Katalog

DENİZARAŞTIRMALARI Cousteau ile Türkiye üzerine Ünlü deniz araştırmacıst Cousteau, Karadeniz'in temiz tutulmasının dünya denizleri için de çok önemli olduğunu vurguladı ve "Yaşam için iki temel madde, hava ve su tayin edicidir. Bunlar mutlak korunmalıdır" dedi. . hazıranında Is'tanbul'dan guneye gıtmek u/ore Sarayburnu'ndan arabamı feribota jklerken o sezon çekeceğım fılmlerın ıleıiüe guzel anılara dönuşebıleceğını bılemezdım O yıl Ayvalık, Bodrum, Marma ı o, Fethıye ve sahıl şerıdı bır dızı kasabada yardımcım Yalçın Uras'la bırlıkte 4 ay sureyle yaptığımız dalışlarda bır haylı malzeme toplamış ve 17 Dunya Sualtı Fılm Festıvalı ıçın Ilk görüntülerı elde etmıştık 1990 yılında ıse 5 aylık dönem ıçınde festıvale katılacak olan Mavi Derinllğın Dışlerı' fılmının tüm çalışmasını bltırmıştık 31 ekım4 kasım tarıhlerınde Fransa'nın Antibes şehrınde yapılan festıval boyunca gözlerım Cousteau'yu aradı, ama göremedım 20 yıldır onunla konuşabılmek en buyuk ısteklerımden bırıydı, ama yıne gerçekleşemeyecek dıye duşunuyordum 3 kasım saat 17 OO'debüyük salondan yayılan orkestranın müzıği konukları netıcelerın açıklanmasını dınlemeye davet ederken ıçımdekı umut hâla devam edıyordu Fılm vıdeo dalındakı ödullerın dağıtımında Turkıye'nın ısmının okunması benı ödul kadar sevındırmış ve ulkemın adını ılk defa bır sualtı festıvalınde duyurma ımkânını bulmuştum 4 kasımda fılm bır daha gösterıme gırdı, gösterının bır gün uzaması programımı aksatmış ve be Haluk Cecan 1989 nım ıçın ödul kadar onemlı bır olayı da bır gün gecıktırmıştı Uçağım Nıce'ten Parıs'e doğru havalanıp bulutlar ıçınde kaybolduğunda ılerıkı gunlerde benı karşılayacak surprızlerden habersız, festıval sarhoşluğu ıçınde koltuğumda uyuklamaya başlamıştım Festıval yetkılılerının verdığı adrese gıdıp kendımı tanıştırdığımda bır yetkılı benı buyuk bır salona getırdı ilerıde yırmı kışılık blr grup bır kokteyl masası etrafında toplan mıştı Etrafa yayılan muzık sadece dalga seslerini ıçerıyordu Topluluğa yaklaştı ğımda lyi tanıdığım bır yüzle karşılaştım Zayıf, seyrek kırlaşmış saçlar ve gözlukler işte Jacques Cousteau karşımdaydı Bu yuzun hatlarını 20 yıldır hep zıhnımın bır köşesınde saklamış ve böyle bır günun gelmesını beklemıştım Bu hayal şimdı 3 boyutlu olarak karşımda duruyordu Cousteau'nun Parıs'tekı dev parkını gezerken bu efsane adamın susuz bır ortamda sualtı dunyasını canlandırmasını hayranlıkla ızlemiştım ıçıne bınılen hareketlı vagonlar insanı denızın yuzlerce metre derınlığıne göturüyor Her şey o kadar tabıı ve canlı kı ınsan Cousteau'nun bu dunyasında tüm denizleri âdeta onunla birlıkte gezıyor Mercan resıflerı, troplkal denız dıplerı, balık surülerl, an>den kayaların arasından fırlayan köpek balıkları, özel araştırma yapan denızaltılar Kısaca sualtında görüle bılecek ne varsa her şey bu yolculuk sı rasında görulebılıyor Daha sonra sualtı fılmlerının gösterıldığı salonlar, çocukların sırtlarına bındığı dev balına ve yunus maketlerı Hele ınsanların ıçıne gırıp ıç organlarını görebıldığı devasa balına, bır yapım harıkası Ben bunları duşunurken Cousteau ve oğlu Mıchel davetlılerle ayrı ayrı ilgilenıp sualtı dunyasının problemlerını konuşuyorlar Cousteau ıle rahat konuşabılmek ıçın etrafının tenhalaştığı bır anı beklıyorum Kendımı tanıttığımda hemen yakın ılgıyle karşılıyor Turkıye'nın denizleri ve sualtı dunyası konusunda sorduğum sorulara genış ve uzun cevaplar verıyor 197O'lı yılların sonlarmda ulkemize gelen ve çeşıtlı araştırmalar yapan Cousteau'nun anlatımında sankı biraz kırıklık hıssedıyorum Kendısıne Turkıye'nın denizleri hakkında neler soylıyebılırsınız dedığımde, ülkemıze ılk gelışınden sonra davet almayışı veya ılk gelışınde yeterlı araştırma yapamayışına atfen, Turkıye'nın denızlerını fazla tanımıyorum dıye sözlerıne başladı Akdenız Ulkelerı Komısyonu Genel Sekreterı olarak yurdumuza gelmış ılk kez ve bu arada tum delegelerle görüşme ımkânı da bulmuş 'Turkıye'de hangı bölgelerde ne tur dalışlar yaptınız' soruma ıse göruşmelerın yoğunluğu sebebıyle Akdenız sahıllerimizde hıç dalış yapmadığı yanıtını verdı Karadenız'le ılgılı soruma yanıtı şu oldu "Bu, çok guzel kıyıları olan denızınız ne yazık kı çok önemli bir kırlenme faktöru ıle karşı karşıya bulunuyor Gerek bu denıze dokulen nehırlerın getırdığı atıklar, gerekse su içerısındekı yüksek sulfür oranı, Atlantık'ten çok uzak denızınızın karşı karşıya 17. Dünya Sualtı Görüntüler Festivali 'Mavi Derinliğin Dişleri'ne ikincilik 31 ekım4 kasım tarıhlerınde Fransa'nın Antibes şehrınde yapılan 17 Sualtı Fılm Festıvalı'ne katılmak ıçın elımdekı 200 saatlık sualtı çeklmlerını 20 dakıkaya ındırmış, Müsfik Akarcan ıle bırlıkte montajlarını yaparak Fransa'ya yollamıştım Bu festıval, sualtında çeşıtlı branşların yarıştığı dunyanın en buyuk festıvalıydı Sualtı renklı fotoğraf, sıyahbeyaz fotoğraf, sualtı muzığı dıaporoma, su altı kıtapları gıbı bırçok konuda ödul verilıyordu 31 ekimde Kongre Sarayı'nda 3 salonda birden festıval başladı Spondylus Salonu'nda Krov Menehın'ın Mer de Kortez, Spondylıa Salonu nda ıse Manfred Klem'ın "Bıs zum sechston tag fılmi göstenliyordu Gosterıler saat 24 00 e kadar devam etmıştı Louıs Boutan Salonu'nda ise gün boyunca dıa gösterıml sürdü Açılışın en büyük özelhği ise büyük ealondakı eskı dunya asansör dalış rekortmenı Jacoues Mayol'un hazırladığı "Jacoues le Dauohın" adlı fılmın galasıydı Mayol, galaya katılıp ızleyıcılere tanıtıldıktan sonra filmı hakkında kısa açıklayıcı bılgı vermişti Dokumanter nıtelıktekı bu fılm dunyanın en ta nınmış asansör dalgıçlarının yaşamları ve özellikle Mayol ıle ezeli rakıbı Italyan Eruio'nun 20 yıldır rekabetlerının nefis görüntülerle anlalımıydı Son asansor rekortmeni Plpin'ın rekor dalışının dokumanter filmı ise nefesler tutularak ızlendı Zıra bu 112 metre dalışın son metrelerınde sınkoba gırıp bayılan Pıpin'in gerçek goruntulerden olusan filmı çok alkış aldı Mağara dahsları, batıklar, ballnaların yaşamları, kutuplarda buz altına dalışlar ve tropıkal sularda çekılen bırbırınden guzel lılmlerin 4 gün boyunca 3 salonda sabah 9dan gece 24 00 e kadar ızlendığı festıval rekor kırarak 22 000 ızleytciye hitap etti T«k Türk fllml olan 'Mavi Darinltgin Dişlerl' jurı ve izleyicUenn begenislni kazanarak 4 kere gös terıme gırdi Kazandığım ıkincılık bana gu müş palet getırırken asıl önemlısı Cousteau'yla tanışma ortamını da hazırlama sıydı D Haluk Cecan 1946 dogumlu, Istanbul Universltesi Iktisat Fakultesl mezunu Ilk sualtı fılm çalışması 1964 yılında Bodrum'da 1978 seneslnden ıtıbaren çektlfli fılmlerle 1982 yılında İFSAK özel Jüri Odulü kazandı Ortadoğu Tekmk Unıversıtesı'• nın tertıpledi^ı 1 2 va 3 sualtı (ilmlerı yarifmalarında ödül aldı TRT ıle işbırlığı yapıp 10 bölümlük 8«ylr aOnlüfiü ve 1991 de yayımla nan Marmara Takım Adaları adlı 13 bölümlük sualtı balgeMİİnin çekımlerını yaptı Kasım 1990 yılında Fransa'da 17 cl Sualtı Fılmlen Festlva ll'nde ikincilik elde ederek gumus palet ödülunu kazandı Cousteau'yla Ilgılı 13 bölumluk bır televızyon belgeselinın hazıriıkları içınde 1991 yılında ise Istanbul tetevızyonuyia "Aaaosdan OtiiMy* Akdcnlz'd* CtKtnUkH"' adlı 2 sualtı betg«s«llnln çekimlerini yapacak bulunduğu çok öneklı bir tehlike MutU ka Karadenız'ı kurtarmak ıçın çalışmalc yapılmalı, zıra bu kırlenmn dığer denlzlc rınızı de etkılıyecektır" Cousteau tabıı bugünkü Marmara D« nızı'mızın durumunu bılmedığı ıçın bu kc nuda bir şey söylemedı Yalnız son gel şınde istanbul Bogazı'ndakı kısmı kirler meden ve görduğu yoğun denız analarır dan bahsettı Kırlilık'e bırlıkte artan denı analarının yenı turlerı bugun Marmara Dt nızı'mızı kaplamış durumda Dığer bir sc rum ıse batıklar konusundaydı "Turkıye tarıhı, arkeolojık ve turistı yönden çok önemli bır ulke Bu zıyaretır sırasında ulkenızın bu değerlı yönlerır görme fırsatı buldum Çok değerlı batıh ların denizlerınızde olduğunu bılıyorurr özellikle Ege ve Akdenız'de zaman za man bulunan batıkların yanında daha bı dizı değerlı batığın bulunup su uzerıne çı karılmayı bekledığı kanaatındeyım " Ulkemize ne zaman gelmeyı duşunü şorsunuz, sorusuma ıse "Belkı önumuz dekı yıllar" dıye cevap verırken daha ön cekı gelışınde tanıdığı Turk dostlarına bo şans ve lyı dıleklerını ıletıyordu Ege ve Ak denız'ın sualtı yaşamından bahsederker de bu denızlerımızın temızliğı konusunı üzerine basarak vurguladı Tabıı aradar geçen seneler bu demzlerımızden çok şey alıp göturdü Aşırı betonlasan ve büyuyer kıyı kasabaları sanayıleşmenin getırdığ denız kırlılığı Cousteau belkı bu gelışın de ulkemızın denızlerını çok degişmış ve kırlenmış bulacaktır Içten ve çok samimı bir ifadeyle gülümsedı ve kasımın 22'slnde Antarktıka pro)esı ıçın yapılacak toplantıya benı davet etti Bu benım için ıkincılık ödülünden çok daha değerliydı Cousteau ıle ilk buluşmanın heyecanını daha üzerimden atamadan Parıs'ten Antarktıka projesı ıle ilgıli davetıye geldı Fransa Başbakanı Michel Rocard'ın da davetlı olduğu Parıs'tekı Antarktıka projesı toplantısına çeşıtlı uluslara mensup 3035 kışı katılıyordu Toplantıda Başba kan ve Cousteau konuklara Antarktıka konusunda bılgı verdıler. 21810