Katalog

SORUN Y A N I T L A Y A L I M B İ Lİ M Y A Y I N Lavaboda su niçin zıt yönde döner? Balıkesır'denyazanokurumuz Nurhan Budakoğlu nun sorusu şu "Ekvatorun ustunde ve altındakl lavabolardakl «uyun zıt yöndedönmeslnin sebebi nedlr? Ekvatorda su nlye dönmez?" Okurumuzun sorusunu Dr. ömer Akyüz yanıtladı "Sabıthızlayururkenyukarıyataşatarsanızgeneelınızedüşecektır, çunku elınızı terk edıp yukarı doğru yukselırken sızın ılerıye doğru olan hızınıza da sahıptır Oysataşı attıktan sonra koşmaya başlarsanız taş gerınıze, durursanız da taş gerınıze duşer Çunku sızı hızlandıran veya yavaşlatan etkıden bağımsızdır Burada koşmak veya durmak eylemlerının sızın bılıncınız çerçevesınde olmadığını bır an ıçın duşunun Bu durumda sankı taşı "sıze" göre ıleri ya da gerı ıten bır kuvvet var gıbıdır Sızın koşmanız ya da durmanız gıbı hız değıştırmeolgusuna'ıvrrte'denılır Gözlemı yapan kımsenın ıvmelı oluşu yuzunden doğmuş görunen kuvvetlere 'eylemsızlık kuvvetı' denılir Dönme hareketı, sureklı yön değışımı yapıldığı ıçın hep ıvmelıdır Dünya gıbı dönen bir clsim uzerınde bulunan gözlemcılerın dunyaya çakılı olmayan nesnelerın hareketlerınde (roketler, akarsular, rüzgârlarvs )gözleyeceklerıeylemsızlik kuvvetlerıne 'Corlolis kuvvetl' denılır Banş Manço'nun televızyon programında görduklerınızden esınlenerek sorduğunuz sorunun cevabı budur demek ısterdım, ama ne yazık kı ışın ıçınde bır kandırmaca varmış gıbı gözukuyor Çunku fılmde görulen dönme hızına mevcut şartlar altında o kadar kısa sure ıçınde varmak olanaksızdır Bu konuda daha genış bır aydınlatıcı yazıyı sonbaharda BılımTeknık'te bulacaksınız Çocuk sahibi mıyım Okurumuzun sorusunu Boğaziçiİstanbul Teknik Unlversitelerinden Prof. Dr. Metln Arık yanıtlıyor Eğer nötrınoların kutlesı çok fazla olsaydı, ve ya daha çok cıns kutlelı nötrıno olsaydı, evren kendı çekımı altında çokerdı, yanıbugunkubuyukluğuneulaşamazdı Ote yantan uzayda görunen madde yoğunluğuyla, Eınsteın denklemlerıne gore uzayın nasıl genışledığını açtklamak ıçın kullanılmasıgereken madde yoğunluğuarasında bır fark var Bunagöre uyazdakı madde yoğunluğunu çözen şu anda gözlemleyebıldığımız bır maddeden (parçacıkardan) ılerı gelmekte Bu parçacıklardan ancak bellı bır mıktar olması lazım Bunların çok fazla olması yıne uzayı çökertır Türkiye'de Laiklik dayandırmaya karar vermıştı Böylece laıklık, zorunlu olarak yenı yapının temel ılkesı durumuna geldı Ancak dını "yedeğıne alan" bu yapı, muhafazakâr bır ıktıdar bloku ıçınde bır "devlet Islamı" yarattı Artık bu tutucu ustyapı sıstemınde dın, muhafazakâr ıktıdarlar târaf ından uysal ve çalışkan bır "teba" yaratmak ıçın kullanılan bır devlet kurumu nıtelığı kazanıyordu özerOzankaya, 'Türkiye'de Lalkllk' adlı ıncelemesınde yukarıdakı çozumlemeye denk duşmese de sanırım laık devlet dın ılışkısının Turkıye Cumhurıyetı'ndekı son gelışmesınden kaygı duymakta Bu kaygı nedenıyle yazar "Türk Devrimi'nin omurgası" olarak görduğu laıklık kavramını açıklığa kavuşturmayı amaçlıyor Kitapta I Türk Devriminin Temelı: Lalklikleşme ya da Turk Aydınlanması, II Toplumda Din ve Lakileşme Sürecl, III Tam Bağımsızlık Anlamında Laikleşme ve IV Sonuç bolumlerı yer alıyor Laıkleşmeyı 'çağdaş ulusal sanayı toplumu olma mucadelesının bır önkoşulu" olarak goren Ozankaya, ıncelemesınde Kemalıst ıdeolojının laıklık anlayışını aşmıyor Bu açıdan ınceleme, buyuk ölçude Kemalizmin Aydınlanmacı tavrıyla sınırlanıyor Kitapta bu doğrultuda ele alınan laikleşme, çağdaş ulusal sanayı toplumuna gıden yolda dının olumsuz unsurlarının safdışı edilmesi şeklinde yorumlanıyor Yazar, laıklığı, "ınanmayazorlanma" karşısında "aklı" savunan bır eksen uzennde neredeyse doğmatık dın anlayışına karşı duyulan bır tepkı bıçımınde kavramlaştırmakta Ancak budurum, "ınanmayazorlanma" karşısında bır tur 'laıklığe zorlanma'yı getırıyor Zaten yazar bunu da devletın dınde her zaman karışma hakkını saklı tutarak belırtıyor, kitapta yer alan "Laiklik, en sık yinelenen dlnle devletın birbirınden ayrı olması' tanımının yuzeysel olarak anlaşılmasına dayalı 'din alanında kim ne yaparsa yapsın, devlet karışamaz' anlamını taşımaz" ıfadesl bır bakıma bu zorlayıcı laısızm geleneğınınturevı Radıkal Islamı akımların karşısında devletın "dıne karışmasının" dejenere bır 'devletlslam' (Turklslam Sentezı) yaratması gıbı bır komplıkasyonu var Ayrıca bu "karışmacı" tutumun radıkal Islamı akımları onledığı de soylenemez Sonuçta laıklık, çoğulcu Turkıye Cumhurıyetı'nın oluşum perspektıf ı ıçınde yenıden tanımlanması gereken bır kavram olarak ortaya çıkıyor Urfa'dan yazan okurumuz Neblle Atatoy'un sorusu şu "Yumurtalık kanallan üç yıldır bağlı, blrçocuklubayanım.Doktorum.düğümlerln lylce kaynaştığını, bu yüzden amellyat dahil, tüp bebek' dışında hlçblr yörv temle çocuksahlbi olamayacağımı söylüyor. Tekrarçocuksahlblolmaklstiyorum. Ameliyat olma şansım yok mu? Olursa klm, nerede yapar? Mallyetl nedlr?" Okurumuzun sorusunu Dr Can Osver yanıtladı "Hekım doğru söylemış Amelıyatla çocuk sahıbı olmanız % 5 gıbı duşuk bır olasılık 'Tup bebek' yöntemıyle çocuk sahıbı olma şansınız daha fazla Yıne de amelıyatı denemek ıstersenız, ameliyat her hastanede yapılabılır Mıkroşırurjı tatbık eden klınıkler(örneğın Hacettepe UnıversıtesıTıp Fakultesı) tavsıyeedılır Tup bebek uygulaması Ege Unıversıtesı Tıp Fakultesı'nde gerçekleştırılmektedır Malıyetı de 610 mılyon arasında değışıyor " ÖzerOzankaya/Cem Yayınevı/4 Basım/319s Kitapta Kemalizmin aydınlanmacı tavrı doğrultusunda ele alınan laikleşme, dinin olumsuz unsurlarmınsaf dışı edilmesi şeklinde yorumlanıyor. aıklık, Turkıye'nın gundemınde yerını her zaman koruyan son derece tartışmalı ve gerılımlı btr konu Nıye mı? Çunku laıklık, entemel unsurları ıle, bır otorıte ayrışması anlamın?gelır Laıklık, "Dını"ve "dunyevı" otorıtenın ayrışmasıdır Muslumanlık, doğası gereğı, sözkonusu ayrısmayı kolayca kabullenecek bır dın değıldır, hatta kımı yönlerıyle laık devlet ılkesıyle açık bır çatışma ıçındedır, dunyevı otorıteyı 'dınsız' bır devlete teslım etmek ıstemez Yeryuzundekıyaşamı.cınsel ılışkıden kılık kıyafete kadar her yonuyleduzenleyen boylesıne butuncul bır dının, dunyevı otorıteyı elınden kaçırmasına tepkı gostereceğı kuşkusuzdur Nıtekım bu otorıte ayrışmasının yol açtığı gerılım, yetmış yıla yakın suredır laık bır devlet olma özellığını korumaya çalışan Turkıye Cumhurıyetı'nde hâlâ kendinı hıssettırmekte Batı dunyasında böyle bır otorıte ayrışmasının uzun savaşımlar sonucunda bızdekınden farklı dınamıklerle yuzlerce yıl ıçınde gerçekleştığını bılıyoruz Osmanlı'da ıse dını de ıçıne alarak kendıne bağlı kılan monolıtık bır devlet aygıtının toptan ıktıdarı, hıçbır otorıtenın ayrışmasına ızın vermedı Geleneksel monolıtık otorıte mırasını devralan T C devletı ıse bu otorıteyı, hılafetı kaldırarak dındışı bır temele L Eyrenin çökmesi üzerine Romatizmamı? Kutup yıldızını görebilir miyiz? izmıt, Derınce'den yazan okurumuz Çetln Eris, bır süre önce ellerınde ve kulak arkasında ağrıların başladığını, gıttığı doktorların kendısıne mafsal romatızma teşhısı koyduğunu belırterek sorunu ıçın nereye başvurabıleceğını soruyor Okurumuz Cerrahpaşa Romatolojı bölumüne başvurabilır Zonguldak tan yazan okurumuz Mert Bıçakçı'nın sorusu şu "Fizikte Son On Yıl Neler Oldu?' baslıklı yazının başında, evrenln kendi kütleaelçeklml altında çökmemişolması, blze, en bol bulunan parçacıklar olan nötrlnoların aşırı hafif, belkl de kütleslz olduklarını söylüyor,' dlye yazmış, fakat 'Süpernova patlaması' ve '3. Nötrlno Nerede'adlı yazının bölümlerlnde, 'Galakslnln külteslnln *> 80% 90ı glzemll, koyu ve görunmeyen blr maddeden yapılmış genış blr küresel haıenni içlnde depolanmış gözüküyordu Bu madde ne? Nötrlno blrolasılık, ancakbu nötrlno türünün kütlesinln elektrlnunkinln onbln katı olması gerekiyor.. Evren 'dekl maddenln çoğu bunlardan hlçblri deglldi' demlfaJniz. Bu çellşkiyi açıMayabilir mlslnlz?" istanbul'dan yazan okurumuz Azra Kazkas'ın sorusu şu "Kutupyıldızı.KuzeyKutbu'nuntam uzerınde olduğuna gore Kuzey Kutbundakı bırının tam tepesınde görunur ekvatordan bakan bırısı ıçın ıse tam ufuktadır Buna göre, Guney yarım kurede ve hattaGuney Kutbunda yaşayan bırı Kutup yıldızını nerede görür? Prof ömur Akyüz "göremeyeceğlni" söyledı tsmaıl Murat 18