Katalog

yeterli olabilir (101, 197). • Patent başvurucusunun başarılı olabilmesi için mutlaka ilk mucit olması lazımdır; geçmiş literatürden veya geçmi; patentlerden'haberdar olmamak kesinlikle özür değildir {101, 288). • Buluşun yeni olmadığını ispat etmek Patent ve Marka Bürosu'nun (Patent and Trademark Office) (PTO) görevidir (101, 290). • Gösterilen ve öğretilen şeyin hakkı (claim) istenmemişse hak kamuya hibc edilmiş sayılır (101, 26). • Konuda ortalama zekâ düzeyinde bir uzmanın açık seçik bir biçimde düşünüp de bulabileceğinin patenti alınamaz (103, 10). • Patent alabilmek için yeni ve faydalı olmak yeterli değildir; anayasanın gereğini yerine getirebilmek için olağan dıjı ve sürpriz neticeler göstermeli, işe yarar bilgilerin toplamına ilave yapmalı, bilimin amaçfarına hizmet etmelidir; konuda ortalama uzmanın gösterdiğinden daha fazla bir yaratıcılık olmalıdtr (103,26). • Patent alınacak konunun daha evvel hiçbir yayında açıklanmamı; olması gereklidir; burada yayın, konuda ortalama uzmanlıkta birinin yayındakileri okuduktan sonra tasvir edileni yapabileceği kadar bilgi sunan kaynak anlamına gelir (103, 165). • Konusuyla ilgili tüm geçmi; sanat referanslarını PTO'ya sunmak, basvurucunun ödevidir; buna kasdi olarak uymadığı anlaşılan başvurucu, tüm haklarını kaybeder (103, 243). • Bu kanunun gereklerine göre patent, bazı deneyler gerektirse de konuda ortalama uzman birinin patentte tasvir edileni yapıp kullanabileceği kadar yeterli bilgiyi vermek zorundadır (112, 34). • Patentlerin tasviri (specification) ve hakları (claim), Amerika Birleşik Devletleri ile mucit arasında bir kontrattır... (112, 129). • Patent, sahibine, tasvir edip haklarını istediği konuda, 17 yıl süreyle Amerika Birleşik Devletleri'nde yapma, satma, kullanma tekelini sağlar (154). • Mucide buluşunu yapmak, satmak, kullanmak haklarını veren patent kanunu değil, genel hükümler yasasıdır (Common Law); patent kanunu ona diğerlerini bu haklardan mahrum etme hakkını, dava etme lisansını verir (154, 3). • Rakipleri tarafından kopya edilmemek üzere genel hükümler yasasıyla (Common Law) sağlanan monopoli ile patent kanunu yoluyla sağlanan monopoli birbirlerinden farklı ve bağımsızdırlar (154, 3). • Patent kanunu icattan yararlanmak isteyenlerin monopoli süresince mucide mükâfatını vererek bulusunu kullanmasını; monopoli sonunda da bulujun yapma, satma ve kullanma haklarına bedelsiz sahip olmalarını sağlar (154, 4). • Patent kanunu, mucide, sadece patentte tasvir edip haklarını (claim) talep ettikleri için monopoli sağlar (154, " ) • nan, diğer kısileri yapmak, satmak ve kullanmakıan men etme hakkı, başkalarma 17 yıl lisans verilmeyerek de icra edilebiür (154, 74). • Mucit, icadım kendisi de yürürlüğe koymaz ise herkes buluşu bilir, ancak 17 yıl kimse uygulayamaz (154, 76). • Mucit, isterse bulusunu sadece kendisi imal eder ve kimseye lisans vermez (154, 74). • Mucit, patentini uygulamaya koymasa dahi korunacaktır; mucit bulusunu üretime koymak zorunda değildir (154, 76). • Bir mucit belli bir süre için lisans; belli bir bölge için lisans; yapmak ve kullanmak ancak satmamak üzere lisans; veya yapmak, kullanmak, satmak haklanndan sadece biri için lisans verebilir; kısacası mucit, monopoli haklarını istediği gibi bölüp parselleyebilir (154, 75). • Bir satıcı bayi (dealer) bajka bir ülkede (ve AfiD'de de) patenti alınmış malları, Amerika Birleşi k Devletleri'ndeki patent sahiplerinden lisans almamışsa ithal edemez (154, • Patent kanunu, faydalı bir >cat veya buluş yapan mucide belirli bir süre için bulusunun yapma, satma, kullanma tekelini sağlar (154, 79). • Bu kanunun bu bölümüne göre patentte tasvir edilip hakları (claim) istenen patentin tekel i 17 yıldır (154, 88). • "Yapma hakkı", "satma hakkı", "kullanma hakkı", yekpare veya parselli olarak 17 yıllık koruma süresi içinde başkalanna satılıp kiralanabilir; ancak 17 yılın sonunda bu haklar kamu malı olurlar (154, 90). • Patent koruması 17 yıl sonra bittiğinde buluş, kamu malı olur ve her isteyen tarafından, uygulayabileceği herhangi bir gaye için, doğrudan veya adapte edilerek kullanılabilir (154, • Bir patent tekelleşmeyi önleyici 1862'de Richard J. Gatlina, tüm dünyada çok tutulan ve satan makineli tüfeğin 79265 nolu patentini almıstı. kanunlan (antitröst) çiğneyebilecek şekilde kullanılabilir. (154, 92). • Patent, kapsamınca olusturduğu monopoli ile antitröst kanunlarına bir istisna oluşturmaktadır... (261, 217). • Mucit, patentli malının fiyatını isteğince tespit etmekte serbesttir; ancak fiyatlan yükseltebilmek gayesi ile başka patentlerin lisanslarını toplamaya teşebbüs ederse antitröst kanunlarına göre suçlu duruma düşer (154, 92). • Tahsis edilebilecek (assign) bir patentteki mülkiyet, isim ve çıkar ile bu mülkiyet isim ve çıkardan diğerlerini mahrum etme hakkını birbirlerinden ayırt etmek şarttır; bu hak sadece yapma, satma, kullanma hakları hep birlikte varken vardır ve bu haklann üçünün de transferi tahsis (assıgnment) ile olur (261, 33). • Patentteki yapma, satma, kullanma haklarının üçünün birden tüm Amerika Birleşik Devletleri'nde bir başkasına transfer edilmesine tahsis (assignment), bu üç hakkın Amerika Birleşik Devletleri'nde bir veya birkaç eyalette başkasına transfer edilmesine de bölgesel tahsis (grant) denir (261, 34) (261, 283). • Tahsis (assignment) ve bölgesel tahsiste (grant) bahsedilen haklann daha azının transferi "lisans"ı (licence) oluşturur (261, 35). • Yapma, kullanma, satma haklarının herhangi biri veya herhangi ikisinin transferine lisans denir (261, 35) (261, 447). • Patent ilgilerinin (yani yapmak, satmak, kullanmak) transferi, genel olarak tahsis (assignment), bölgesel tahsis (grant), rehin (mortgage) ve lisanstır (261, 42). • Patentin tahsisi (assignment) için, yazılı doküman, patentin kanuni ilğiIerini açık ve seçik niyet ifadesi ile trjnsfer etmelidir (261,122) (261, 324). • Yabancı sahipli (ancak ABD'de de tescil edilmiş.) bir patentin sahibine yerli firma telgraf ile tahsis (assignment) teklifi yaptıktan sonra, yabancı ülkedeki patent sahibi kabul ettiğini bildirir telgrafı postaneye teslim ettikten sonra tahsis (assignment) geçerli sayıhr (261, 123). • Tahsis (assignment) rehin, (mortgage) volu ile de yapılabilir (261, 131). • Belli bir bölgede tahsis (yani bölgesel tahsisgrant) almı; olan birisi, o bölgede hakkı olan kullanma, yapma, satma tekelinin hükmünü sürer; ancak ürettiğini, bölgesinin dısında satamaz ve kullanamaz; onun bölgesinde de başka bir bölgedeki bölgesel tahsis sahibi (grantee) mal satamaz (261, 207). • Patentli bir buluşta mülkiyet hakları kısıtlamasız transfer edilebilir; ancak monopoli konusundaki haklar sadece coğrafi temeller üzerinde bölünebilir ve fakaç aynı coğrafi bölgede monopoli haklarının bölünmesi söz konusu olamaz (261, 207). • Patent monopolisi beraberinde mucidin mükâfatı olarak "royality" tespit etme gücünü, hatta mucidin lisans vermeme yetkisini de getirir (261, 702). • Kopya hakkı (Copyright: Copyright kanununa sekil olarak benzeyen Türkiye'deki kanunun adı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'dur) kanununda, patent kanununda olduğu gibi, sahibe verilen mükâfat ikincil olarak göz önüne alınır (101, 2) [2 numaralı kaynak]. • Bu yasanın (kopya hakkı kanunu) amacı, yazarın eserine kamu tarafından maksimum ölçüde ulaşılmasını sağlamaktır, ikinci hedefte kopyahakkı sahibini madden ödüllendirmektir (101, 2) [2]. • Kopya hakkı kanunu, birbiriyle rekabet eden sosyal politikalar aratıada bir denge sağlar: Biri yeni fikir ve ifade sekillerinin en geni; sekilde yayılmasını sağlamak ve diğeri yazar ve sanatkârlara gayretleri için çalışmalarının tekelini vererek uvgun maddi ödüller almalannı sağlamaktır, birinci politika ikinciden daha üstündür, yani ödül sistemi, uzun vadede yaratıcı faaliyetleri sosyal olarak optimum teşvik edeceği miktardan daha fazla olmamalıdır (101, 2) [2]. • ... (b) Orijinal bir çalıjmanın yazarlığı için olan kopya hakkı koruması hangi şekilde tanımlanmış, izah edilmiş, çizilmiş veya eserin içine nasıl sokulmuş olursa olsun fikri, yöntemi, prosesi, operasyon metodunu, kavra mı, prensibi veya keşfi kapsayacak şekılde hiçbir zaman genis değildir (102) [2]• Patentten farklı olarak kopya hakkı tasvir edilen sanata tekel sağlamaz; saaece fikrin ifadesini korur, fikri korumaz (102, 5) [2]. • Kopya hakkı korumalı bir eser, patentten farklı olarak, bir icat gerektirmez (102, 5) [2]. • Kopya hakkı sadece öğretilen veya açıklananın jeklini (yani ifadesini) korur; patentten farklı olarak anlatılan .bilgi (enformasyon) kamu malı olur ve kullanılmasında hiçbir kısıtlama yoktur (102,5) [2]. 222 • Patent sahibinin patentte öğrettiği konuyu kanuni süresi içinde yapmak, satmak ve kullanmaktan diğer kişileri men eden tekelci bir hakkı'vardın kopya hakkı ise anlatılan fikre tekel hakkı vermez (102, 5) [2]. • Patent almak isteyen bir mucit adayı, geçmi; sanatla ilgili tüm bilgilerden sorumludur, bir yazar ise bağunsız olarak daha evvelkı bir eseri yeniden tamamen yaratabilir ve geçerli bir kopya hakkı sahibi olabilir; ancak bir başkasının da benzer jekilde yarattığı bir eseri yayımlamasına mani olamaz, tabii ki bunun bir kopya olmaması gerekir; aynı konuda çalışan birbirlerinden habersiz farklı iki kişinin patent basvurulanndan, önce yapılanın geçerli olması kuralı kopya hakkında geçerli değildir (10,5) [2], İcat yaratıcılığı açısından patent ile kopya hakkı ciddi bir şekilde ayrılırlar; zaten mevcut olan eski bir eseri yeni bir düzenleme ile takdim etmek kopya hakkı kanununu tatmin eder (102, 5X2]. • Patent hakları ile kopya hakkı hakları arasındaki temel fark, patentte tasvir edilen icadı koruma süresi dahilinde kamu kullanamaz; ancak kopya hakkı korumasındaki bir kitapta anlatılan her sistem, sanat veya imalat kamu tarafından kullanılabilir (102, 5) [2]. • Bir sanatla ilgili mülkiyet hakkı copyright yerine patentle alınır ve kopya hakkı korumasındaki bir kitabın sahibinin kitapta anlatılan sanatla ilgili hiçbir mülkiyet hakkı yoktur (102, 5) [2]. • Patent ve müseccel marka kanunlarıyla aynı tür bir tekel sağlamasına rağmen kopya hakkı bunların ikisinden, sadece sanat eserleri ve edebiyata uygulartmasıyla ayrılır (102, 5) [2]. Ana hedef: Teknolojik büglyi yaymak ABD patent ve kopya hakkı (Copyright) kanunlarına ait bu açıklamalardan anlaşıla'cağı üzere patentin ana hedef i, teknolojik bilginin yayılmasını sağlamaktır. Bir diğer ifadeyle icatlar insanların kafalarında bir ampulürvyanması şeklinde olmamaktadır. Kanun, hukuk güvencesinde, devlet tarafından herkese açılmış olan bu bilgiden haberdar olmamayı mazaret kabul etmemekte, her mucidi kendinden evvelki tüm teknolojik bilgilerden haberdar olmakla sorumlu tutmaktadır. Burada mucit olarak bahsedilenler, an • Mucide patent kanunu ile sağla Çiş tahlili bile yaparak ev holkının sağlık durumunu ölçen bu tuvalet, Türkiye'de tescil edilmemişse, üretilebilir. Dosya2Mayıs 1990