Katalog

B İ L İ M D Ü N Y A S I N D A N H A B E R L E R Kurtçuklara Balina avına karşı böcekler karşı K YEŞİL BARIŞ eylemi H ollanda'da mayıs ayında toplanacak olan 1990 Uluslararası Balina Avı Komisyonu (1990 International VVhaling Commission, IWC) görüşmelerinde üye devletlerden balina avı yasağına uymalarının sağlanmasını istiyor. Halen Japonya ve Norveç, balina avcılığını sürdüren ülkeler. Uluslararası Balina Komisyonu, ticari balina avının süresiz durdurulmasına illşkın bir moratoryum kararı almıştı. Bu karar, yirmi yıldır balina avının yasaklanması yönünde verilen mücadelenin doruk noktadaki başarısını simgeliyor. Söz konusu kararın, balinaların soyunu tükenme noktasına getiren bir endüstrinin sona erdirilmesinde ilk adımı oluşturacağı sanılıyordu. Ancak iyimserliğin biraz erken olduğu bugün kanıtlandı. Moratoryumun yürürlüğe girmesinden önce iki ülke izlanda ve Kore, balinaları öldürmeyi sürdüreceklerini ilan etmışlerdi. Bu ülkeler balina avını "bilimsel araştırma" perdesi altında sürdürüyorlardı. Bir yıl sonra Japonya ve 1988 yılında Norveç "bilirn" kisvesi altında balina avlamaya devam etti. 1990 yılında Japonya, Antarktika'da 300 balina yakalamayı deniyor. Bu yaz Norveç, Kuzeydoğu Atlantik'te tükenmeye yüz tu • tan balinaları avlamaya devam edecek. Şimdi, 1990'da balina avlanma yasağının uluslararası komlsyon tarafından yenilenmesi büyük önem taşıyor. YEŞİLBARIŞ, balina avlamaya devam eden ülkelerin devlet ve hükümet yetkililerine gönderilmek üzere basılı kartlar hazırlatmış. Kartlarda örgütün balina avını durdurma isteği yer alıyor. Balina avcılığını önlemeye yönelik kampanyalarda başarılı olunamadığı takdirde balina soyu 21. yüzyılı görememe tehlikesiyle karşı karşıya gelecek. Dünyanın en büyük hayvanı olan mavi ballnadan dünya okyanuslarında bugün 200 ila 1100 adet kaldığı tahmın ediliyor. Güney yarımkürede bulunan balinaların sayısı ise tahminlerden çok daha az. Oysa yüzyıl önce mavi balinaların sayısı 250 bini aşıyordu. (i.m.) ırmızı başlı Avustralya mayısböceği, toprak altında yaşayan ve otların köklerini yiyerek beslenen bir canlı. Söz konusu böcek bulunduğu geniş otlak alanlarını yok ediyor. Kırmızı başlı Avustralya mayısböceğine karşı böcek öldürücü maddelerle başa çıkılamadığından, bu zararlı böcekle mücadelede steinernema familyasından bir kurtçuk, biyolojik savaş alanına sürülmüş. Kurtçular böcek larvalarını delerek onlara kurtçukla birlikte yaşayan bakterileri bulaştırıyor. Bakteriler larvayı öldürüyor. Larvanın kadavrasında kurtçuklar çogalıyor ve yeni bir larva aramaya başlıyorlar. Minik kurtçukları kurbanlarının yakınına getirmek için onları metre kareye 12 litre su içinde toprağa karıştırmak gerekıyor. Bu zorluğun üstesinden gelmek amacıyla kurtçukları doğrudan toprağın içine zerkeden bir oyma makinesi geliştirilmiş. ilk deneyleri, sonuçlarına göre böcek larvalarının yüzde 40'ı kurtçuklar tarafından yok edilmiş. (İ.m.) (Rural Research 143, 4, 1989, 8.4) 2019 yılında Mars'a merikan Kongresi Teknoloji Bürosu'nun raporuna ve ABD Başkanı Bush'a göre 2019 yılında "Mars'a gidiliyor." Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) planlarına göre ayda üs 2004 2010 yılları arasında Mars gezegeninde ise 20162020 yılları arasında kurulabilecek. Rapora göre ABO gerçekten ayda sürekli bir üs kurmaya ve Mars'a bir heyet göndermeye kalktığında ya da uzay savunma sistemini yerleştirdiğinde, nereden bakarsanız bakın sadece rampa sistemlerini geliştirmek için 1020 milyar dolar harcamak zorunda kalacak. Başkanın geçen yıl AyMars önerisini gündeme getirmesinin ardından, NASA bir maliyet hesaplaması yaptı. Buna göre Ay'a ve Mars'a gidiş ve oralarda faalıyete başlamak için 450500 milyar dolar gerekiyor. NASA'nın yıllık bütçesi ise 15.2 milyar dolar. Bush, önümüzdeki bütçe yılı için bir milyar dolarlık araştırma kaynağı ayrılmasını talep etti. Bir milyar doların 188 milyonu geliştirilmiş rampa sistemi güneşi gözlemleyen bir sondaj aleti ve 'Llfesat' ısımli radyasyonun yol açtığı biyolojik sorunları inceleyecek olan uydu ile ilgili teknolojiyi geliştirme projelerine harcanacak. NASA'nın araştırmalarına göre ayda kurulacak outpost (lunar outpost) için 59.875 kilo kaldırma kapasitesi olan bir rampa aracı gerekiyor. Mars'a fırlatılacak füzenin de taşıma kapasitesinin 139.700 kilo, olduğu kaydediliyor. Uzay mekiğinin 23.590 kilo olan taşıma kapasitesi düşünüldüğünde, çalışmaların boyutu biraz daha belirginleşiyor. Sovyetler'in Energia Booster füzesi, ki bu Sovyetler'in sahıp oldukları en büyük füzedir, sadece 99.790 kilo kaldırabiliyor. NASA'nın raporunda yılda kaç kez uzaya gidileceği de öngörülmüş: 14 kez. An A cak bu sıklıktaki uçuşların astronotların can güvenliklerinı riske soktuğu, uçuşların sekizon ile sınırlanması gerektiğine dikkat çekiliyor. Rapora göre mekik sisteminin güvenirliği yüzde 97 ile yüzde 99 arasında değişiyor: "Güvenilirlik oranı yüzde 98 olsa, gelecek 34 uçuşta bir uydunun kazaya uğraması olasılığı yüzde 5050 olacak." (y.ö) B ond örme sistemleri tarafından piyasaya sürülen "kolay dikiş" düzeneği, Bond ya da diğer örgü makinelerini kullananlara ya da el ile örgü örenlere, dikiş aşamasında büyük kolaylıklar sağlıyor. "Kolay dikiş" seti bir ayaktan ve bu ayağa sokulu özel çivilerden oluşuyor. örülen parçaların dikilecek kenarları bu çivilere geçiriliyor. Böylece parçaların kenarlarının kıvrılmasının dikiş sırasında yaratacağı sorunlar tamamen önlenmiş oluyor. (ö.u.) Kolay dikiş D oğa kendi sorunlarına çözüm getirebiliyor ve örneğin hardal içeren bileşikler gibi bazı bitkiler, zararlı bitkilerin yetişmesinı önleyebiliyorlar. Çalışmanın başkanı Roger Fenwick, ekinlerin arasında yetiştirilen hardalın, zararlı bitkileri öldürmeye yetecek miktarda kimyasal madde salgıladığını söyledi. Dr. Fenvvick'e göre zararlı bitkilerin çimlenmesinı önleyen şey hardalda bulunan glükozinolat. Yediğimizde ağzımızda bir sıcaklık duygusu bırakan da bu bileşik. (ö.u.) Zararlı bitkileri yok eden madde Üç küçük yavru kurtun büyük görevi I kisi dişi, biri erkek üç kızıl kurt yavrusunun doğumu "İyi Çocukların Hayvanat Bahçesi'ni (Good Crtildren's Zoo) sevince bogdu. VVheeling'deki Oglebay Parkı'nda geçen hafta dünyaya gelen bu yavruları büyük bir görev bekiiyor: Nesillerini sürdürmek. Yavruların anne ve babası olan kızıl kurtlar hayvanat bahçesine, ulusal program çerçevesinde yerleştirilmişti. Program, nesli tükenen hayvanların korunmaya alınarak yok olmalarını engellemeyi amaçlıyor. (Fotoğraf: AP)