Katalog

15.000, 1867'de de 20.000 patent başvurusu yapıldı. • 1868'de Christopher L. Sholes 79265 numara ile ilk daktilo makinesinin patentini aldı. Bu birçok endüstriyel devin doğmasının baslangıcıydı. • 1869'da George Westinghouse 88929 numara ile "Westhinghouse air brake" (Westinghouse hava freni) patentini aldı. Bu patent trenlerin yüksek hızda güvenli seyahat etmesini sağlayarak trenlerin uzamalarını sağladı. Bu, demiryolu taşımacılığında bir devrim olarak kabul edilir. • 1870'te John W. Hyatt ve Isaiah S. Haytt "Proxyline'ın işlenme ve kalıplanmasında iyileştirme" başlıklı 105338 nolu patenti aldılar. Bu patent selüloid endüstrisi için bir dönüm noktası olmuştur. • 1873'te Eli H. Hanney'in "vagon kaplin"leri (car couplings) 138405 nolu patenti Westinghouse'un patenti gibi demiryolu taşımacılığında çığır açan patent lerden biri oldu. Bununla tren kazalarının azalması sağlandı ve dev demiryolu endüstrisinin doğuşu başladı. Başkan Abraham Lincoln, sığ $ularda karaya oturmuş gemileri yüzdürme aparatı için patent almıstı. • 1874'te Joseph F. Glidden of De Kalb 157124 no ile ilk dikenli telin patentini aldı. Bu şekilde ABD'nin batısındaki uçsuz bucaksız arazilerin çitle çevrilmesi, çiftliklerin kurulması sağlandı. • 1876 ve 1880 yılları arasında teknolojik gelişimde önemli dönüm noktaları olan yukarıda da bahsedilen şu patentler aiındı: • 174465 nolu Alexander Graham Bell'in "Telegraphy" (telgraf). • 200521 nolu Edison'un "phonograph or speaking machine" (gramofon). • 223989 nolu Edisor'un "An Electric lamp for giving light by incandescence" (ampul). • 1880'de 347140 nolu Thomsorf un "apparatus for electrical welding" (kaynak makinesi), 1890'da Nikola Tesla'nın modern endüstride en çok kullanılan endüksiyon tipi elektrik motorunun patenti olan "electrical transmission of power" (gücün elektrikle transferi) patentleri teknolojik gelişmede en önemli kilometre taşlanndandır. • Charles M. Hall'un 400665 nolu Dosya 2 Mayıs 1990 "manufacture of Aluminum" (alüminyum imalatı) birçok endüstrinin doğuşunu müjdeliyordu. • 504038, Whitcomb L. Judson "Slide fastener" (fermuar). • 560291, Edward G. Acheson "Electrical furnace. (elektrikli fırın) Bununla en sert maddelerden carborundum'un yapılması mümkün oldu. • 581213, Simon Lake "New and useful improvements in submarine vessels." (denizaltı). • 610040, Henry Ford "New and useful improvements in carburetors." (karbüratör). • 686046 Henry Ford "New and useful improvements in motor carriages." (otomobil). Henry Ford hayatı boyunca toplam 161 patent almıştır. • 23 Mayıs 1930'da yeni bulunan, üretilen bitkilere patent verilmeye başlanmasıyla bu konuda araştırma ve geliştirme çalışmaları basladı. Konudaki ilk patenti Henry F. Bosenberg her zaman açık kalan gülün patentiyle aldı. • 12 Nisan 1988'de 4736866 numaralı patent ile ilk genetik değişime uğramış hayvanın patenti aiındı. • 20. yüzyılda insanlığa yön vermiş yüzbinlerce patent vardır. Örnek olarak Orwille ve Wilbur Wright kardeşlerin "Flying Machine" (uçak), Leo H. Baekeland'ın "The Production of Bakelite"i (bakalit imalatı), Enrico Fermi ve Leo Szilard'ın "The Neutronic Reacter'i nötron reaktörü), Robert H. Goddard'ın "The Rochet Motor"u (roket motoru), Chester Carlson'un "The Xerox Machine"i (Xerox fotokopi makinesi), W. H. Carothers'in "The Manufacture of Nylon"u (naylon imalatı) sadece birkaç tanesi olarak sayılabilir. Laser, transistör, uydu vcya bilgisayarların tek bir patentten başlayarak binlerce patent sayesinde bugünlere nasıl geldiğinin ve nereye gidıldiğinin incelenmesi meraklı okuyuculara bırakılmıştır. (Bu, Istanbul'daki patent kütüphanesinde yapılabilir.) Ayrıca Washington D.C., Crystal City'deki patent merkezi girişinde ve gene aynı kenrteki National Museum of American History'de insanlığı bugünkü teknolojik seviyesine getirmiş olan patentler ve o patentlerle imal edilmiş endüstriyel ürünler görülmeye değerdir. ve tescilli markalar (Trademark) ıçın bu süre altı aydır. Aksi takdirde o ülkelerde patent tescili için basvuru hakkı yanmış olur. Bu pratikte şu demektir: Patent bir yıl içinde tescil ettirilmediği ülkdcre hibe edilmis sayılır. Bunun ne anlama geldiğini örnekle açıklamakta fayda vardır. Örnek olarak soğuğu geçirmeyen ince bir kumas bulup ABD'de patent basvurusu yaptığınızı farz edin. On iki ay içinde dığer hangi ülkelerde tescil ettirmek istiyorsanız, karar vermeniz lazımdır. Dusünüyorsunuz ki bu kumas soğuk ülkelerde çok satar. Tercihiniz, ABD'den ba;ka Kanada, İsveç, Norveç ve Danimarka olsun. Bu ülkelere 12 ay içinde başvurdunuz. On üçüncü ay baska ülkelere tescil basvurusu için artık çok geçtir. Baska ülkelerdeki üreticiler sizin bulusunuzu kullanmak için sizden lisans almak zorunda degillerdir. Tescil edilmis. ülkelerdeki üreticiler, kumasınızın kendi ülkelerinde satacağını düsünürlerse, size basvurarak lisans alırlar. Siz de yapmak veya satmak veya kullanmak veya herhangi ikisi veya her üçü için lisans verebilirsiniz. Tescil edilmiş ülkelerde patentin sağlamış olduğu tekelden dolayı kumasınızın fiyatını arz talep dengesi belirleyeceğinden sizden lisans almak birçok firmanın ilgisini çekecektir. Diyelim ki Isviçreli üreticiler bu kumasın Saint Maurice'te satabileceğini düşündüler. Patentinizi trviçre^ de tescil ettirmediğinizden, sizden lisans almak zorunda degillerdir ve hemen üretime geçerler. Bir dolara mal ettiklerı malı, bes dolara (normal katsayı) satmaya başlarlar. İsviçre'deki fiyatı, üretim rekabeti belirler. Patenti alınmıj ülkelerde ise satış fiyatı arztalep dengesine göre, diyelim ki 15 dolardır. İsviçreli ürettiği malı, patentin tescil edilmis olduğu ülkelere satamaz. Ancak diğerleri İsviçre'ye ihracat yapabilirler. Fakat orada, o kumaşı en fazla İsviçreli Ureticinin fiyatından satmaları lazımdır. Aksi takdirde kimse almaz. Bundan sonrası pa zarlama stratejisidir. Gelijmekte olan ülkeler, ülkelerinde tescil ettirilmcmiş patentleri üretimde kullandıkları takdirde hiçbir kanuni sorumluluk altına girmezler. Gelişmiş ülke üreticileri genellikle patentlerini sadece "birinci sınıf patent Olkeleri" diye adlandırdıkları diğer gelismiş ülkelerde tescil ettirirler. Zira geri kalmışların patent sisteminden yeterince faydalanacak bilince sahip olmadıklarına inanılmıstır. Hibe edilmiş bu teknolojik bilgiyi en iyi, gelişmekte olan bazı ülkeler kullanmışlardır. BugUn artık gelismi; ülkeler patentlerini; Kore, Taiwan gibi gelişmekte olan ülkelerde de tescil ettirmek mecburiyetini hissetmektedirler. ken aklına, örneğin, sütü balla karıştırıp yemeğin üzerine dökmek ve fırına bu şekilde atmak fikri gelebilir. Ortaya çıkan yeni yemek daha farklı ve leziz ise aşçı yeni bir reçete bulmuş olur. İşte teknokratların da yemek kitapları patentler, teknik raporlar, endüstri için hazırlanmı; el kitapları, manueller, kataloglar, standartlardır. Teknokratlar üretimle ilgilı tüm problemlerini bu kaynakları kullanarak çözer. Çoğu zaman yeniden kafa yormasına dahi gerek yoktur. Problemin reçetesi elinin altındadır. Bütün yapacağı aşçı gibi kâğıt üzerindeki bu bilgileri maddeye uygulamaktır. Kullanacağı malzemelerin en iyisini o da piyasadan temin eder. Katalogları, geri kalmış ülkelerdeki gibi katalogdaki malzemenin taklidini yapmak için değil, piyasadaki uygun malzemeleri seçmek için kullanır. Ancak mevcut makine veya proseslerin daha da iyi yapılabileceğini düşünürse o zaman, aşçının yeni reçetesi gibi, yeni bir makine veya proses ortaya çıkabilir. Burada patent söz konusu olur ve gerçekleştirdiği yeniliğin patentini alarak bu yeniliğin herkes tarafından öğrenilmesini sağlar. Artık patent sayesinde bu yenilik, dünyanın neresinde olursa olsun, tüm teknokratların problemierini çözmek için bakacağı kaynakların arasına girmiştir. Turklye açısından durum Türkiye açısından durum jöyledir. Örneğin bugün mevcut olan yaklasık 4.850.000 ABD patentine karsılık yaklaşık 23.000 Türk patenti vardır. Bu 23.000 patentin yaklaşık 20.000'i yabancılar tarafından tescil ettirilmiştir. Yani 4.830.000 ABD patenti Türk insaıuna hibe edilmistir. Diğer bir yaklasımla 20.000/4.850.0001/242, yani yaklaşık her 242 patentten 241'i veya ABD'de her hafta tescil edilen yaklaşık 1800 patentten 1793'ü, Türkiyeî ye hibe edilmektedir. Bu patentler endüstrisinin her dahnda, geçmiş teknolojilerinden günümüzün hitechlerine kadar her gamı kapsamaktadır. Geri kalmışların endüstriyel devrimi yaşayabilmeleri, gelişmekte olan ülkeler safına atlayabilmeleri teknoloji üretiminin nasıl olduğunu idrak etmelerine bağlıdır. İlk amaç teknolojik bilglnin yayılması Gelişmiş ülkelerde en önemli konu bilginin yayılmasının sağlanmasıdır. Zira mevcut bilgiye ulaşılmadan, bilgi yayılmadan ne yönetici, ne kamu idarecisi, ne de üretimle ilgili hiçbir meslek grubu çalısanları doğru ve etkin kararlar veremezler. Ciddi olarak araştırıldığında gelişmiş ülkelerin bilginin yayılması konusunda kurmuş oldukları sistemlerin çarpıcıhğı ortaya çıkar. Eğitimden üretime, sağlıktan güvenliğe, ulaşımdan ticarete kadar her şeyin baslangıç noktası olan "bilginin yayılması" geri kalmış ülkelerde konu olarak dahi gündemde değildir. Patent kanununun da ilk amacı teknolojik bilginin yayılmasını saglamaktır. Sadece Amerika'da 62, İngiltere'de 29 patent kütüphanesi vardır. Bu rakamlara büyük şirketlerin kendi patent kütüphaneleri dahil değildir. Bu merkezlerde sadece ABD patentlerine değil diğer gelişmiş ülkelerin patentlerine, teknik raporlara ve teknolojistin ihtiyacı olan her türlü bilgiye ulaşılır. Kimse Amerika'yı yeniden kesfetmemektedir. Her bilgi, her patent bir sonrakine basamak oluşturmaktadır. Sonuç Gelişmiş ülkelerde teknolojistlerin çalışmasını örnekleyebilecek en uygun meslek aşçılıktır. Bir aşçının yem'ekleri hangi malzemeyle ve nasıl yapacağı yemek kitaplarında mevcuttur. Aşçı reçeteye göre malzemenin en iyisini süpermarkatlerden seçerek alır ve yemeği gerçekleştirir. O yemeği yapar PatMt slstMninİR uluslararası uretiıiM etklsl Patent kanunlarının uluslararası uygulamasının "Copyright" kanunundan en önemli farkı, Copriyght kanununun otomatik olarak çalışmasına karşın, patent kanunu sadece tescil edilmiş olduğu ülkelerde geçerlidir. Bu su demektir: Bir buluş için patent başvurusu yapıldığı farz edilsin; ilk basvuru ülkesinin dışında hangi ülkelerde tescil ettirilmek isteniyorsa, ilk basvuru tarihinden itibaren en geç 12 ay içerisinde, o ülke kanunlarına uygun olarak başvurmuş olmak lazımdır (Paris Anlaşması. Gene bu kanuna göre endüstriyel tasarımlar (design) CHANGEDMWÂSfTOU IDOKATTOURCHILDREN. KAYNAIUAR: 4lll hc waıtılm te tlıı vuİNUfK m«lulu>ıl lu luppm Vuu VK MVUk \T»ıt uy VnfOfil vvttrthjith Ti Şirketler, kendi gelistirdikleri teknolojik ürünlerin reklamında patent numaralannı gururla kullanıyorlar. 1. United States Code Annotated, Title 35, Patents, St. Paul, Minn. West Publishing Co. 1987. 2. Unıted States Code Annotated, Title 17, Copyrights, St. Paul, Minn. West Publishing Co. 1987.