Katalog

İ K L İ M ARAŞTIRMALARI Dünya cennete giden yolda llk kez bir bilim adamı, iklim değişikliklerinin dünyaya felaket değil, bereket getireceğini belirtiyor. Sovyet bilim adamı Budyko'ya göre yağmurlar artacak, Afrika çölleri yeşillenecek, Avrupa'da ise iklim istikrarını koruyacak. enıngrad'dakı Sovyetler Bırliğı Hidrometeorolojı Enstıtusu Klımatoloıı Bölumu Başkanı Mıchael Budyko, pek çok Batılı uzmandan farklı olarak, dunya atmosferının ısınmasını, ınsanoğlu ıçın "beklenmedık bir mutluluk" olarak goruyor 69 yaşındakı Budyko, gelecektekı ıklım değişikliklerinin boyut ve sonuçlarını değerlendırmekle görevlı SovyetAmerıkan uzmanlar komısyonunda, Sovyet hukumetını temsıl edıyor Aşağıda haftalık Alman "Oer Spıegel" dergısının, Sovyet klımatolog ıle yaptığı söyleşıden bölumler yayımlıyoruz "İklim felaketi" görüşlerine aykırı birses: L • Sayın Profesör Budyko, slz, İklim araştırmacıları arasında aykırı görüşü savunuyorsunuz. Meslektaşlarımzın çoğu global bir İklim felaketi konusunda uyarıyor, slz ise insanlığa gelecektekl "seracennetini" vaal ediyorsunuz. Bu konuda clddi mislniz? • Elbette, ama farklılıkları ortaya koymak gerek Ben de bir zamanlar ıklım felaketi hıpotezını duşunmedım değıl, ama o zamanlar kımse aklına böyle bir şey getırmıyordu bıle • Siz çok önceden yeryuzunun ısındığına dikkat çekmiştiniz... • 1971 yılında boyle bir öngörude bulunmuştum, ama o zamanlar bu tahmın başka hıçbır araştırmacı tarafından desteklenmedı Tek başımaydım, ama buna rağmen ben ongörumu aradan geçen yıllar ıçınde daha da gehştırdım Ancak yet mışlı yılların ıkıncı yarısında yurtdışından bılım adamları benım goruşlerıme katıldı • Ama onlar blzlm uzerımizde daha çok kotumser bir izlenim bıraktı. Bir iklim cennetınden soz eden yok. • Ben başından ıtıbaren yeryuzunun dunya çapında ısınmasının, hem yararları hem de zararları olacağını söyledım Ancak gerçek bir felaketten hıçbır zaman söz etmedım 1987 yılından önce de kımseden böyle bir tahmın duymadım Bıldığım kadarıyla da bızım uzmanlık dalımızdakı onde gelen ısımlerden hıçbırı felakethıpotezını savunmuyor • O halde nasıl oldu da gelecekteki iklim felaketi göruşu boyiesıne yaygınlaşablldi? • Hıç kuşkusuz basın burada onemlı bir rol oynuyor ıklım çağlarını ınceleme sonucu vardığı mız bılgılere dayanarak ıkı ıstısna harıç yağmurların her tarafta artacağını söy luyoruz • Bu Istısnalar neler? • Bu yuzyılın sonunda ve önumuzdekı yuzyıhn başında ıkı bolgede nem azalacak Sovyetler Bırlığı'nın Avrupa'da kalan topraklarında ve Amerıka'nın merkezı bolgelerınde nem oranı azalacak Ama bu yalnızca önumuzdekı 1015 yıl ıçın geçeriı Sonra dunyanın her yerındekı yağmurlar artacak Zaten yuzyıldan bu yana hem bız de hem Amerıka'da nem artıyor • Batı Avrupa'da durum ne olacak? • Oradakı koşullar nıspeten ıstıkrarlı Zaten Batı Avrupa ıklım dönüşumunden en az oranda etkılenecek Yalnızca Kuzey Avrupa'da nem artacak • Bu denll detaylı öngoruleıi neye dayandırıyorsunuz? • Iklım öngörusu konusunda ıkı yontem var Bunlardan bırıncısı, "fızıkomatematık" yontemı Bu, buyuk bılgısa yarların kullanımını gerektırıyor ve bu yön tem ozellıkle Amerıka ve Batı Avrupa'da uygulanıyor Ötekı ise bızım uyguladığımız yontem Bız çalışmalarımızı, eskı ıklım çağlarının araştırılmasını temel alan ampı rık yontemlere dayandırıyoruz Hıç kuşku suz her yontemın avantajları ve dezavantajları var Bız, kendı uyguladığımız yöntemın ustunluğüne ınanıyoruz • Sızın tahminınize gore, dunya çapındakı ısınma, yeryuzu ıklımınde, bundan yaklaşık dort mılyon yıl oncesı gibı bir durum yaratacak O çağda dunyada nasıl bir ıklım egemendi? • Plıosen çağında ıklım pek çok açıdan gunumuzde olduğundan daha lyıydı Ör neğın o zamanlar çöl yoktu Bıtkılerın dunyası, kuzeyın ust kısımlarına dek ulaşıyordu Ounyada bıtkı olmayan yer yoktu "Kaybolan cennet" hatırası bu çağın sona ermesıne ılışkındır 350 y\ Ben olsaydım hemen gerı dönerdım' Sadece 10 yıl zamanın olduğunu bll! • Bundan kuşku duyuyorum Denız sevıyesı öylesıne fazla yukselmeyecektır Sorumluluk sahıbı ınsanlara aıt olan bızım raporlarımızda, bu konuda çok daha temkınlı bılgılere rastlanıyor Ustelık dunyanın her tarafında ısı eşıt oranda yukselmeyecek Hatta çollerde ısı duşecek Şu sıralarda daha serın olan kıtalarda ısı yukselecek ozellıkle de kış aylarında Bu hıçbır zarara yol açmaz • Bu istikrarsız geçiş aşaması sizce ne kadar surecek? • Sanırım 2030 yıl Belkı de bıraz da ha uzun Ama buna karşılık ınsanlık, dedığımız gıbı cennete gıden yolda • Demek ki oraya varmadan önce ödeyeceğız ve orneğın tarımı değişen koşullara uyduracağız. Bu riskli değıl mi? • Elbette, ama boyiesıne sorunlar yenı değıl Yıldan yıla havada buyuk değışıklıkler oluyor ve bu, ıklım donuşumunun yansımalarından çok daha etkılı Insanoğlu değışıme alışkın ve her seferınde bunun ustesınden gelıyor • Önumuzdekı yıl ıçınde ekolojık bir felaketın ortaya çıkmasına hıç de kesın gözuyle bakmıyorum Böyle duşunmem ıçın nedenlerım var Ama boyle bir olasılık da ha çok ozon tabakasının zayıflamasıyla ılgılı • Sera effektinin, ozon tabakasının parçalanmasını hızlandırdığını ıddia eden bılım adamları var. Slz konuya boyle yaklaşmıyor musunuz? • Arada bir ılışkı var, ama öylesıne guçlu bir ılışkı değıl bu • İklim dönüşümu tahminlerlnlzde Sovyetler Birllğl olumlu gelişmelere tanık oluyor. Anavatan sevginizin billmsel bakış açınızı etkıledığını duşunuyor musunuz? • Belkı haklısınız Tam da bızım ulkemızde ve Kanada'da ıklım koşulları lyıleşecek Alaska'da da Ama ıklım dönüşumunun en buyuk yararlarını Afrika görecek Sahra çölu verımlı topraklara dönuşecek Bundan 50006000 yıl önce dunya daha sıcaktı ve o zamanlar Sahra'da bıtkıler vardı, ınsanlar maymunlar ve tımsahlar yaşıyordu Sera ıklımınden en buyuk kazancı Afrika sağlayacak Bilim, çalışıyor... • Amerıka kaybedenlerden mi olacak? • Amerıka'da önumuzdekı yuzyılın başlarında ıklımde kötuleşme gozlenecek Ama bu geçıcı bir durum, daha sonra orada da çeşıtlı avantajlar ortaya çıkacak • O halde, ne yaparsak yapalım, sera Iklimi mutlaka gelecek. Buna hazırlanmamız gerekmez mi? • Bunu mutlaka yapmalıyız Denız sevıyesının yukselmesı ve dığer sorunlarla nasıl başedeceğımızı duşunmelıyız Bu konuda kafa patlatan bılımsel komısyonlar var • Bilim adamlarının somut önerlleri var mı? • Henuz değıl, ama uluslararası çalışma gruplarının oluşturulmuş olması, bir ılerleme Bunun dışında ıklım donuşumunun, ınsanların kaderlerını değıştıreceğını en azından olumsuz yonde sanmıyorum Gerçekten bir felaketın eşığınde olsaydık, sorumlular herhalde daha farklı davranırlardı • Politlkacılara guveniyorsunuz? • Politlkacılara guvenmıyorum, ama uzmanlara guvenıyorum Ve tanıdığım uzmanlardan hıçbırı bir ıklım felaketınden soz etmıyor Cennete dönüş yolu • O halde sızin goruşunuze gore cennete donuş yolundayız"* • Evet, ancak sorun bu gerı dönuşun çok hızlı gerçekleşmesı ve gıdış bıletının belkı de fazlasıyla pahalı oluşu • Dunya Ikliminln ısınmasıyla deniz sevıyelerınin yukselmesı bu biletın mallyetlerınden bıri Bangladeş ya da Lenıngrad gıbı butun bolgeler, kıyı şerıtleri su altında kalacak. Bu duşunce slzi urkutmuyor m u ' Yağmurlar artacak • Yakın geleceğın en önemlı sorunu atmosferdekı nem Eğer artarsa bu, tarım açısından olumlu sonuçlar doğurur Eskı 10