalog

BİLİM NOTLARI BİLİM GÜNPEMİ Bir kazanın ardından Yazarımız , kendinden yola çıkarak, bilinç, bellekbilinç konularını tartışıyor. Prof.Dr. Üner Tan Atatürk Onlv.Tıp Fak. FlzyoloJI Böl, Erzurum eğerlı dost Orhan Bursalı geçen jmakalemın altına bır dıp notu koyarak ağır bır trafik kazası geçırdığimı bıldırdı Mektup ve telefonlarla uzuntulerını bıldıren sevgılı okurlarıma teşekkur edıyor ve boyle bır kazaya uğramamalarını dılıyorum Kaza bayramın bırıncı gunu 16 Nısanda maydana gelmış Polıs raporuna göre, sol on teker patlamış, araba yoldan çıkarak sola kaymış ben arabayı yolun sağına almışım, ancak orada bulunan bır trafik levhasına çarpma sonucu koprunun altına yuvarlanmışım Olayı anımsamıyorum Hastahaneye kaldırılmışım ve uç gun bılınçsız yattıktan sonra kendıme geldım llk olarak bılgısayarın başına oturuyorum ve bır yazı yazıyorum Bılıncım kısmen de olsa yerıne geldıkten sonra hemen pnomotoraks (akcığer zarının yırtılarak atmosferle teması) tedavısıne geçıldı Kafatasında bazı kemıkler kırıktı Bırçoklarının ısımlerını anımsamıyordum henuz Kazayı hıç anımsamıyordum Beyınde ufak tefek hasarlar oluşmuştu besbellı kı Ankara'da sanıyordum kendımı Evden bır kasetçalar ve muzık kasetlerımden bazılarını getırdıler hastahaneye Dınlemekten bıktığım kasetlerın tumunu unutmuştum Yenı muzıkler dınlıyordum Sağ bacağımı alçıya aldılar Akcığere takılan kalın boru ve şışe benı oldukça rahatsız edıyordu Ağrl ılaçları ıle uyuyabılıyordum On gun sonra bu boru ve şışe çıkarıldı Bu kez ortopedıstler sağ bacağımı amelıyat etmeye kalkıştılar Aynı bacak ıkıncı defa ortopedıstlenn saldırısına uğruyordu Bırıncı defasında olduğu gıbı gene kabul etmedım Ve hastahaneden taburcu ettıler benı Evde benı rahatsız eden herşeyden kurtulmaya çalıştım Sağ bacağımdakı alçıyı çıkardım Sol goğsumdekı plasterlerı sokup attım Boylece daha rahat bır yaşama kavuşmayı umuyordum Bazı arkadaşların ısımlerını hala anımsıyamıyordum Muzıklerı tamamen yenı dınlıyormuş gıbıydım Bır norolızyolog olarak beynımın bu yenı organızasyonuna bır anlam veremıyordum Bu arada Cumhurıyet gazetesının 4 Mayıs 1991 Bılım Teknık ekının "Amerika'dan Notlar" koşesınde "Insan Beynl Araştırmaları: Nörolo|l H.M.'ye tesekkür borçlu" konulu bır yazı dıkkatımı çektı Bu yazıda belleğını tumuyle kaybetmış olan H M adında bır hastadan sozedılıyor ve H M uzerınde yapılan araştırmaların beynın çalışma bıçımı konusunda yenı goruşlere yol açtığı belırtılıyordu Orneğın H M ye verılen bellek testlerı 40 Alzheımer hastasına da uygulanmış ve bek.enmeyen sonuçlar elde edılmıştı Alzhei'ner hastalarında, beyınde ıletıyı sağlayan asetılkolınden Bellek bilinç ilişkisi başka norepınefrın maddesinin de azalmış olduğu bulunmuştur H M da yapılan bır amelıyat ıle hem sağ ve hem sol temporal loblardan amygdala ve hıpokampus dahıl uçer ınçlık beyın parçaları çıkarılmıştır Bu amelıyattan sonra H M 'de epılepsı nöbetlerı kaybolduğu gıbı tam bır amnezıde (bellek kaybı) meydana gelmıştır Bu bulgu bıze amydala ve hıpokampusun bellek oluşmasında katkısını duşunduruyor Ancak bilinç nerede? Bellekbılınç ılışkısı nasıl sağlanıyor? Bılıncın sol beyıne lokalıze olduğunu bılıyoruz insanda bellek bilinç durumu ıle yakından ılgılı Tam amnezı oluşan ınsanlarda bellekbılınç bağlantısı kopmuş olabılır Olaylar henuz beyınde depo edılmış oldukları halde bilinç sıstemıne ulaşamamış olabılırler Yukardakı makaleden bu konuya hıç değınılmıyor Bu konuda tartışılmış olsa ıdı, o zaman "insanda bellek" konusuna onemlı bır katkı yapılmış olacaktı Sadece H M 'ye teşekkur borçlu olmayacaktık Bravo Uner Tan'ın beynıne Haftalardan beri ılk defa bılımsel duşünebıldı Bu arada Sedat Sımavı Tıp odulu nedenı ıle Hurrıyet Gazetesı yazarı sayın Selma Tukel'e soyledığı sozlerı de anımsayabıldı" hayatta ıkı şeyı başaramadım, kadın ve araba " hı ha/ta kuıçsımza biraz makyajyaparak çıkıyoruz. Gerci yüzümuzun henuz eskıdiğini fhilim dünvasını genç yönü ve yarınıyla kavradığımız sürece de eskıveceğını) sanmıyoruz, ama zaman yüzlerı alısıldık kılıyor en azından; bundan kaçınmak olanaksız. Alısık ve tanıdık yüzler, dost, hildik yüzlerdir aslında, insana güven verir; nasıl davranacağını, nasıl davranacağınızı bilirsiniz. Bir dostu kılık kıvafetine yenı bır duzen vermıs görmek iliskiye bır cunlılık getırir (psıkologlarımız öyle dıyor') İnsan ıliskilerınde de höyle değilmidir* Sadece ıçerikle sürekli taze ve genç kalmak yetmıyor demek ki, bunu bıçımle de desteklemek gerekıyor sık sık..Geçen 4 yıl 3 aya baktığımızda kapağımızı isteyerek değil de, kağıt tasarrufu gibi (düzenin dayattığı) zorunluluklardan değistirdiğimizi görüvoruz. Bu defa biz kendimızı ele aldık. Beğeneceğınizı umuyoruz. Yenı görunümün şerefine sızlere 24 sayfalık dolu bır Cumhurıyet Bilım Teknık sunmaya çalıstık. Uzun suredır yayınlayamadığımız dosvakırdan bellek araştırmaları konusunu dergiyle birlıkte verme fırsatını da buiduk böylece. Darısı bekleyen diğcr dosvaların basına.. TRT'de yayınlanan sualtı belgesel dizilerinden tanıdığımız Haluk Cecan, dünya denızlerinın, denizel yasamm doğallığımn bir numaralı koruyucusu Kuptım Cousteau ile gorusmesmden duyduğu key/ı ve hevecanı, satıraralarına değil, bütün yazısına sindirmıs. Okuyunca göreceksiniz. Tabi, bir sualtı adamının piri ancak bir başka sualtı adumı o/abılır, diye düşünüyoruz. Renklijotoğra/ı elimize ne yazık ki zamanında geçemediği içın büyütemediğimiz cinsiyetı değiştırilen fare Ricky, daha doğrusu cinsıyet geninin kesfini kesinleştiren olay, günün bilim olayıdır. Günün divoruz. çünkü gen araştırmaları artık o bovutlarda sürdürülüyor ki, varına sözgelimı gözümüzü veva elimızi biçimlendıren bir haska genin kes/i habenyle uyanmamamız için hıç bir neden yok (Şimdı genetıkçiler, gözü, parmağı bır gen değil bır çok gen ortaklasa üretıyordur dıye ıtıraz cderler'J. Gen araştırmaalart arasındakı korkunç boyutlarda süren "gen bulma yarısı ve rekabeti'ntn yarın yenipatlamalar yapması hiç de sürprız olmuvacaktır. Insan genoınu araştırmalari, genetik çalısmaların sadece bir kısmını olusturuyor ve genetik çalı^malardan dünyaya yayılan haberler de genellıkle olumlu nıtelik taşıyor. Bu noktada dergimizde okuyacağınız "Bıyoteknolojr madalyonun bir yönü" yuzısını da, tamamlayıcı bulacağınızt umuyoruz... Geletek cumartesı veniden buluşnıak umuduvla, mutlu bır hafta dilerız... Astponot aranıyor Avrupa Uzay Yolculuğu kurumu ESA uzay mekığı Hermes aracılığıyla Avrupa uzay ıstasyonu Colombus'un astronot gereksınımı karşılayacak veya oradakı ekıbı oluşturacak astronotlar arıyor Koln'dekı Avrupa Astronotlar Merkezı'nın başkanı Andres Rıpoll "Supermenler aramıyoruz Sağlıklı ve etkılı bır şekılde çalışacak bılım adamları ve pılotlara ıhtıyacımız var" dıyor ESA'ya uye ulkeler nısan sonuna kadar ulkelerının ulusal tercıhlerını yapmış olacaklar Her ulke sayıları uçle beş arasında değışen astronot adaylarını ESA'ya bıldırecek, ESA kendı tercıhını buna gore yapacak Yıl sonuna kadar onıkı astrot adayı belırlenmış olacak Sonra da dort yıllık eğıtıme başlanacak ESA nın aradığı astronotlar ıkı grupta toplanıyor, bırıncıde bılımsel deneylerden sorumlu olan gorev uzmanları. ıkıncıde pılotlar bulunuyor Gorev uzmanlarının bılımsel bır yuksek eğıtım dalını tamamlamış olduğunu kanıtlayacak durumda olmaları, mumkunse uç yıllık araştırma deneyımıne sahıp olmaları gerekıyor Ayrıca adayların yaşlarının 27 ıla 37, boylarının ıse 1 53 ıla 190 metre olması ıstenıyor (s.p.) O K U R D A N BİZE Astım tedavisinde yenilikler Dergınızın 20 Nısan 1991 tarıh 214 sayısında sağlık koşesınde, sayın Doç Dr Elıf Dağlı 'nın kaleme aldığı çocuklarda astım tedavisinde yenilikler'' başlıklı yazı benı çok aydınlattı. çok sevındırdı Dergınıze ve yazara teşekkur ederım Benım 7 yaşındakı kızım 5 yıldan ben şıddetlı olmayan astım hastası 5 yıldan ben Istanbul Unıversıtesı Çapa Tıp Fakultesınde duzenlı olarak tedavı goruyor Kontrollere gıdıyor Bızler neden aşı tedavısı uygulamadılar dıye kızıyorduk, aşı tedavısını tek çıkar yol olarak goruyorduk Kolay da bılgı alamıyorduk Sayın Doç Dr Elıt Dağlı nın ılglı yazısı bızı bu konuda eksıksız bılgılendırdı Çalışmalannızda başarılar dılerım Saml Tuğral Doğayı elimizle yok ediyoruz. . Izmır Koriezı nın halını goren varmı bılmıyorum, ıçler acısı Bahar nasıl gelsın kentlere ne çıçekler var ne de bocekler Stres dersemz dız boyu, tıp ılerlıyor, ama yenı saynlıklar ortaya çıkıyor Korkarım soracağız bır gun Özgur ve erınçlı yaşamak kaç para^ Vıllalar yapıp yeşıl alanları yıkanlarda bır gun şımşek çakacakmı dersınız? İbrahlm Ormancı BornovaİZMİR ıCumhurfyet BlllmTeknlk • Sahıbı Cumhurıyet Matbaacılık ve Gazetecılık Türk Anonım Şırketı adına Nadir Nadl • Genel Yayın Mudüru Hasan Comal • Muessese Muduru Emlne U«aklıgil • Yazı Işlerı Mud'jru Okay Gönanaln • Yayın Yönetmenı Orhan Bursalı • Grafık Yönetmen Tüles Hasdsmlr • 2)83