Katalog

YAŞAM Zengin sofrası Yediğimiz besinlerde neler var? ömer Kuleli Osman Gürel emek kavramı ne kadar önemlidir insanlar için; bir düşünsenizel.. "Yediğin önünde, yemediğin ardında" deriz. "Yediğin içtiğin senin olsun, gördüklerini anlat" deriz. "Yemeden içmeden kesildi" deriz. "Analar taş yesin, yarımşardan beş yesin" deriz. Böyle nice deyimimiz vardır yemek üzerine. Ya eşanlamlılara ne buyurulur: Atıştırmak, kaaıklamak, çlmlenmek, çöplenmak, tatmak, tıkınmak hatta zlftlenmek ve zıkKımlanmak da sayılırsa yemek yemek eylemini gösteren sözcükleri abecenln tüm harflerinde bulabilirsiniz. Koca şair Tavflk Flkret bile "Yiyin efendiler yiyin bu hanı iştiha sizin / Doyunca, tıksırınca, patlayıncaya kadar yiyin" dememiş miydi? Y Akşam yemeği Sabah kahvaltısı çok kuvvetli olmalıdır. Şöyle yağda yumurta fena olmaz öyle mi? Başlıyoruz beyimizin yediklerine: Işte yumurta: Ovalbümin, konalbümin ovomükoid, müsin, globulinler, amino asitler, lipovitellin, livetin, kolesterol (oh oh!), lesitin, kolin, lipidler ve yağ asitleri (aman Allahıml), lutein, zeaksantin, biotin, beta karoten, pantotenik asit, riboflavin, tiamin, niasin, folik asit, siyanobalamin, demir, kalsiyum, fosfor ve sodyum klorür. Belki tereyağındakileıi de saysak fena olmaz: Bütirik asit, kolesterol (etti iki..), sodyum niasin, kolin, potasyum, glükoz, pridoksal, demir, çinko, laktoz, askorbik asit, karoten, kalsiyum, magnezyum, folik asit, fosfor, alfa tokoferol, kolekalsiferol, riboflavin, siyanobalamin, doymuş yağ asitleri. Yanında çay da içerse: Kafein, tanen, bütanol, izo amilalkol, hekzanol, fenil etil alkol, benzil alkol, geraniol, 3 gallolil epikatesin ve baskalarını da mideye göçürmüş olabilir. Sabah kahvaltısı öğle yemeği Gelelim öğla yemeğine, ama biraz haflf olsun. Evet, gelsin domates çorbası: Askorbik asit, sitrik asit, glükoz, sukroz, sodyum klorür, doymuş ve doymamış yağ asitleri, karoten, folik asit, riboflavin, tiamin, kalsiyum, bakır, demir, magnezyum, mangan, fosfor, potasyum, çinko ve bitki proteinleri. Arkasından iyi kızarmış bir blftck: Hayvansal proteinler, demir, fosfor, çinko, magnezyum, riboflavin, tiamin, piridoksin, siyanobalamin ve belki de kömürleşmiş kısımlardan alfabenzpiren (kanserojendirl..) Yanında plrlnç pilavı iyi gider: Demir, fosfor, sodyum, bakır, askorbik asit, pantotenik asit, glükoz, sukroz, doymuş yağlar, kalsiyum, magnezyum, potasyum, çinko, tiamin, niasin, maltoz Bir dilimcik kavun yerse kavun niyetine yedikleri de şunlar: Nişasta, selüloz, pektin, früktoz, sakkaroz, glükoz, malik asit, sitrik asit, süksinik asit, amil asetat, anisil propiyonat, beta karoten, askorbik asit, fosfor, potasyum riboflavin ve tiyamin. Eğer akşam yemeğinde tavuk kızartması ki yalnız goğüs eti tercih ederse olacaklara bakın: Kalsiyum, demir, magnezyum, potasyum, çinko, mangan, askorbik asit, riboflavin, niasin, pantotenik asit, flavin, folik asit, hidroksokobalamin, kolesterol, aktomiyosin, aktinin, gliseridler. fosfolipidler, kolin, spingomiyelin, kefalin (kefal balığı ile ilgisi yokl), lesitin, glikojen, polihidroksi aldehitler, polisakkaritler, nükleik asitler, flavinnükleotitleri, lipoprotein, hemler, fosfor, sodyum, bakır, laktat, piridoksin, miyosinler, asetin, fitosterol, kollagen miyoglobin, sitokrom, lisozomlar, elastin, doymuş ve doymamış yağlar, enzimler. Görüyorsunıız tavuk deyip geçmemek gerekirmiş. Isterseniz akşam yemeğini bir tazs marul ile kapatalım: Amino asitler, kalsiyum, fosfor, demir, sodyum, potasyum, riboflavin, niasin, askorbik asit, doymuş yağmur, glükoz, piridoksal, alfa tokoferol, çinko, mangan, tiamin, sakkaroz, biyotin, karoten, krom, kobalt, bakır, kükürt, pantotenik asit, folik asit. Akşam yemeğinden sonra bir fincan yorgunluk kahvasi fena olmaz ama, kafein, metanol, etanol... diye en az üç yüz onyadl klmyasal maddcyl saymaya ne bizim takatimiz ne sizin sabrınız yeter. Gece rahatça uyumak İçin bir bardak süt yeterlidir. Bizden duymuş olmayın ama; içlerinde bor, iyot, kurşun, rabidyum, selenyum, stronsiyum, baryum, brom, kalay ve hatta gümüş elementterinin bileşikleri de olmak üzere, bir bardak sütle en az attmıs klmyasal maddayl içmiş olacak!.. Kaldı ki yeaiği ekmekleri hiç saymadık. Bütün bu yıyecekleri her gün gövdeye ındiren kişinin elementler bakımından kimyaca ederi ne olur dersiniz? 70 kilogramlık ortalama bir insanda yaklaşık altmış element vardır. Bu kişinin %65'i oksijen, %18'i karbon, %10'u hidrojen, %3'ü azot, %1.5'u kalsiyum, %1'i fosfordur. Geri kalan elementler de %1.5 kesimini oluşturur. Bu elementlerin toplam piyasa fiyatının bugünlerde 70.000 TL olduğunu anımsatalım!.. Değerlnlzl blleslnlz dedlk de... Kimyanın şakası bir yana tüm insanların sofralarında böyle besinler bulunması hepimizin dileğidir. LJ ilimi araçsızgereçsiz düşünemeyiz. Her bilim dalının, en basitinden en karmaşığına kadar bilim gereçlerine ihtiyaa vardır. Sözgelimi, atom fiziğinde dünyaya paralel bir "iş" yapmak istiyorsanız, milyonlarca dolarlık "hızlandırıcılar" "çarpıştınalar" kurmak veya orada "çalışmak" zorundasımz. Günümüzde böyle büyük projeler, uluslararası işbirliği ile gerçekleştiriliyor. tsviçre'deki CERN merkezi bunun bir örneğidir. Bu kurumda Türkiyeden araştırmaalar da çalışmalara katılıyor, araştırma yapıyor. Astronomi de araçsız düşünülemeyecek bilim dallarındandır. Astronomlarımızın, uluslararası standartlarda gözlem yapabilecekleri bir gözlemevleri yoktur. Bu konuda, üç yıl süren araştırmalar sonucu, Antalya'nın Bakırlıtepe mevkii bir gözlemevi kuruluşuna uygun bulunmuş, ancak projenin gerçekleştirilmesini TÜBtTAK askıya almıştır. Bir gözlemevi, astronomi biliminin bilim olabilmesi için asgari şarttır. Astronomlanmza dışanda bu olanağı sağlayabilirsanız, bu da bir çözümdür. Bitimin boyutlarının çok büyümesi, uzay bilimini de çok uluslu yapılaşmalara götürmüştür. Sözgelimi Avrupa Uzay Ajansı bu yeni yapılaşmalardan biridir. Uzay bilimcilerimize bu ve benzeri uluslararası projelehn ürünlerine erişme olanağını sağlamalıyız. Yoksa, ülkemizde gerçek anlamıyla bir bilimden söz etmenin anlamı kalmaz. Bilimin uluslararası düzeyini yakalayamayan her bilim dalı. ancak bilim tarihlerinin öğretildiği bir kurum olabilir. Profesörlerimiz de "astronomi tarihi, tıp tarihi, fizik bilimi tarihi profesörleri" olarak kalırlar. Komşularımız dahil, bütün diğer ülkelerde bilimde kaydedilen gelişmeleri okuturlar. Zaten ülkemizde bazt üniversitelerimizde, bazı bilim dallannda gerçek durum da bu değil mi? • •• Gelecek cumartesiye kadar mutlu bir hafta dileklerimizle... B HAFTANIN GÜNDEMİ O K U R D A N "Uzay seralan" hakkında bilgi Derginizi düzenli olarak olıyorum. Askeri cezaevınde yatan bir lufuklu olarak yasadığım zamanlann değerli ve zevkli bir bölümünü derginiz ve Döfün, 6u/ köfesine harayorum. Köşenin doğru yanıtını vermeden önce Sorun Yanıflayalım'a bir sorum var. Dünya dışında da insanın yaşammı iürdürebilmesi için biriakım araştırma ve deneyler olduğunu biliyoruz. Bu noktada merak ettiğim şey o/osı 'uzay ieralarında' bitkİlerin yerçekimsizliğe nasıl lepki gösterecekleridir. BİZE oldukça ilginç gerçekten. Bütün bir yazı boyunca dilimizin, bunu kullanan değifik yaş grupları ve insanlarca nasıl yanlif, ne derece gereksiz kullanılaığı özenle anlatılmty Ge'.*) görün ki kanonik anlatım (çözüm tekniği olarak anlatılmak istenen) hakkında ne olduğuna, nasıl uygulanacağına, nerede uygulanıp nasıl sonuçlar elde edildiğine, yararlanmak isteyenlerin nereye gidebileceklerine daır tatmin edicij bırakın tatmin ediciliğini genel bir fikir edinmenizi sağlayacak ölçöde bile bilgi yokl Daha fazlası beklenirdi. Saygıyla... Umlt Türkoğulları Kenca Askari Ceıaevl 41960 Ulaşh/KOCAEELİ Kanonlk anlatımda eksik bilgi 26 Mayıs '90167 sayılı derginizde Doç.Dr. Hüseyin Başar'c (H.Ü. Eğitim Fak.) ait "Yeni Bir lletişim Yöntemi, Kanonik Anlatıtn" başltklı yazıyı ilgi ve merakla okudum. Konu Ibrattlm Karataş G«ml Insaatı va Makin* Mühandlfi Cumhuriyet BllimTeknlk • Sahibi: Cumhuriyet Matbaacılık ve Gazetecilik Türk Anonım Şırketı adına Nadir Nadi • Genel Yayın Mudürü: Hasan Cemal • Müessese Mudurü: Emine Uşaklıgil • Yazı Işleri Muduru Okay Gönensin • Yayın Yönetmenı Orhan Bursalı • Grafik Yönetmen: Tüles Hasdemir •