Katalog

UZAY ARAŞTIRMALARI 'Onuncu Gezegen Var mıydı Çeviri: Dilek Zaptçıoğlu BaştarafM.Sayfada Asağıda anlatacağımız öykü de keslnkea doğru kanıtlara dayanmıyor. Eskl kültüHerin sözlu ve yazılı kayıtlanna, arkeolo/lk kazılarda gün iBiğına çıkanlan bazı glzemll olgulara ve aon yillaıdakl blllmael bulgulara atıfta bulunank au «oruyu arastırmak Istlyoruz: "Guneş sıstemımızde eskiden onuncu bır gezegen var mıydı?" Blllm adamlan ra astronoml meraklılan tarafından Phaeton adı verllen bu gezegenln var olduğuna lllskln vriler yok dağll. Blz kuaku payını aaklı tutarak, Phaeton hakkında oluatunılan varsayıma bir göz atalım dllenenlz: 5 önce Senaryo... Mars ıle Jüpıter'in yörüngelerinin arasında bır gezegen daha vardı Güneş'ın etrafında dönen Kırmızıya çalan Mars'tan kat kat buyuk, parlak Jupıter'den kuçuk bır yıldızdı bu Phaoton adı verılen bu gezegen Dunyamız'dan daha "yaşlı"ydı Yanı evrimını oldukça erken tamamlamış, Dunya'dan çok daha önce hayat barındıracak koşullara sahıp olmuştu Phaeton, Venus'un yörüngesınden başlayıp Ounya'yı da ıçıne alan ve Mars ıle Jüpıter arasında bıten "yaşam Kuşağı"nın sonlarında yer alıyordu Ayrıca 350400 mılyon km'lik bır mesafeyle, Guneş'e Dünya^ dan ıkı katı bır uzaklıkta bulunduğu ıçın de buyuk bır olasılıkla bızım "yaalı g«zsg«n"imlzden önce soğumuş ve canlıların evnmine uygun koşulları yaratmıştı Phaetonlu canlılar, atalarımızdan bınlerce, hatta belkı de mılyonlarca yıl öndeydiler Atom çekırdeğıni parçalayabıldıklerı gıbı uzaya yolculuk da edebiliyorlardı Komşu gezegenlere astronot yollayarak kendılerıne yenı yaşam alanları bulmaya çalışan Phaetonluların, çevredekı bazı kuçuk gezegenlerı "yakalayıp" kendı amaçları doğrultusunda kullandıklarına ilışkın verıler var Kımbılır, Phaetonlular belkı Dünya'da da kendılerine bir yerleşme kurmuşlardıl "Phaeton" olayı gerçekse, patlayan gezegen artıklanndan (1) Pluton, (2) ve(3) Mara'ın uyduları, (4) Venüs, (5), Jupıterln uydusu lo, (6) asteroid kuşağı, (7) Saturn'un dış halkası (8) Saturn uydusu Tıtan oluşmuş olmak 04 artı 03 çarpı 2 üssü 1, yani 04 artı 0 6 1 değennı elde etmekteytz Bu değer Mars ıçın 1 6, Jupıter ıçın ıse 5 2 çıkıyor Yanı ıkı gezegen arasındakı mesafenın ortalaması tam 2S astronomık bınm Sayfadakı grafık "TitlusBoda Yıaa*ı"na göre sıralanan gezegenlerın kesın değerlerinı gösterıyor Ve Mars ıle Jupıter arasında gerçekten de kolay açıklanamayacak bır boşluk var Eğer TıtıusBode Yasası" yoluyla varılan değerler bır rastlantıdan ıbaretse bütün bu söyledıklenmızın de bır anlamı olmayacak Fakat mesafeler gerçekten de bır doğa kanunuyla belırlenıyorsa bu boşluğun eskiden bir gezegen yörüngesı ıçerdıgıne kesın gozle bakılmalı Phaeton Ile Mars kardeş miydi? Phaeton'u kabul edecek olursak aklımıza hemen şu sorular takılıyor "Gezegenln yapısı nsydl? Parçalar nereye kayboldu?" Astrofızik uzmanları Guneş sıstemımızdekı gezegenlerı ıkı gruba ayırıyorlar Ilk grupta Guneş'e yakın gezegenler Merkür, Venus, Dunya ve Mars var Bu dort planet Güneş'e görece daha uzak olan Jupıter, Saturn, Uranus, Neptün ve Pluton'dan daha "yogun", yanı 1 cm3>e göre hesaplanan özgul ağırlıkları daha fazla örneğın 1 cm3'te 395 gr ağırlığa sahıp olan Mars kendi grubundakı en "hafif" gezegen, öte yandan ıkıncı gruptakı en ağır yıldız olan Neptün'un özgül ağırlığı yalnızca 1 7 gr tutuyor Yukarıda sözünu ettığımız boşlukta dönen irilı ufaklı taşların ortalama yoğunluğu 3.5 grfcm 3 cıvarında tahmın edılmekte Yanı eğer bunlar gerçekten de Phaeton'un parçalarıysa "onuncu gezegen"ın yapı olarak Mars'a benzemesı gerekıyor Phaeton ıle Mars arasında başka ne tur benzertıkler olabılır? Amerıkan ve Sovyet uzay araçları Mars'ı keşfe çıkalıberi kırmızı gezegen hakkındakı bjlgımız de arttı örneğin Mars'ın jeolojık açıdan epey hareketlı bır geçmışe sahıp olduğunu anladık 600 km çapında ve 25 km derınlığıne varan dev kraterler ve donmuş lav nehırlerı gezegende volkanık patlamalara rastlandığını gösterıyor Mars'ın yüzeyının yarıya yakını uzay taşlarının ya da planetoıdlerın yağmuru sonucu açılan kraterlerle kaplı Üstelık elimızde, Mars'ın önceden bambaşka bır iklıme sahıp olduğuna ilışkın veriler de var, örneğın bugun kupkuru olan yuzeyde yalnız akarsuların açabıleceğı turden ızlere rastlıyoruz Mars'ta bugun hıçbır yaşam blırtısı bulunmayacak olsa bıle kı araştırmalar henuz sonuçlanmadı, gezegende daha önceden pekâlâ canlılar yaşamış olabılır Aynı saptama Mars'a yapı ıtıbarıyla çok benzeyen Phaeton ıçın de geçerlı Phaeton'da eskiden hayat olup olmadığını belırleyebılmek ıçın öncelıkle tum ızlerı sılecek guçte bır felaketın kanıtlanması gerekıyor Oysa bız, henuz bır hayal ürununden öteye gıtmeyen Phaeton'un komşusu Marstakı ıssızlığı bıle açıklayacak bır evrım kuramından yoksunuz örneğın Mars'ın en yakın uydusu Phobos neden kure bıçımınde değıl de patates gıbı şekılsiz? Phobos, gezegenı çevresındekı bır dönuşunu nıçın yalnızca 7 saat 39 dakıka gıbı kısa bır sürede tamamlıyor? Uydularda alışılmamış bır surat bu öte yandan Mars'ın diğer uydusu Oeimos da aşırı küçük bır küt Hangi ipuçları var? Buna ilışkın kantıları, dahadoğrusu ipuçları ılerıde tek tek ele alacağız Ama önce Phaeton'un akıbetınden söz edelım "Onuncu gazegan" bır ıddıaya göre dev bır göktaşıyla çarpışarak parçalandı Uzerınde daha çok durulan ıkıncı varsayım ıse Phaeton'un nukleer bır etkıtepkı zıncırı sonunda yok olduğu Phaeton'un parçalanmasına yol açan olay ne olursa olsun, bu, gezegendekı hayata tumuyle son verdı Guneş sıstemımıze buyuk hızla savrulan ırılı ufaklı parçalar komşu gezegenlerde ve uydularında sayısız krater delığı açarken daha buyuk parçalar da Saturn, Juplter, Uranüs ve Neptün'un çekım alanlarına gırerek bunlann uyduları haline geldıler Phaeton'un en buyuk ıkı parçası ıse uzayda bınlerce yıl bırer kuyrukluyıldız olarak "serserı mayın" gibı dolaştıktan sonra nıhayet Güneş'ın çevresındekı elıptık yörungelerıne oturdular Phaeton uzmanlan"na göre bu ikı kuvrukluyıldızdan bırı, bugun de oldukça eksantrık bır yörunge tzleyen dokuzuncu gezegen Plüton'a dönuştu Guneş'e daha yakın duşen ikıncı parça ıse M ö 1500'den sonra birkaç kez Dunya'nın yörengesıyle kesiştı ve gökyüzünde her görunüşünde dehşet yarattı Ancak bu, günümüzdeki kuyrukluyıldız korkusundan çok daha haklı nedenlere dayanıyordu Çunku bu göktaşı Dunya'ya 'haddınden fazla" yaklaşıyordu Eskı uygariıkların kayıtlarından da anlaşıldığı üzere Oünyamız o dönemde bırkaç kez yörüngesınden şaştı, yönler kaydı, kutuplar tersyuz oldu, mevsımler değiştı, bır yıl 365 gun olmaktan çıkarak kısaldı Böyleceuzay harrtaları.takvımler, Guneş ve su saatlerı de ışlevlerını yıtırdıler örnegın bır kayıtta, Güneş'ın kozmık nedenlerden öturü "on çentık gertye" kaydığı belırtılıyordu Bu dengesiz ve gelışıguzel sallantılar Dünya'da büyük (elâketlere yol açtılar Yangınlar, tufanlar depremler ve yanardağ patlamaları hemen hemen tum uygarlıklann hayatında derın ızler bıraktı Güneş sistemı ancak M ö 800 dolaylarında Phaeton parçasının Dunya ve Mars'la son bır buluşmasının ardından ıstıkrar kazandı "At«« kuyruklu göktaşı", venüs gezegenıne dönuştü ve Guneş sıstemimizın ikınci sırasında, neredeyse daıresel bır yörüngeye oturarak "emeklıye ayrıldı" Varsayım bundan Ibaret Ancak oldukça spekulatıf bır ıddıa daha var kı burada sözunu etmeden geçemeyeceğız Eğer Phaetonlu canlılar gerçekten Dünya'da bır yerleşme kurduysa, bu, efsanevi kıta Atlantis'ten başkası olamaz Batmış kıta efsanesını ılk ortaya atan Yunanlı fılozof Eflatun, Atlantıs'ın bır ada ımparatorluğu olduğunu anlatır Adanın ustündekı saraylar evler, duvarlar metalle kaplıdır Dunyalıların onumuzdekı bın yıl ıçınde Ayda veya Mars'ta kuracakları muhtemel bır yerleşmenın görunumü de bundan pek farklı olmayacaktır Dılerseniz şimdi bıraz gerçeklere dönelim Yukarıdakı varsayım sıze makul görunuyor mu? Bugunku bılımsel bulgular mılyonlarca yıl önce gerçekleştığı ılen surulen bu olaya bir dayanak oluşturabılir mı? Phaeton'un varlığına ınananlar, tezlerine başlıca kanıt olarak Guneş sıstemımızdekı "gezegvn boşhjğu"nu göstenyorlar Boşluk tam Phaeton'un olması gereken yerde, yanı Mars'la Jüpıter'in yörüngelerı arasında Bugun orada bır gezegen yerine, "planetold" ya da "aaterold" adı verılen mılyonlarca küçuk göktaşı bulunuyor Çoğu yalnızca ın bır kaya parçası büyukluğundekı bu taşlardan bazıları bırkaç yüz kılometrelık bır çapa ulaşabılmekte örneğın Ceres 1003 km , Pallas 608 km , vesta ıse 538 km çapında Bız bu göktaşlarının Güneş'e ortalama uzaklığını saptama ımkânına sahıbız Aynı yörungede dönen mılyonlarca taş parçastnın Guneş'e uzaklıklarını ölçup ortalamasını aldığımızda, ortaya kesın bır sayı olarak 2 9 astronomık bırım çıkıyor Yanı göktaşı kuşağının Guneş'e uzaklığı, Dunya'nın Guneş'e uzaklığının tam 23 katı Oldukça karmaşık gıbi gorünen bu sayılar aslında son derece aydınlatıcı Çünkü astronomıde "TltlusBode YRsası" olarak anılan kurala göre, 2 8 asronomık bırım aralıkla bır başka gezegenın etrafında dönmesı gerekıyordu Şımdı, "TıtıusBode Yasası" da nereden çıktı dıye sorabilırsınız Sözkonusu yasa, gezegenlerın Güneş'in etrafında duzenlı aralıklarla dönduğünu, bu mesafenın aşağıdakı formulle hesaplanabıleceğını anlatır Mesafe 0 4 artı 03 çarpı 2 üssü gezegenın sıra numarası (Dünya 1, venüs 1, Mars 2vs) Şimdi bu foımülü Dunya'ya uygulayalım