Katalog

BİLİM DÜNYASINDAN HABERLER Su altında pas önleme eningradlı araştırmacılar olağanüstü özelliklere sahip, yeni bir korozyondan koruyucu madde geliştirdiler. Su altında bile sürülen koruyucu tabaka, eksi 5 derecelik sıcaklıktan itibaren sertteşiyor. Buna karşılık halen kullanılan korozyon önleyici epoksit tabakaları kuru yüzeye ve en azından artı 15 derecelik bir sıcaklıkta sürülmeli. Yani kimyasal bileşik, gemi gövdelerini asit ve bazların yüksek miktarda bulunduğu kirli sularda aşınmadan koruyor. Koruyucu bileşik, çelik üzerine 1 milimetre kalınlıkta sürüldüğünde korozyonu önlüyor. Ayrıca betonu da yüzde 50 sülfürik asit, yüzde 36 hidroklorik asit ve yüzde 10 nitrik asit ile benzin ve organik çozücülere karşı dayanıklı kılıyor. Üretici Moskova kimya firmasının verdiği bilgiye göre yeni koruyucunun maliyeti diğerlerınden daha düşük. (i.m.) En iyi şarkıyı kim söylüyor? L K Prof. Serdaroğlu, Assos antlk tiyatroyu sanat gösterilerine açmak düşüncesinde. ntik çağın Batı Anadolu'daki önemli llman kenti Assos'ta, (Behramkale) Prof. Dr. Ümlt Serdaroğlu başkanlığında sürdürülen kazı çalışmaları, bu yıl 10. mevsimine giriyor. llk kez ABD'Iİ arkeologlarca 18811884 yılları arasında kazılan Assos'ta, tam yüz yıl sonra Prof. Dr. Serdaroğlu başkanlığında başlatılan kazıda; Athena Tapınağı, Nekropol alanı(mezarlık), Gymnasium, tiyatro ve kent surlarındaki çalışmalara ağırlık veriliyor. M.Ö. 8. yüzyıldan sonra kentsel bir yapıya kavuşan Assos'un Midilli'den göç almaya başladığını ve 6. yüzyılda kentin oldukça gelişmiş olmasının akla yatkın geldiğini söyleyen Prof. Dr. Serdaroğlu, "Görkemli Athena Tapınağı bu yüzyılda yapılıyor. Nekropol alanından elde ettiğlmlz ölü hedlyelerlnin de gösterdiğl glbl 6. yüzyıl gelişmiş blr çağdır ve kent surtanmn önemli blr bölümü bu dönemde yapılmıstır. Ama Assos, asıl gelişmiş dönemlnl Rome çağında yaşamış. Bugünkü kalıntıların hemen hemen çoğunluğu, ayakta duran yapıları, tiyatrosu, agorası, erken Imparatorluk ve geç Hellenistlk çağına tarlhlenlyor" diyor. Assos kazılarında 10. dönem ru inen taş döşell yolların varlığı bütün zortuklara rağmen buranın eskl caglarda hatta çok yakın zamanlara dek blr llman olarak ettdll olduğunu gösteriyor." Athena Tapınağı'nda 2 mevsımdir çalışma yapamadıklarım söyleyen Prof. Dr. Serdaroğlu, "Bu sene tapınağın 6 sütunluk dar kenarını bltirmeyl planlıyoruz" diyor. Geçen yıl temizlenmeye başlanan tiyatrodaki çalışmalar üzerine ise Prof. Dr. Serdaroğlu şu bilgiyi veriyor: "Amacımız hem planını ortaya çıkarmak hem de restorasyonuna hazırlık yaparak tlyatronun çeşltll kültürel amaçlarta kullanılışını saglamak. Çünkü artık Assos'u tanıyan ve gelenler'n sayısı glderek artınyor. Bu yüzden biz tiyatroyu konser glbl gösterl sanatlarıyla llglII etkinllkter içln düşünüyoruz. Ama çok harap durumda, çok eksigl var. Bu uzun vadell bir düşünce. Çünkü büyük bir bölümü toprağın altında. Ancak dörtte birlnl temlzleyeblldlk.' 1990 sezonunda surlardaki çalışmalara da "ağırlık" vereceklerıni söyleyen Prof. Dr. Serdaroğlu, "Assos'ta ötekl kıyı kentlerindekl glbi bir kültür tahrlbatından söz edilebllir mi" sorusuna ise şu yanıtı veriyor: "Büyük blr memnunlyetle bellrtmem gerekiyor. Blz pek çok ören yerlnde yaşananları yaşamıyoruz. Assos'ta kaçak kazı ve tahrlbat yok. Yapılaşma da önlendi ve belll kurallar çerçevesinde gösterllen alana kaydırıldı. O bölgede yenl yapılar kurulabillyor. Ama Assos'un içlnde, eskl köy alanında yenl yapı yasaklanmış durumda. Eskller ise ancak restore edileblllyor." Yaşlıhkta bagışıklık zayıflıyor aratavuklar daha iyi şarkı söylüyor. Oxford Üniversitesi'nden Innes Cuthill ve VVİIIiam MacDonald, üniversite bahçesindeki erkek karatavuklara ek yiyecek bir şeyler verdiklerinde bu sonucu gözlemlediler. Kuşlar öğleden sonraları üzüm, solucan ve pasta kırıntıları ile beslendiklerinde, akşam konserlerine daha erken bir saatte başlıyorlar ve her zaman olduğundan daha coşkulu şarkı söylüyorlardı. Bu özel besleme seansı olmadığında, daha geç saatlerde şarkı söylemeye başlıyorlar ve şarkılarına sık sık da ara veriyorlardı. Muhtemelen kuşlar uykuya dalmadan önce karınları aç olduğundan kendilerini şarkılara veremiyorlardı. Arada bir etrafı dolaşıyor ve çevrede solucan ya da yenebilecek başka bir şey olup olmadığını araştırıyorlardı ("Behavioral Ecology and Sociobilogy", c.26, s 209). Karatavuklara ek yiyecek bir şeyler verildiğinde, sabah korolarını daha erken saatlerde baslatıyorlar ve gün boyunca, güneş batımına kadar daha güçlü bir şekilde şarkı söylüyorlardı. Cem Hamuloğlu A aşlılarda bagışıklık sistemindeki T hücrelerınin etkinliği belirgin biçimde azaıdığından infeksiyonlara karşı direnç düşüyor. Yetmiş yaşlarındaki insanların T hücrelerf yapılan birçalışmada.hücrebölünmesine yol açan maddelere karşı, otuz yaşındaki bir insanın T hücrelerine göre daha zayıf reaksiyon veriyorlar. Bölünerek hücre çoğalması infeksiyon etkenlerine karşı savaşta yardımcı oluyor. ilerleyen yaşlı birlikte bagışıklık sisteminin sinyal verici bir maddesi olan lnterleukin2'nin yapımı azalıyor. lnterleukin2 T hücreleri arasındaki etkileşimi koordine ettiğinden söz konusu maddenin azalması bagışıklık reaksiyonunu ayrıca zayıflatmakta. interleukin2'nin dışardan verilmesiyle yaşlı insanlarda T hücrelerinin reaksiyonu düzeltilebiliyor. Y B Assos'ta günlük yaşam Prof. Dr. Serdaroğlu, Assos'taki "günlük yaşam"la ilgili fazla bılgi sahibi olmadıklarını hatırlatarak şunları anlatıyor: "Assos halkının geçlmlnl büyük ölçüde balıkçılık ve taşımacılıktan sağladığını düşünüyoruz. Çünkii Assos tarım topraklan olmayan, daha çok teras zlraatl yapılan ve translt tlcaretln çıkış kapısı glbl gözüküyor. Llmanla şehir baglantısı blraz güç, ama ylne de aşağı doğ I ir arabanın motorundaki yağ, aşırı |isı ve basınç gibi koşullar altındadır. : E 'Bu sert koşullar bir süre sonra yağı karbon artıkları ve metal parçacıklan ile kirletir. Motordaki yağın niteliğini saptamak amacıyla Amerika'da geliştirilen Oilcheck adlı bir araç, yağın bozulma durumunu anında gösteriyor. Motorundaki yağın o andaki durumunu öğrenmek isteyen sürücü, motordan aldığı yağ örneğini Oilcheck'in "hassas algılayıcısı" üzerine yerleştiriyor. Birkaç saniye içinde gösterge, bozulma seviyesini ve yağın değiştirilıp değiştirılmemesi gerektiğini gösteriyor. Fren hidroliği şanzıman ve diğer yağların analizi için de kullanılan Oilcheck, 695 ile 895 dolara satılıyor. Arabanızın yağı ne durumda? Bu gözlemlerden omitologlar, şarkı söyleme isteğinin, karatavuklann iyi beslenmiş ve güçlü olup olmadıkları konusunda güvenilir bilgi verdiği sonucuna vardılar. Karnı tok bir kuş enerjisini şarkılara harcama olanağına sahip. Ama erkek karatavukları şarkı söylemeye teşvik eden yalnızca tok bir karın değil. Dişilerin sınırlı "birleşme" günleri boyunca, daha az besili hemcinsleri de bütün güçlerini seferber ediyorlar, muhtemelen rakipleri bertaraf etmek için bütün güçlerini kullanıyorlardı. Şarkı söyleyen başka kuşlarda olduğu gibi karatavuklarda da akşam ve sabah korolarına etkin katılım, savaşçılığın bir işareti olarak değerlendiriliyor. Dişi yumurtladıktan sonra erkek karatavuk belirgin bir şekilde sessizleşiyor. Eşini başkalarından kıskanmak yerine, şimdi artık onunla birlikte yavrularla ilgilenmek zorunda. Kuluçkaya yatarken dişiye yardımcı oluyor ve daha sonra da aç yavruların karınlarının doyurulmasına katkıda bulunuyor. Böyle olunca da şarkı söylemek için ne fazla zamanı ne de gücü kalıyor. (sn)