Katalog

ASTRO N OM I dan sonra ızleme sorununun kalmadığını görmemız bızı rahatlattı 10 dakıkalık pozlar farklı netlıkte olmasına rağmen K yıldız göruluyor^u Teleskoptakı en ufak bır sarsıntı bıle fotoğrafta garıp şekıller oluşturabılırdı Sızın de görduğunuz gıbı fotoğrafta sanal kuyruklar ofuşmuştur 20 dakıkalık pozlar ıse surenın uzun olması yuzunden ruzgârdan fazlaca etkılenmış fotoğrafta cısımler kaymıştı Ama artık elımızde K yıldızı görduk dıyebıleceğımiz bır kanıtımız vardı (Fotoğraf 1) Çok daha lyı bır sonuç ıçın, bundan sonra daha fazla fotoğraf çekmemız gerekıyordu Ama böyle bır olayı duyurmamız şarttı Bu yazı elinızdeyken bız de fotoğraf çekıyor olacağız Ama amatörlere bır çağrımız var, ısteyen kendı olanaklarıyla, ısteyen bızımle ılişkiye geçerek bu cısmı gözleyebılır Bu gözlem sonuçlarını toplayıp daha ayrıntılı bır başka çalışma yapabılırız Haydı amatörler ış başına Asimov yctzıyor Süper elmas yapıldı Elmasın sertliğinin nedeni... Kendisi zaten süper bir madde olan elmasın daha süperi nasıl yapılır? slında elmasın kendısı, pek çok bakımdan süper bır maddedır, onun ıçın "süper elmas" dıye bır şeyın olması ımkânsız gıbı gelıyor insana Ama Schenectady, N Y General Electrıc kuruluşundan kımya muhe.ıdısı VVıllıam F Banholzer'ın geçen tammuzda bıldırdığıne göre kendısı tam da bır super elmas elde etmış bulunuyor Elması süper madde kılan nedır? Elması bılınen en sert madde yapan şey nedır, meselft? A Lj hu « KZZ X't» *"'^î r var, ama bunlar rrarodayse elmas kadar lyıdırler) Ayrıca elmas, •lektriğl iletmedlği halde ısıyı çok iyl lletlr. Bunun anlamı ıse mıkroçıp'lerde ve gunumuz aygıtlarının ötekı mınyaturleştırılmış kısımlarında elmas parçalarının kullanılmasının bu aygıtları aşırı ısınmaya karşı koruyacağıdır Ustelık butün saydam maddeler arasında radyasyondan zarar görmesı en az muhtemel olan elmastır, dolayısıyla lazer ışını ile çalışan aygıtlarda elmas çok ışe yarar Kuşkusuz hem ısıyı elmastan daha iyi ileten hem de radyasyona elmastan daha dayanıklı bır şey olsa, iyi olurdu, ama atomların elmastakı düzenlenme bıçimı nıhaî olduğuna göre ne yapabılırız? Düşünehm karbon atomlarının ıkı çesiti (ya da "ızotop"u) vardır karbon12 ve karbon13 Bütün elmaslar da dahıl olmak üzere her bır karbon parçası, yuzde 99 oranında karbon12 ve yüzde 1 oranında da karbon13 ıçerır Her ıkı karbon tıpı de kımyasal bakımdan hemen hemen tıpatıp aynıdır, ancak karbon13, karbon12'den yüzde 8 kadar daha masıftir, bu da bazı ufak farklılıklar ortaya çıkarır Meselâ bundan 50 yıl kadar önce bır Sovyet fızıkçısı, ısının bır elmastan en verımlı bıçımde geçmesı ıçın bütün atomların aynı tıpte olması gerektığını ılerı surmüştü Hepsı karbon olsa bıle arada sırada karşılaşılan karbon13, ısı enerjısını şu ya da bu şekılde yakalamakta ve yavaşlatmaktadır «/ f tj>WI>Tll »T] Bır maddeyı oluşturan atomlar birbirlerıne sıkıca sarılmışlarsa ve dışarıdan baskı ıle bu atomları sarsarak bırbırınden ayırmak zor ıse o madde serttır Dolayısıyla başka sert maddelerı çızmek ıçın elmas kullanıldığında, atomlar ötekı maddeden elmas tarafından sarsılarak ayrılırlar, ama elmas atomlarını hıçbır şey sarsıp bırbırınden ayıramaz Atomların birbirlerıne sarılabılmesı ıçın her bır atomun mümkun olan en çok sayıda komşu atoma takılması gerekır Her bır atomun dört başka atoma takıldığı yerlerde en sıkı sarılmayı göruyoruz Bu şekılde ötekılere takılan atom ne kadar kuçukse, bu atomlar birbirlerıne o kadar yakınlaşır ve o kadar sıkı dururlar Karbon atomu, dört komşu atoma takılabılen en küçük atomdur, elmas da sırf karbon atomlarından oluşmuştur Ne var kı karbon atomları her zaman mümkün olan en yakın duzende toplaşmazlar Meselâ kömürde, kok kömüründe, kurumda karbon atomları daha gevşektir Aynı şekılde grafıtte de (kurşun kalemlerın "kurşun"u) gevşektırler Ama eğer bır parça grafıtı alır, atomların kendilerını yenıden düzenleyebıleceklerı şekılde ısılarda ısıtır, sonra da atomların mumkun olan en yakın düzende birbirlerıne sarılmalarını sağlayacak muazzam yüksek basınç altına koyarsanız, bır elmas elde edersiniz Yeryüzünün derınliklerındekı ısı ve basınç, elmas oluşturacak kadar yüksektır kımı yerlerde bu elmaslar yüzeye haylı yaklaşmış ve ınsanlar tarafından bulunmuştur General Electrıc'tekı bılımadamları, doğadakı elmaslarla özdeş sentetık elmas oluşturmayı sağlayacak yükseklıkte ısı ve basınç (bazı metallerın varlığı da gerekmektedır) elde etmenın yöntemlerıni ancak 1950'lerde gelıştırebıldıler Elmas niçin sert? Daha iyi elmas olur mu? //<o Elmas elde etmek ro'Jo All 6./~>*' ,, Süper elmas yapılıyor Bılımadamları, elementlerın ızotoplarını ayrıştırmak ıçın yollar gelıştırdıler, meselâ karbondan yana zengın bir gaz olan metan ıle başlayan sonuçta karbon13 ıçeren butun metan molekullerını safdışı bırakacak bıçımde bır ışlem uygulamak mumkundür Bu durumda sadece karbon12 atomları olan metan moleküllerıne sahıp olursunuz işte bu karbon12 metan, sadece karbon12'den oluşan sentetık elmaslar yapımında kullanılabnır ve General Electnc'ten Banholzer ve ekıbı, 1988'de, bunu ılk kez başardılar Şimdı Oetroıt'tekı Wayn« Ünlversitesl bılımadamları karbon12 elmaslarını testlerden geçırmış ve bunların Mhlden süperelmaslar olduğunu saptamıştır Karbon12 elmasları ısıyı normal elmaslara oranla yuzde 50 daha iyi ıletmekte, on kat daha yoğun radyasyona dayanabılmektedırler Bır zamanlar nıhaî sanılan durum aşılmıştır' Ne yazık ki karbon12 elmasları, bıldığımiz elmaslardan bıle daha pahalı, dolayısıyla genış ölçude kullanılmaları pek mumkun görulmuyor Ama gene de bu elmasların ıdeal olacağı dar kullanım alanları mutlaka vardır ve geleceğın bılgısayarları ile lazerlerınin vazgeçılmez parçasını karbon12 elmaslarının oluşturması pek muhtemeldir. D ODTU Amatör Astronomı Topluluğunun çalışma notlan Elmaslar saydamdır, ıçlerınden geçen ışığı büker, sayısız gökkuşağına çevırırler Bır elmas, usulune uygun şekılde yüzeylerıne kesılırse, döndurüldüğunde rengârenk 'yanar" oysa kendısı renksız bır maddedır Inanılmaz güzel bır görüntudür bu, insanların elmasa değer vermesının esas sebebı de budur Sanayıde ıse elmas sertlığı sayesınde bugune kadar bllinen en tyı perdahlama ve puruzlu yuzeylerı düzeltme aracı olmuştur (Gerçı daha ucuz ve neredeyse elmas kadar iyi başka perdah araçları da Elmasın değeri...