Katalog

Tl P HAFTANIN GÜNDEMİ Hücre nakli parkinson hastalığını iyileştiriyor Modifiye deri hücrelerinin beyne nakli, beyin fonksiyonunu yüzde 40 oranında arttırdı. K alıfornıya'dakı araştırmacılar, parkinson hastalığına eşdeğer bır rahatsızlığı bulunan farelerde normal beyın fonksiyonunu kısmen gerı getıren bır teknık gelıştırdı Bu teknığın beyne fetus dokusu nakledılmesıne bır alternatıf olduğu belırtılıyor Parkinson hastalığı, kaslarda tremor ve tıtreme, denge kaybı ve demans (bunama) ıle karakterıze norolojık bır rahatsızlıktır Bu hastaların beyınlerınde LdoRa ve dopamın gıbı beyındekı elektrık sınyallerı ıleten belırlı nörokimyasal maddeler yeterslz duzeyde bulunur Çeviri: Dr. Ahmet Türker San Dıego dakı Kalıfornıya Unıversıtesı nden Fred Gage ve rrKslektaşları, parkinson hastalığına benzeyen tıpte bır norolojık hasarı bulunan farelerın beyınlerı ıçıne modifiye faro derısi hucrelerı enjekte ettı Araştırmacılar, önce tırozın hıdroksılaz enzımı genını ıçeren genetık muhendıslığı yoluyla hazırlanmış bır vırus ekleyerek hucrelerı modifiye ettı Bu hucrelerın yaptığı az mıktardakf tırozın hıdroksılaz enzımı, tırozının Ldopaya donuşmesını sağlar Gage ve arkadaşları daha sonra soz konusu modifiye hucrelerı farelerın beynıne enjekte ettı Farelerın beyın fonksıyonunun %40 oranda arttığı saptandı Enjekte edılen hucreler beyınde daha sonra dopamıne ve dığer norotransmıtter lere dönuşecek olan Ldopa uretırler Bu, bazı normal beyın fonksıyonlarının gerı gelmesını sağiar Ancak Gage ve arkadaşları, nakıl yöntemının ınsanlarda uygulanmaya henuz hazır olmadığını vurguluyor Yönetımın bır ustunluğu, enjekte edıleek derı hücrelerinin hayvanın ya da kışının kendısınden alınabılme olasılığı Bu, nakledılen maddenın reddedılme şansını buyuk ölçude azaltacaktır Maalesef bu teknık, beyne fetus doku su nakledılmesı kadar etkıh değıl Ancak ABD'de, şu anda devlet desteğı ıle fetus dokusu uzerınde araştırmalar yapılması yasak, bu yasak, duşuklerden elde edılen fetus dokusu naklını de kapsamakta Ancak araştırmacılar bu yasağın surmesının şeker hastalığı, kanser, AIDS ve parkinson hastalığı gıbı pek çok önemlı hastalık uzerınde yapılan çalışmalara za rar vereceğıne ışaret edıyor Bu tıp çalışmalar ıçın ekonomık kaynak, şımdılık vakıflardan ve ozel kuruluşlardan sağlanıyor Gage, parkinson hastalığı semptomlarının hafıfletılmesınde fetus hucresı naklının daha etkıh bır yöntem olduğunu belırtıyor Çunku bu hucreler eksık olan norotransmıtterlerı oldukça doğal bır şekılde uretır Araştırmacılar, sınırlamalarının bulunmasına karşın yıne de derı hucresı nakli yöntemı konusunda lyımser olduklarını ıfade edıyorlar IJ (New Scientist) Asbest, kanser ve ölüm atı Avustralya'da 194366 yılları arasında asbest madenlnde çalışan nufusun bır kısmı bugun çeşıtlı hastahklarla savaş halınde Batı Avustralya Unıversıtesı ve Sır Charles Gaırdner Hastanesı yetkılılerınden oluşan araştırma ekıbının yaptığı ıncelemeler sonucu, bu durumun asbest lifl ıle temas sonucu ortaya çıktığı gozlendı Madende çalışan 6502 erkek ve 410 kadından yaklaşık 2000 kışlnln kanser gıbı asbestın neden olduğu çeşıtl. hastalıklara yakalandığı, 300 kışının ıse bu hastalıklar nedenı ıle hayatlarını kaybettığı bıldırıldı Ince ve kuçuk, yaklaşık 0 1 mıkrometre çapında olan mavı asbest lıflerı, bu ozellıklerınden dolayı engellenemıyorlar Cığerlere rahatça yerleşıyorlar VVıttenoom'da rastlanan lıflerın en çok şu uç hastalığa neden olduğu gözlendı, malıgn mesotelyam, akcığer kanserı ve asbestosıs 1986 yılına kadar olan kayıtlarda çalışanlar arasında, 94 mesotelyom, 141 cığer kanserı ve 356 asbestosıs olayına rastlanrnış B Mesotelyom, genelde her yıl mılyonda bır kışıde rastlanan ve cığerın dış çeperınde gelışen bır kanser çeşıdı Işçılerde gözlenen akcığer kanserıne asbestın neden olduğu oran yalnız yuzde 40 Kanserın esas nedenı sıgara Bunlardan çoğu akcığerlerde gelışırken (pleural) karın bölgesınde de (pentorıal) etkıh olabılıyorlar Bır dığer varsayım ıse 2020 yılında toplam 183 cığer kanserı ve 482 asbestosıs hastalığına rastlanacağı yolunda Asbest Hastahkları Derneğı problemın yalnız ışçılerı etkılemedığını ıddıa edıyor İşçilerin eşlerl ve çocukları arasında 14000 kışıden 6000'ınde asbest nedenı ıle çeşıtlı hastahklar gozlenmış Olum kayıtlarından elde edılen ıstatıstıklerde, o zamanlar henuz çocuk olan 40 kışının 3040 yaşlarında mesotelyomdan olduğu saptanmış Geçen yıl 13 yıllık yasal savaş sona erdı ve mavı asbestı ışleten maden şırketı madencılere ve VVıttenoom sakınlerıne toplam 42 milyon dolarlık tazmlnat ödemeyl kabul ettı (e.ö) elaket tellallığı"pek sevılmese bıle, bu görevı ustlenen bırılen hep çıkıyor. Bu "birılen" de genellıkle bılım dunyası ıçınden oluyor. Bu sayımıza bakın: Nerdeyse baştan sona karamsarhk yayıyor (lyımser bakmak ısteyen okurlarımıza bazı fıkırler parantez ıçınde) Sözgelımı, ınsanlığın doğayı tahribı bugünku hızıyla sürerse, yeryüzunde yaşayan canlıların yarısının, 2,5 milyon, 50 yıl ıçınde yok olacağını haber veren 6. felâkete doğru yazımız. (Bunu yazanlar, doğanın, yok olan türlenn yerıne yenılerını koyduğunu, bugunku durumun evrımsel gelışmemn bır gereğı olduğunu bılmıyorlar. Doğa'da hıçbır şey kaybolmaz, yok olmaz.) Orta sayfamızda ıse denızlerımızde balıkların kökunu kuruttuğumuzu, ıkıde bır kafamıza kakan yazuardan bırı daha. Üstelık radıkal çozumler ıstıyor (Yahu o bahkları bol ve ucuza yedığımız, hatta kokutup denıze döktuğumuz keyıflı gunlerı nıçın hatırlamayız) Jean M. Cousteau da tutmuş Şılı'dekı yunusların yem olarak kullanılmasına karşı yazı yazmış (Yunuslar sayesınde yedığı nefıs yengeçlerden nedense hıç bahsetmez). Thatcher'ın, "bılım, araştırma, kâr" pohtıkası Ingıltere'de 1600 bılım adamınm ABD'ye goç etmesıne neden olmuş. Bılıme buyuk darbe! (Hıç de değıl. Ingılız bılım adamları ABD'de daha çok kazanıp daha rahat bır yaşam surecekler, daha çok bılım urelecekler, ustelık Ingıltere'ye de dovız gonderecekler.) Uç profesorumuz de ulkemızde temel bılımlenn buyuk bır gerıleme ıçıne gırdığınden, temel bılım eğıtımmm asla ozendırılmedığınden yakınıyor. (Çocuklanmızın da kendılerıne benzemesını ıstıyorlar. Durmadan yakınan bılım adamı yerıne, bol para kazanıp mutlu ınsanlar yetıştırmenın çağa daha uygun olduğunu kıın anlayacak acaba?) Ya Asımov'a ne demelı9 Bılımde gelışmelerı yorumlayacağına, Amerıka'da cehaletın alıp başını yurumesının Amerıka ve Dunya ıçın doğuracağı sonuçlan ırdelemeye kalkmış Bakın, Asımov'a bır şey dıyemeyız. Bu yazısını buyuk bır keyıfle okuruz. Çunku Asımov hasta. Gerçekten hasta. Bu sayıda yayımladığımız, hasta olmadan oncekı son guncel yazısı. Eğer tez lyıleşmez ve hemen yazmazsa, gelecek sayımızda, ıkı yıl oncekı, ancak ulkemızde yayımlanmamış seçme yazılarını okuyacağız. Değer/ı yazarımıza geçmış olsun. Gelecek cumartesı, gerçek, mutlu ve lyımser haberler almak umuduyla, hoşçakalın. F O K U R D A N BİZE kazanmıştıl Ulkemızde, zakkum orneğınde gorduğumuz gıbı doğruyu yanlıştan ayıracak bılımsel kurullar ıslemedığı ıçın bıze sadece tyı nıyetle Soyın Dr Akalın'ı ozeleşfırıye davet etmek kalıyor Dr. A.Ş. Giritlioğlu Cumhuriyet BilimTeknlk • Sahıbı Cumhunyet Matbaacılık ve Gazetecılık Turk Anonım Şırketı adına Nadır Nadl • Genel Yayın mu duru Hasan Cemal • Muessese Muduru Emine Usaklıgil • Yazı Işlerı Muduru Okay Gonensin • Yayın Yonetmenı Orhan Bursalı • Grafık Yönetmen Tules Hasdemir • Jarvlk pompası yasaklandı Dergmızde "Tıpta 10 Yıl"ın aelışmelennm deöerlendınldığı hafta (Sayı 149) Jarvık'ın adıyla tanınan yapay kalbın ABD'de kullanımı ve uretımı yasaklandı Bu aygıf konusundakı tariışmalar çoktandır suruyordu Cumhunyet Bılım ve Teknık'te daha once bıldırılen olayda, 1987'de Dr Semb bu yuzden Isveçftekı profesorluğunden olmustu Turkıye'ae ıse ılk ve son deneme tam anlamıyla basarısızlıkla sonuçlandığı halde, donemın Sağlık Bakanı'nın ozel ovgulennı