Katalog

TIP A RA ŞT I RM A LA R I Yeni bir hepatit: Hepatit E Amerikalı tıp bilimciler, dünyada her yıl 1 milyon kişinin yakalandığı yeni bir hepatit saptadı. sıt bir tarama testı gelıştırmek uzere klorlanmış genlerın ıfade ettığı vırus proteınlerının kullanılması planlanıyor Boylece halk sağlıgı uzmanları, enfeksıyonun görulme sıklığını ızleme olanağına sahıp olabılecek Çeviri: Dr. Ahmet Türker merikalı bılım adamları, Üçuncu Ounya Ulkelerı'ndekı en öldürucu olduğuna ınanılan hepatit turlerınden bırısıne yol açan bir vırus ızole ettı Araştırmacılar, aşı gelıştırme çalışmalarından once hepatit E'nın ınsanlar ıçın nıspeten yeni bir hastalık olup olmadığını ortaya koyabılecek bir test hazırlıyor Hepatıt, karacığer ıltıhaplanmasıdır. Kımyasal hasar veya hastalık yapan organızmalar hepatıte yol açabılır Hepatit A, besın maddelerıyle bulaşan bir vırusun neden olduğu akut enfeksıyoz bir hastalıktır Hepatit B, kan ve kan urunlerı naklıyle geçen kronık bir vırus enfeksıyonudur ve hepatoseluler karsınom (karacığer kanserı) ıle ılışkısı vardır Her ıkı hastalık da Uçuncu Dunya Ulkelerı'nde sık görulur ve basıt tarama testlerıyle belırlenebıhr A ve B dışında, başka hepatit vıruslerı de saptanmıştır Geçen yıl bılım adamları, her ıkısı de kan yoluyla bulaşan hepatit C ve D virüslerlni ızole ettı Hepatit E çok daha onemlidir. Enfeksıyon, hasta dışkılarının ıçme suyuna bulaşması yoluyla yayılır Cenevre'dekı Dunya Sağlık Orgutu adına çalışan Mark Kane, her yıl bir mılyona varan kışının hastalığa yakalandığını tahmın edıyor Asya'dakı erışkınlerde görulen akut vlral hepatit olgularının muhtemelen yarısından çoğunun hepatit E olduğu belırtılıyör Gebe kadınlar hastalığa karşı ozellıkle duyarlıdır, vırusle karşılaşan gebelerın beşte bırı hayatını kaybeder Vırus bulunup bulunmadığını test etmede basıt bir yöntem bulunmadığı ıçın vırusun gorulme sıklığı tam olarak bılınmıyor Atlanta'dakı (ABD) Hastalık Kontrol Merkezlerı, hepatit araştırma grubunun şefı Daniel Bradley, şu gunlerde laboratuvarlarında ızole edılen hepatit E vırusunun dığer vıruslerden daha buyuk olduğunu ve onlarla ılışkısı bulunmadığını belırtıyor Mexıco, Borneo, Somalı, Burmave Sovyetler Bırlığı'ndekı Taşkent'te yaşayan hastaların dışkı örneklerınde vırus belırlendı Vırus, maymunlarda enfeksıyona yol açtı ve bu hayvanların safra keselerınde buyuk mıktarlarda saptandı Şımdı de Kalıfornıya'dakı gen laboratuvarlarında hepatit E vırusunun genetık materyelı belırlenıyor Hepatit E ıçın ba Genç erişkinlerde A Hepatit E, çok önemli Daha sonra bir aşı gelıştırme aşaması gelıyor Bradley, bir bolgedekı zayıflatılmış vırusle aşılanan maymunlarm başka yerlerdekı vıruslere karşı da korunmasının, genel bir aşı gelıştırmenın mumkun olabıleceğı ızlenımını verdığını belırtıyor Hepatit E, başlıca genç erişkinlerde gorulur Ancak hastalık, çok etkılı bir bağışıklık bırakmayabılır Çocukluk çağında enfeksıyon kısmı bağışıklığa yol açabılır, bu bağışıklık da erışkın çağda yenıden enfeksıyona ızın verecek şekılde yavaş yavaş yok olur Bu, vırus ıçın gelıştırılen aşının kesınlıkle yalnızca kısmı bağışıklık sağlayacağı anlamına gelmez Kane, vırusun kendısınden daha fazla bağışıklık bırakan bir aşı gelıştırmenın yolları bulunduğunu ıfade edıyor Hepatit E'nın genç erişkinlerde gorulme eğılımının, zayıf bağışıklığın bir belırtısı olmayabıleceğı de belırtılıyör, bu, vırusun yeni bir hastalık etkenı olduğu anlamına gelebılır Eğer bu yeni bir hastalık olsaydı, nıspeten seyrek rastlanacaktı ve boylece ınsanlar, erışkın doneme kadar vırusle karşılaşmayacaklardı Kane, bir toplumda uzun suredır bulunan hastalıkların daha hafıf seyretme eğılımı gosterdığını belırtıyor Çunku hastayı çabucak oldurmeyen hastalık etkenı, organızmaların hayatta kalma ve yayılma olasılığı daha yuksektır Gıderek daha sık olarak ınsanlar doğumdan kısa sure sonra enfeksıyonla karşılaştığı ıçın vırusler "çocukluk çağı hastalıkları" olma eğılımındedır Kane, vıruslerın çocuklarda daha az oldürucu olduğunu ıfade edıyor Bunun nedenı kısmen, bir hastalığın yol açtığı hasarın, çoğunluğunun ımmun reaksıyonlara bağlı olarak gelışmesı ve bu reaksıyonların da'çocuklarda daha hafıf olmasıdır Enfeksıyon, omur boyu bağışıklık bırakır, boylece hastalık erişkinlerde nadır gorulur Ancak daha onceden vırusle karşılaşmamış olan bir topluma, yeni bir vırus gırdığınde, başlıca genç erışkınler hastalığa yakalanır ve bırcok kışı ölebılır Avrupalıların gelmesinden sonra Amerika'da kızamık ve çıçek hastalıkları sonucu bırçok yerlinin ölmesinin nedeni budur. Kane, hepatit E'nın 50 ıla 75 yıldır bulunduğunu ve Hındıstan, Nepal ve Burma'dakı ılk salgınalarla Pakıstan, Afganıstan, Sovyetler Bırlığı ve Çın'e, daha sonra da Endonezya ve Afrıka'ya yayılmış olduğunu duşunuyor (N«w Scientlst 24 Mart 90) ünya uçuncu sanayi devrimini yaşar, bılımsel ve teknık devnmler bir birı ardına yepyeni teknolojik donemler başlatır, yeni sayfalar açarken bizim burada böyle bir dilekte buulunmamız garıp mi komik mi acı mı yoksa biraz utanç verici mi oluyor bilmiyoruz: 1. BilimTeknoloji Şurası, Turkiye'nin biliminde, kalkınmasında bir donemeç olsun, olmalı! Bilimin, teknik yaratışın motorları çağdaş dunya ıle bırlikte, artık ulkemizde de kalkınmanın motorlarım dondursün! Bu mumkun mü? Parlamentoda bir kez bile üzerinde konuşulmayan, tartışümayan, sorgulanmayan bu "önemsiz!", "sıradan!" konu, nasıl olacak da kâğıt uzermde yazılı olmaktan çıkacak ve yaşama geçirılecek? Şuranın başkanı, Devlet Bakanı Sayın Mehmet Yazar toplantıda açıkladı: "Bugünkü parlamenterlerin gündemınde bilim teknoloji konuları, zihınsel planda bıle yer almamaktadır. " Sayın Mehmet Yazar, bu nedenle, kurulması kararlaştırılan "BilimTeknoloji Fonu" yasa tasarısını parlamentoya uzun suredir sevk edemediklerini, parlamenterlerin fonlara duyulan tepküerden çekindiklerini belirtiyor! Merak edıyoruz: Ulkemizde bilimi, teknolojiyi geliştirmek ıçin atılacak böyle bir "küçük" adımı kim engelleyecektir? Şuranın, kararlarm bir an önce hayata geçirılmesi için Sayın Mehmet Yazar'a gerekli desteği her zaman gostereceğine ınanıyoruz. Toplumların yaşamında, tarihınde belli dönemeçler her zaman vardır, olması zorunludur da. Türkiye bilim dünyasının belkı de ilk kez bir umut ışığı görduğünü söyleyebileceğimiz Şura kararlarımn, ulkenin bilimsel yaşamında ve kalkınmasında altı çizilecek bir donemı başlatması ortak bir dilektır. Sayın Bakanın, Şura Başkanı olarak, toplantıda verdiğı sözler doğrultusunda, bu kararlarm takipçısı olmasını bekliyoruz. Bu sayımızda, şurada yapılan bazı konuşmaların ozetini ve Sayın Bakanın önemli görduğiımüz kapanış konuşmasını yayımlıyoruz. Gelecek sayımızda, TUBÎTAK'ın yetkililermden, ancak bakanlığın girışımi sonucu alabıldığımiz (neden bir an once yayılmasını istemezler, bilmiyoruz). Şura kararlarımn hepsini dosya olarak yayımlayacağız... • • • Sağlıklı bir ha/ta dıleklerimizle... D HAFTANIN GÜNDEMİ Alternatif Tıp Var mıdır? S on yıllarda kullanılması bir ıvme kazanan 'altematıf fıp' deyımı, aslında yanlıs kullanılmakfadır Alternatif tıp deyınce "bılımsel tıbbın yerıne konan başka bir seçenek" anlaşılır. Oysa soz konusu olan tedavı uygulamalarının çoğu sadece yontemdır Üstelik yeni de değıldır. Bıtkılerle tedavı en eskı tedavı yontemı ıken ve şımdıkı yontemlenn atası ıken "herbalızm" adı verılerek neden tıbbın karşısına çıkanlmak ıstenıyor? Akupunktur, hıpnoz, çağaaş tıbbın da kullanabileceği yontemlerden ıbaret değıl mıdır? Akupunktur, fıtoterapı, hıpnoz ve daha bırçok yöntemın sahıbı olması gerekenler yıne hekımlerdir Bunlar unutulmus ve çatı katına, bodruma atılmış eskı yöntemlerdir Yine hekımler tarafından ozellıkle fakulteler tarafından ıncelenmelerı ve ders programlarına alınmaları cok uygun olur Bunu yapmak yerıne, ınsan anatomısını, fızyo/o/ısıpı bılmeyen ve tıp dıplomas ıa sahıp olmayan kışılerın elıne bu eskı yontemleri teslım etmek ve tıbbın karşısına eskı akrabalarını bir düşman gıbı çıkarmak neden? Çağdaş ve deneysel tıp, bu kadar küçuksemeyı haketmek ıçın ne kotülük yapmıştır? Antıbıyotık tedavısı, kalp cerrahısı, moleküler bıyoloji çağdaş bılımın zaferlerı değıl mıdır? Kısacası "alternatif tıp" adı takılan yöntemler, esasmda tıbbın ybntemlerıdır. Bunfcm tıp efden çıkarmamıştır Tekrar kullanabılır Prof. Dr. Hüsrev Hatemi Carrahpaşa Tıp Fakülteai Cumhuriyet BillmTeknlk • Sahıbı Cumhu nyet Matbaacılık ve Gazetecılik Turk Anonım Şırkelı adına Nadir Nadi • Genel Yayın Muduru Hasan Cemal • Muessese Muduru Emine Uşaklıgll • Yazı Işlerı Muduru Okay Gönensin • Yayın Yonetmenı Orhan Bursalı • Grafık Yönetmen Tules Hasdemlr •