Katalog

• Pekl Karadenlz'le ilglll bir çalışmanız olacak mı? COUSTEAU: Evet, 1991 de Tuna üzerinde çevre kiriiliği ile ilgili bir çalışma olacak. Tarih olarak kesin bir zaman söylemiyorum. » Türklye'dekl denlz kiriiliği ve çevre aorunları konusunda neler söyleyecekslnlz? COUSTEAU: Bugün artık yeni bir anlayış tarzı gelişti. Artık farkına varıldı ki bir çevreye ait problemi yalnız ilgili bölgeye ait bir problem olarak ele almamak gerek. Bu problemleri global düşünmek zorundayız. Örnek olarak Türkiye'nin bir çevre sorunu, Türkiye'nin güneyini de etkiler. Hatta hatta komşu ülkeleri de etkiler. Bu sorun aynı zamanda pekâlâ Güney Afrika'yı da etkileyebilir. Bu örnekler daha da çoğaltılabilir. Yeni Zelanda'daki bir çevre sorunu ta irlanda'yı bile etkileyebilir. Artık ekolojik anlayış değişmiştir. Çevre sorunları dünyamızdaki yaşanabilirlikle bağlantılıdır. Bu nedenle Türkiye için uygun olan bir şey diğer ülkeler için de uygundur. Bu yüzden yaşadığımız bölgeyi çok iyi korumalıyız. Türkiye'nin denizleriyle ilgili problemleri olduğunu biliyorum. Bu dengelerin bozulmaması için daha fazla gayret sarf edilmelidir. • Slzce çevre konusunda en önemll konu nedir? COUSTEAU: Yasamtn çok önemli iki unsuru vardır. Bunlardan birincisi hava, ikincisi sudur. işte hayatın bu iki ana maddesi her şeyden önemlidir. Içtiğimiz suyu ve teneffüs ettiğimiz havayı iyi korumalıyız. Bunun haricindeki her şey ikinci planda kalır. Zira diğerlerinin telafisi müml ündür, fakat hava ve su bir kere kirletilip kullanılamaz hale getirilirse yaşamın devamı da imkânsız hale gelır." Sırada dığer ülke televizyon ve ilgilileri bekliyordu. Sorularımı kesmek zorunda kaldım. İleride daha geniş bir görüşme ümidiyle yanından ayrıldım. • uyun yerini değiştirelim Bir maddenin biçimi ve yoğunluğu su yüzeyinde kalıp kalamayacağını belirler. O maddenin biçimi, suyun yer değiştırmesini de sağlar. Maddenin yerini değiştirdiği su miktarı o maddeden daha ağır ise madde yüzer. Aksi taktirde batar. Büyük bir gemi su üzerinde yüzer, çünkü yerini değiştirdiği su miktarı çok fazladır. Gemi ağır olmasına rağmen yerini değiştirdiği suyun ağırlığı daha büyüktür. Gemiler çok fazla yük aldıklarında batabilirler. Bu nedenle tüm gemilerin dış yüzeylerinde su hattını belirten bir çizgi bulunur. Bu çizgi kaptana gemiye yüklenen malların ağırlığının tehlikeli boyuta ulaşıp ulaşmadığını gösterir. Bu işareti icat eden kişinin adını alarak (Samuel Plımsoll) Plimsoll çizgisi olarak anılır. ; ' m Bu toplantı sonunda Cousteau ıle ıkinci görüşme imkânı doğdu. Bize eski bir üost gibi yakınlık gösterdi. Japon televizyoncuların görüşme teklifini bekletıp Türk dostlarım gelmiş diyerek bize öncelik tanıdı. Karşılıklı kısa bir konuşmadan sonra sorularıma geçtim. • Doğu Akdenlz konusunda bir pro|enlz var mı? COUSTEAU: Hayır, şu an için yok. Önümüzdeki üç yıl dopdoluyuz. Başka bir şey yapamayız. Bu çalışmalarımızı bitirince daha sonrasını düşünebileceğlz. Japonya ve Çin hakkındaki araştırmalarımız devam ediyor. Bu çalışmaların yayın dönemine yaklaşıyoruz. Ama daha eksiklerimiz var. Bu yüzden yeni projeleri ele alamıyoruz. Çin ve Japonya'dan başka, Madagaskar, Zaire ve Tuna pro)elerl var elimizde. Bunlar bizi 1993, hatta 1994'e kadar oyalayacaktır. Ölçü ve biçim saptayalım Ağır bir maddeyi önce su içinde, daha sonra havada kaldırmayı deneyin. Maddelerin su içinde daha hafif olduklarını ve daha kolay kaldırıldıklarını göreceksiniz. Bunun nedeni, maddenin altında kalan suyun itme gücünden kaynaklanır. Ancak bir madde olduğundan ne kadar daha hafifleyebilir? Tamamen su altında kalan maddeler, yerini değiştirttikleri su miktarı kadar ağırlık kaybederler. Paris'te 22 Kasım 1990 da yapılan toplanya Fransa Başbakanı Mlchel Rocard ve :ousteau başkanlık ettiler Ozon tabakasıın tehlikeli boyutlarda ınceldığı Antarktıka ıtasında ABD ve Rusya dahil birçok ülke laden araştırmaları, sanayi (aahyetlerı, bımsel araştırmalar ve deneyler yapmaktadır. ıntarktika'nın maden arama vb gibi faaliyetjrle klrlenmesı üzerinde konuşuldu ve bu aplantıda ozonun incelme sebapleri, incelnenin Insanlar üzerindeki etkisi gibi bir dizi orunun cevabı arandı. 2 Haziran 1988'de imzalanan VVellington .nlasması beyaz kıtada maden araştırmaını serbesl bırakmıştı. Cousteau bu kaıara esinlikle karşı çıktı. Çeşitli toplantı, gezi, onferanslarla konunun tehlikeli boyutlarına likkat çekti. Başkan François Mitterrand Coısteau'yu Antarktika'nın geleceği konusuIU düşünmekle görevlendirdi. Fransa ve kvustralya bu anlaşmaya karşı tavır koyduar. Sırasıyla Belçika, halya, Hindistan karan »naylamadılar. Ekim 1989'da ise anlaşma'a imza koyan Yunanistan, Avusturya, Ekator tutumlarını değiştirdller. Ocak ayında (Vntarktika projesî ise Moskova'da dünya çevre ve gelışme konulu forumda M.Gorbaçov, Sovyetler Birliği'nin Antarktika'da mılletlerarası rezerv fikrini benimsediğini belirtti. 26Şubal 1989'da Yeni Zelanda bu görüş etrafındakilere katıldı. Cousteau'nun kararlı çalısmaları sonunda 24 Ekim 1990'da George Bush, tum Amerikan vatandaşlanna Antarktika'da maden Işletme yasağı koyan bir Kongre karannı imzaladı. Antarktika'nın geleceğıne. yakın bir tarihte Santiago'da yapılacak bir toplantıda karar verilecek. Cousteau'ya göre yapılacak global bir anlasmada temel ilkeler şunlar oimalıdır: • Zenginliklerin doğal olarak kalması. • Antarktlka çevresinin korunması (hava. su, dogal canh hayatı, bitki ortüsü) • Lokal ve global çevreye zararsız girlşimler, bilimsel amaçlı çalışmalar. • Maden kaynaklannın ışletilmesl yasağı. Bütün bu şartlar gerçekleştiğinde Antarktika, bilimsel arastırmaiarın düzenli olduğu bir billm, butün olumsuz girişimlerin önlendığı bir banş, tüm toksıt artıklann yasaklandığı, enerji ürünlerinln sınırtandırıldığı bir guvenlik sahası olacaktır D Su düzeyini işaretleyin Bir maddenin yer değiştirttiği su miktan kısmen o maddenin hacmiyle orantılıdır. Büyük maddeler daha çok miktardaki suyun yerini değiştlrirler. Bir kavanozu suyta doldurun ve su yüzeyini işaretleyin. Kavanozun içine bir parça killi çamur atın, su yüzeyindeki değişikliği gözleyin. Daha sonra daha buyuk miktarda killi çamur atın. Bu kez su yüzeyinin daha çok yükseldiğini göreceksiniz. suyun yer değiştirdiğini ve su miktarının daha çok yükseldiğini saptayacaksınız. Killi çamur parçası ve içındekı hava daha çok suyun yer değiştirmesine neden olur. Killi çamur parçası Bir madde tarafından yori değiştirilen suyun miktan, o maddenin hacmi kadar biçimi ile de ilgilidir. Killi çamurun biçimini değiştirin, içini oyun. içi oyuk killi çamur parçasını kavanozdaki suya bıraktığınızda daha çok 21811