Katalog

1. B İ L Î M T E K N O L O J İ S Û R A S I İspanya'da bilim ve teknoloji ulusal sistemi Baştarafı 1. Sayfada Bilim ve teknolojide sıçrama sans ve doktora çahşmalarına özendırılmesı, Öğretım uyelerının ders vermekten çok, araştırma yapacak zamana kavuşturulması Araştırma yapanlara daha fazla ımkân tanınması, Bılımsel duşunce sureçlerımn kuçuk yaşta kazandırılması I spanya Endü&trl ve Enerjl eskl Bakanı ve halen Avrupa Topluluğu Komisyonu Telekomunlkasyon ve Enformasyon konularından sorumlu 13 No'lu genel direktörluğun Başkan Yardımcısı Joan Majo Crozate, şurada ozetle şu konuşmayı yaptı: 1416 mayıs tarıhlerı arasında Ankara'da toplanan şura, ılk gun konuşmalarından sonra, ıkıncı gun, toplantısını komısyon çalışmaları şeklınde surdurdu Şura sekretaryasının ön hazırlık çalışmalarını yaptığı, ön tartışma raporlannı hazırlattığı 6 komısyon, şu konularda yoğunlaştı 1. UmversıteendustrıDevlet Işbırlığı, 2. AraştırmaGelıştırme (AG) sıstemının fınansmanı, Mıllı AA Kurumlarının Sevk ve Idaresı, Teknoloji Transferı, Teşvık Mevzuat, 3. Insangucu temınıIstıhdamı, Enformasyon Sıstemı, Uluslararası llışkıler, BılımTeknolojı'de (BT) Sosyal ve Külturel Boyut, 4. Unıversıte AG, Endustrıyel AG, Tarımsal AG, 5. llerı teknolojıler, savunma AG, 6. DenızÇevreSağlık Bılımlerı Komısyonlan, ıkıncı gunun sonuna kadar hazırladıkları raporları, ertesı gun şura toplantısına sundular Raporlar, tartışmalardan sonra oylandı ve şura kararları olarak benımsendı Şuranın önemi Butun unıversıtelerden, kamu ve özel sektör kuruluşlarından, devletın ve bakanlıkların ılgılı bınmlerınden, meslek odalarından ve kuruluşlarından seçılmış 370 kadar bılım adamı, öğretım uyesı, araştırmacı, yönetıcı uzmanın katıldığı şuranın önemı şu noktalarda vurgulanabılır A Bilim, Araştırma ve Eğitlm Alanında: (1) Şura, Turkıye'de bılım çalışmalarının "başaşağı" gıttığı bır dönemde toplandı Son 10 yıl ıçınde unıversıtelerın sayısı hızla arttırılmış, sayıları zaten yetersız öğretım uyelerı dağıtılmış, yuzlerce öğretım uyesı atılmış, bılım adamı yoğunlukları yok edılmış, ünıversıteler araştırma kurumu nıtelıklerını buyuk oranda kaybetmış veya unutmuş, araştırma, bılımsel çalışma sayıları duşmuştu YOK fırtınasının buyuk hasar verdığı unıversıtelere, bılmedığı dılden sınav geçerek profesör olmuş yuzlerce kışı de "doluşmuştu" Aslında şuranın bu "felaket donem"ın sona erdığı ve unıversıtelerın "bilim temellnde" yenıden toparlanma sancıları çektığı bır döneme denk geldığını söylemek daha doğru olur Bazı Şura kararları Bılım ve teknolojının, öncelıklı sektör olarak ele alınması, Bır bılım ve teknoloji bakanlığı kurulması, Şura kararlarının ızlenmesı ıçın bır komısyon kurulması ve bu komısyonun en az yılda bır kez toplanarak rapor hazırlaması, Fen lıselerı mezunlarının temel ve uygulamalı bılımlere yönlendırılmesı ve özendırılmesı, Mevcut uzman, kurum ve makıne donatım envanterının hazırlanması, Bılım ve teknoloji master planının hazırlanması, Ulusal robot teknolojısı merkezı kurulması, Unıversıte ve sanayıye açık "super bılgısayar merkezlerı" kurulması, Ulusal Bıyoteknolojı Komıtesı kurulması, llaç ana gırdılerının yurtıçınde uretılmesı, Ulusal kultur koleksıyonlan merkezının kurulması, Ulusal uzay bılımlerı ve teknolojsı ajansının kurulması, Bılım ve teknoloji Yuksek Kurulu bunyesınde bırer planlama ve ıstatıstık unıtelerının kurulması, Teknolojı transferı değerlendırme merkezının kurulması, Lısans, lısans ustu elemanlarının saat ucretı ıle ArGe projelerınde görevlendırılmelerı, Dış temsılcılıklerımızde BılımTeknolojı ateşelıklerının kurulması, BılımTeknolojı adına yurtdışına gıden personelden Konut Fonu alınmaması A G faalıyetlerının devletçe subvanse edılmesı, Teknoparklar, bılım merkezlerı ıle ılgılı yasal duzenlemelerın yapılması, Bılımsel ınsan gucu ıstıhdamı, mıllı polıtıkasının şekıllendırılmesı, Lıselerde mufredat programlarının yenıden ele alınması, Kamuda çalışan personelın yüksek lı "Ispanya, 32 kamu unıversıtesınde 40 bın profesörun çalıştığı ve yaklaşık 1 mllyon öğrencısı olan genç bır ulkedır Ünıversıteler tum araştırma alanlarında ulkenın en önemlı araştırma potansıyelıdır Araştırma merkezlerı ıle uretım sektörlen arasında ışbırlığı yardımı genış çapta ve sık olarak uygulanmaktadır Son yıllarda, araştırma ve gelıştırme faalıyetlerınde çalışanların yuzdesı ıkı katına çıkmıştır Bugun, tam gun eşdegerı olarak bılımsel araştırıcıların sayısı 25 bındır" Konuşmasının başında bu ön bılgılerı veren Majo Cruzate şöyle devam ettı "Geçmışte ispanya'da bılımsel araştırma ve teknolojık ılerleme ıçın etkın bır ışbırlığını garantı edecek ve ılgılı sektörlerın polıtıkaları ve araştırma amaçlarını bırleştırebılecek bır çerçeve yoktu Bunu duzeltmek ıçın bılımsel ve teknık araştırmanın genel eşgudumunu sağlayacak bır yasa 1986 nısanında kabul edıldı Bu yasa ıle bılımsel ve teknık arastırmayı planlayacak, eşgudumleyecek ve ızleyecek bakanlararası bılım ve teknoloji komisyonu resmen kurulmuştur Komısyon, hukumetın atadığı bır bakanın başkanlık ettığı ve yıne hükumet tarafından atanan 9 bakanlık daıresının temsılcılerınden oluşmaktadır Bu halen Eğıtım ve Bılım Bakanı'nın başkanlığındadır Bu bakan aynı zamanda bılım ve teknolojı genel kurumunun da başkanıdır Bu kurum, her ozerk toplumdan temsılcıler ıçermektedır' Daha sonra M Cruzate, bılım ekonomı ve sosyal toplulukların katılması ıçın kurulan Bılım ve Teknolo|i Danışma Kurumu'na, Sanayı ve Enerjı Bakanı'nın başkanlık ettığını vurgulayarak "Bakanlıklararası komısyon bılımsel araştırma ve teknolojık gelışme ıçın ulusal plandan 19881991 donemı ıçın sorumludur Bu program genel fayda ve oncelıklerı olan saha ve programları bırlıkte ongormektedır Ulusal plan ıçınde araştırma ve gelıştırme harcamalarının 1988'de 0,7'den 1,2'ye yukselmesını ongormektedır" dedı U (3) Mıkroelektronık, bıyoteknolo'i, bılgısayar, robotık, yenı malzemeler vb gıbı ılerı teknolojıler, gunumuzdekı sanayı devrımının ana gırdılerı Artık gelışmışlık çızgısını bu teknolojıler belırlemekte Ulkeler, özellıkle bızım gıbı ulkeler, ulusal projeler hazırlamakta ve bu teknolojılerı gelıştırmek ıçın "mıllı seferberlık" havası ıçıne gırmektedır Ispanya ve Kore'den gelen konukların konuşmalarında bu açıkça goruldu Bu çızgıyı yakalayamayan ulkelerın "ayağa kalkmaları" artık öyle kolay olamayacaktır Turkıye, gerçı çok geç kalmıştır ama kısa zamanda bılım guçlerını toparlayabılır, potansıyelını gelıştırebılır ve çağa ayak uydurabılırse, 78 gelışmış ulkenın hemen arkasında yer alan 20 ulke arasına katılabılır (4) Turkıye sanayıı, araştırma gelıştırme konularında tamamen dışa bağımlıdır Tayın edıcı sektörlerde hemen her şey dışarda gelıştınlmekte ve ulkemızde gereklı görulurse 'uygulamaya" konmaktadır Bu durum, ulke ekonomısının dışarıya açılışının, dışta rekabetın de sınırlarını çızmektedır Ilerı leknolojık uıunlerın dunya pıyasalarını ve ulkelerın rekabet guçlerını belıriedığı bır dunya pıyasasında, Türkiye'nin de dışsatım olanaklarınm sınırlarına vanlmakta olduğu soylenebıhr Bugunku teknolojık duzeyde, ıhracatı bır noktadan sonra reel olarak arttırmak zordur (5) Kendı araştırmagelıştırmesını yapamayan, aldığı teknolojılerı bıle kendı ulkesınde gelıştıremeyen (Türkiye'nin durumu) ulkelerın, onumüzdekı yıllarda, hele 2000'lı yıllarda şansı sıfırdır (6) Türkiye'nin bılım adamları, araştırmacıları, bır kısım sanayıcılen, gırışımcılerı bu gerçeklerı uzun süredır vurgulamakta ve "polıtık guçlerı" etkılemeye, harekete geçırmeye çalışmaktaydı Işte 1 Bılım ve Teknolojrşurası, dunyanın ve Türkiye'nin bu gerçeklerının lyıce belırgınleştığı, bılınce çıktığı bır dönemde toplandı ve kararlar aldı Türkiye'nin bilim güçleri, bilimteknolojik dönüşümleri yapmakta hazırlar; ya siyasi ikidar? (2) Şura toplantısının, havasının, heyecanının ve nıhayet alınan kararların unıversıtelerde "bllimleşme süreclnl ' olumlu yönde etkıleyeceğını söylemek mumkun (3) Şura, bilimsel ınsan gucunun gereğı kadar yetıştırılmesı ıçın ortaöğretlmde de çağdaş eğıtıme öncelık verılmesı gereğını vurguladı ve bu yonde kararlar aldı B Ulke ekonomlsı Kalkınma alanında: (1) Bırıncı BılımTeknolojı Şurası, dünyada yenı ve ılerı teknolojıler dönemının ekonomılerı bıçımlendırdığı dunya polıtık zırvelerınde polıtık rekabetın yerını bılım ve teknolojı rekabetının aldığı, gundemı bu rekabetın belıriedığı bır dönemde toplandı (2) Bır bılım ve teknolojı polıtıkası olmayan, butun bu gelışmelere kayıtsız kalan, uzun bır sure ılerı teknolojıyı "dovızle satın alabıleceğıne" ınanan, polıtık çıkar ve hırsların her şeyın onunde gelen, demokrası ve ozgur tartışmayı bıle kurumlaştıramayan, bılım kurumlarında bıle "bılım dışı uygulamalar" revaçta olan Turkıye, doğal olarak dunyadakı bu gelışmenın dışında kalmıştı Top siyasi iktidarda Pekı, bu kararları ozumleyecek, oncelıklerı belırleyecek ve uygulayacak "Politik Irade " var mı'' Şura toplantısına katılanlar ılk kez bu "polıtık ırade"nın varlığını hıssettıklerını söyledıler Bılım ve Teknolojıden sorumlu Devlet Başkanı Sayın Mehmet Yazar şura toplantılarını bızzat yönetıyor, şuraya ve alınan kararlara sahıp çıkıyor, kararları destekledığını, hayata geçırılmesı ıçın çalışacağını vurguluyor, hatta şura kararlarını ızleyecek, aralarında gazetecılerın de bulunacağı bir izleme komitesınin kurulacağını söyluyordu Şurayı "hımayelerıne" aldığı soylenen Cumhurbaşkanı Ozal da ıradesını bılım ve teknolojide çağı yakalamak yönunde "beyan edıyordu" Türkiye'nin bılım guçlerı, bılımteknolojıde zorunlu dönuşumlerı ve atılımları yapmakta hazır olduklarını gosterdıler Şımdı "siyasi ırade"den uygulama bekliyorlar (1