Katalog

HABERLEŞME ŞEKİL 3: Bağ dokusu ağın tup içlnden görüntüsü. Ağustosta fırlatılacak uydu, deniz ve rüzgâr akımları, balık sürüleri hakkında fcesin bilgiler verecek. ğustos 1990 tarihinde dünya hakkında bilgi sağlayacak olan ilk Avrupa uzay uydusu ERS1, Ariane4 roketiyle uzaya fırlatılacak. Uydunun yörüngesi dünyadan 780 kilometre uzaklıkta bulunacak ve her üç günde bir aynı bölgelerin gözlenmesine olanak sağlayacak. Iki bin dört yüz kilo ağırlığındaki "European Remote Sensing Satellite" (Avrupa Uzaktan Kontrollü Uydusu) ERS1'in çok sayıda aygıtından üçü, doğrudan dünya gözlemine yarıyor. Bunlar içinde en önemlisi, Aktif Mikrodalga Aygıtı (AMI). Aygıtın radarı 30 metreye kadar çözümüne sahıp görüntüler sağlayabiliyor. Gece ve bulutlu havalarda blle görüntü elde edilmesi mümkün. Böylece buz kütleleri, okyanus ve kıyı bölgeleri gözlenebilecek. Kara yüzeyler yalnızca deneysel amaçlarla incelenecek. Uyduda bulunan ikinci bir aygıt Kırmızıötesi Radyo Ölçüm Aygıtı (ATSR). Söz konusu aygıt su ve bulut kütlelerınin sıcaklığını onda bir dereceye kadar kesin bir biçimde hesaplıyor. Bu aygıtla kombine bir mikrodalga sondası atmosferin yağmurlu alanları ve su buharı miktarını izleyecek. Dünya izleme aygıtlarının üçüncüsü ise, uydunun buz kütlelerinin yüzeylerinden uzaklığını 10 santimetreye kadar bir kesinlikle ölçebilen Radar yüksekllk ölçeri. Oalgalı deniz yüzeylerınde ise kesinlik düzeyı yarım metre dolayında. Uzakhğı böylesine kesln biçimde ölçmek için aygıtı kalibre etmek amacıyla yörüngeyi izleyen bir lazerretroreflektrü bulunuyor. ölçüm bilgilerinin kombinasyonuyla, uydunun konumu 10 santimetrelik kesinlik düzeyinde saptanabiliyor. Böylece dünyanın bıçımine özgü daha kesin ölçümler yapılabilecek. Deniz ve rüzgâr akımları, kutup buz kütlelerlne lllşkin yıllık değişimler ve olaylar arasındaki bağıntılar, ozellıkle uydudan merakla beklenen sonuçlar. Ölçümler sonucunda dünya yüzeyindeki ıklim mekanizmaları daha ayrıntılı ve doğru olarak anlaşılacak, yeni iklim modelleri ve daha başarılı hava tahminlerine olanak sağlanacak. Uydunun somut ekonomik yararlarından biri de rüzgâr ve deniz akıntılarının kesin ölçümleriyle en uygun gemi rotalarının belirtenmesine olanak sağlaması. Ay Avrupa'nın denizler üzerindeki gözü ERS1 mikrodalga radanyla bulutlu havalarda ve gece, yeryüzünün görüntülerini de sağlayacak. Bu görüntülerde 30 metreye kadar olan ayrıntılar seçilebilecek. ERS1 uydusu bağ ve kemik destek dokulannda da spıral boyunca yapı farkları olabıleceğıni düşündürür. Ancak işitme organının kemık ve bağ dokusunun yapısı ve fonksiyonları hemen hiç araştırılmamıştır. ödül alan çalışmamızda işitme organının bağ ve kemik dokularını işitme spirali boyunca taramalı elektron mikroskobu ile insan ve fare iç kulağında inceledik. işitme organı destek dokularının yüksek frekans ile titreşen bölgelerde çok geiişmiş (Şekil 2a, 3a), düşük frekansla titreşen bölgelerde ise az gelişmiş olduğunu saptadık (Şekil 2b, 3b). Bu yapı farkları spiral zara sağlanan mekanik desteğın spiralin başında güçlü, spiralin sonunda ise az güçlü olduğunu gösterir. Güçlü destek spiral zarın yüksek frekanslı sesle çok sayıda titreyebilmesine, az güçlü destek ise düşük frekanslı seslerle az sayıda titremesine olanak verir. Sonuç olarak, işitme organı bağ ve kemik destek dokuları bölgesel işitme fonksiyonlarını belırlemede önemlı rol oynamaktadır. "Neden değışık frekanstaki sesleri duyabılıyoruz?" bulmacası destek dokularındakı yapı farkları da göz önüne alınarak çözülmelıdır U A rıca radar görüntüleri buz kütleleri arasındaki geçilmeye elverişli bolgeleri bulmayı sağlayacak. Tanker kazalarında petrol yayılma alanlarının yayılma yönü ve büyüklüğü önceden belirlenecek ve uygun önlemler alınabilecek, tehdit altındaki kıyı kesimleri saptanacak. nan ERS2 programı devreye girecek. ERS programları, şimdiye kadar en kapsamlı uluslararası sivil uzay programı etkinliği niteliği taşıyor. Yirmi beş yıllık bu ileriye dönük program çerçevesinde, uzaya çok sayıda uydu fırlatılacak, özellikle iklim değişimlerine ilişkin önemli bilgiler elde edilecek. Şimdiye kadar 23 ülke söz konusu programa katılmak üzere başvuruda bulundu. Bu katılım isteği aynı zamanda, çevre klrllllği gibi sorunların ülke sınırlarını aşarak uluslararası bir niteliğe bürünmesinin bilincine varıldığının bir belirtisi olarak kabul ediliyor. (l.m.) D Balıklar nerede? Kırmızı ötesi Radyometre ATSR ile balık sürüleri saptanacak ızlenecek, balıkçılık yönünden verimli bölgeler bulunacak. Uydunun elde ettiğı bilgiler üç saat içinde tüketicilerin hızmetınde olacak. ERS1'in hizmet süresi 2 yıl. Ardından şimdilik kısmen deneysel aşamada bulu Uydu ile volkan kontrolü P atlamaya hazır volkanlar uydu ile gözlenerek önceden tanınabiliyor. GPS (Global Positioning System>adı verilen yeni bir yöntem sayesinde dünya kabuğurıdaki sadece üç millmetrelik hareketler bile radyodalgalarının yolunun uzaması değerlendirılerek 10 kilomeire uzaklıktan saptanabiliyor. ingiliz "Nature" bilim dergisinin bildirdiğine göre, uydulardan yansıyan radyo sinyalleri yeryüzünün belirli noktalarında yakalanıyor. Japon bilım adamlan 40 yıllık aradan sonra tekrar etkin duruma geçen Teishi volkanı üzerinde söz konusu yöntemi denemişler. GPS'nin öteki üstünlüklerinden biri de konvansıyonel ölçüm yöntemlerı ile saptanmaya elverişli olmayan yer hareketlerine ilişkin bilgilerin hızla degerlendirılmesi ve uydu yoluyla bütün dünyadaki bilim adamlarına hızla ulaştırılabilmesi. (l.m.)