Katalog

nuz Bardağı havayla doldurun Gerekli malzeme: Iki bardak, suyla dolu geniş bir kap. 1. Bardaklardan bir tanesini aşağı doğru çevirin. Aşağı dogru dik tutarak suyun dibine batırın. Bardağın hava ile dolu olduğunu göreceksiniz. 2. Bir elinizle hava dolu bardağı suyun altında tutarken diğer elinizle ikinci bardağı suyun altına yerleştirin. İkinci bardağı suyun dibine batırırken yan çevirin, su içine dolsun3. İki bardağı su altında birbirine yaklaştırın. ilk önce suya soktuğunuz bardağı eğin. Hava kabarcıklarının ikinci bardağa dolduğunu göreceksiniz. Im 2Washlngton D.C (ABD)'de Pennsylvania Avenue'ya bakış nmeyen durumlarda söz konusudur. zaklık ve yoğunluk, yakınlık ve sıcakırasındaki ilişki, çeşitli temas düzeyıde, mi'mari boyutların etkili bir biçimde lanması ile parelellikler gösterir. Müızı boyutlara sahip kentlerde ve bina slarında, dar sokaklarda ve küçük melarda, binalar, bina detayları ve mekân de hareket eden insanlar daha yakınve yoğun olarak algılanırlar. Böyle tler/mekânlar genellikle sıcak ve inyerler olarak değerlendirilirler. (Reslm Carşıt olarak büyük mekânlardan olubinalar, geniş sokak ve caddeler ve sek binalar ise soğuk ve rahatsızlık veolarak duyumsanırlar (Reslm 2). esnelerin ve olguların algılanabilmeıçin göz seviyesine yakın olmaları geilıği ve insan görüşünün sınırlılığı ıle ı gereklıliklere ek olarak diğer insanı iletişıme girebilmenin bir koşulu da »rlı zamana sahip olunmasıdır ki görve görsel etkileşim gerçekleşebilsin. uyu organları işlevlerini yürüme ve ma hızlarında (515 km/h) normal olayerine getirebilirler. Eğer devinim hıırtarsa detayların ayrımsanması ve »mlı sosyal bilgilerin edinilmesi güçleısanların hızla hareket ettiği durumlarlesnelerin algılanması da isteniyorsa terimlerin de büyümesi gerekir. Bu nele otomobil için düzenlenen kent ya da t parçası ile yaya için düzenlenen kentçevre oldukça farklı boyutlara sahip :aktır. Otomobil için olan yerlerde işa•je tabelalar büyük ve göz alıcı, binase görece büyük, fakat detayda sade alıdır, (hız nedeniyle algılanamayacağı için). Burada vurgulamalıyız ki tüm anlamlı sosyal aktiviteler, yoğun iletişimler ve söyleşiler insanlar yaya iken otururken ayakta beklerken uzanırken ya da yürürkengerçekleşir. Duyularla ilgili olanak ve kısıtlamaları göz önüne alırsak yayalar arasındaki izolasyon ve iletişimi denetleyebileceğimiz beş fiziksel planlama/tasarım ilkesi söz konusudur: izolasyon iletlşlm Ouvar Duvarsız çözüm * Uzun mesafe Kısa mesafe Yüksek hız Oüşük hız Çok düzeylilik Tek düzeylilik Diğerlerinden uzaklaşma Diğe lerine yönelme Fiziksel düzenlemenin görsel ve ışitsel teması azaltıp çoğaltabıleceği bu düzenekler ekteki şemada da görülmektedir. Notlar: (1) Diğer insanları görme ve işıtme, kent mekanlannda ınsanların gerek duyduğu en basit anlamdaki temas turu olup diğer düzeylerde gerçekleşebılecek ıletışım türleri için bir başlangıç noktası, önceden kurulmuş ılışkılerın surdurülmesı ıçın bir olanak ve dışandakı sosyal yaşam hakkında bir bilgı kaynağı oluşturur. Bu eylemler 'pasif iletişim' olarak nitelenırler. (2) E.T. Hall The Hldden Dlmenslon. New York Doubleday, 1966. (3) J.Gehl Life Betvveen Bulldlngs: Using Public Space. New York. Van Nostrand Reinhold Co., 1967. (4) E.T. Hall a.g.e. Bu sınıllandırmadaki degvrler Batı Avrupa ülkelerl için geçerll olup farklı ülke ve kültürl«fd« daglflmler gostarebilirter. örn«gln Akdanlz ülkelerlnde bu d«g«rt«r v« uzanımları daha azdır. Nasıl oluyor? Suyun altına ilk olarak soktuğunuz bardaktan çıkan hava kabarcıkları diğer bardaktaki suyun dışarı çıkmasına neden olur. Birinci bardakta bulunan havanın yerine su dolar. Hava, mekân ister Gerekli malzeme: Bir plastik şişe çömlek çamur, huni, örgü şişi ya da kalem. Hava boş görünen mekânlan da doldurur. Denemek ister misiniz? 1. Huniyi plastik şişenin ağzına yerleştirin. Aralardaki boşluğu çömlek çamuru ile doldurun. 2. Huninin içine biraz su doldurun. Suyun aşağı doğru akmadığını fark ettiniz değil mi? 3. Çömlek çamurunun içine bir örgü şişi ya da kalemle delik açın. Ne oluyor? Nasıl oluyor? Plastik şişe hava doluydu, huni ile arasında kalan boşluk da çömlek çamuru ile kapatılınca, hava dışarı çıkacak delik bulamadı. Çömlek çamurunun içine bir delik acılınca, su şişeye dolarken hava şişeden dışarı çıkabildi. Tersi de olabilir. örneğin bir zeytinyağı şişesinden, şişenin tavanına bir delik daha açmazsanız sıvı yağ akmaz. Yağ dışarı akmazken hava da içeri giremez. Oysa ikinci delik açtldığında yağ dışarı akarken hava da şişenin içine doğru süzülür. 13