Katalog

B İ L İ M K Ü L T Ü R C Can kurtaran uyku tulumu olorado Unıversıtesı kımya muhendıslığı bölumu profesörü Gamovv'un bulduğu bır yuksek dağ tulumu, ıkı Everest tırmanıcısının hayatını kurtarmış Nedır tulum? Turıstlerın kullandıkları uyku torbası Şımdı yelken bezı gıbı su geçırmez, soğuk çekmez kumaştan ınsan boyunda torbalar yapılmış Turıst bunun ıçıne gırıp, ağzını fermuarla kapatıyor ve uykuya dalıyor Uyku tulumu dağlara tırmananlar içın çok yararlı Ancak, kuçük yukseklıklerde yararlı olan tulumun, 456 bın metre gıbı yukseklıklerde daha başka özellıkler de taşıması lazım Insan havada, dağda yükseldikçe oksijenln azaldığını, atmosfer basıncının düştüğunu görür Nefes almak güçleşır Hypoxemıa deniyor buna (hypoksemla okunuyor, hıpo+ox+emıa Hıpo, azlık + ox, oksljen + emıa, kan) Gamovv'un buluşu gayet basıt Dağ tutması yuksekte basıncın azalmasından olmuyor mu? Profesör, bisiklet pompası lle şlşırilen bır tulum yapmış Bu sayede, yukseklığın azalttığı basınç, sağlanıyor Dört metrede ıken 2 bin metrenın basıncında yaşıyorsunuz Peki, bu yapay basıncın etkısı ne oluyor dağcı uzerınde? 1 5 metrelık bır su basıncı attında sanıyorsunuz kendınızi Tulum, bugune kadar bır çok kışının hayatını kurtardığı ıçın dağcılarca gıttıkçe daha çok kullantlıyor D Sanayi mi Tarım mı? Böyle bir soru, bizim gibi olanakları bol bir ülkenin sorunu değil. Hele dünya tarımda sıçramalar yaparken. Vehbi Belgil I ürkiye tarım ağırlıklı bir ulke mi yoksa sanayı ağırlıklı bır ülke olmalı?'' sorusu anlamsız görünüyor bana ideolojık saplantı ıle yanıtlanırsak ne yapıp yapıp sanayı ulkesı olmamız gerekır Tarım ulkelerı, yüzyılların ihmallerı yüzunden geri kalmış yerlerdır, bu yüzden de kolayca sömürülebılıyor Sömurulen bır ulke sonsuza dek kalkınamaz Köle olmaya mahkumdur Bunun tadını 5O'lı, 6O'lı, 70'lı yıllarda tattık Bu durumdan kurtulmanın tek yolu sanayıleşmek gıbı görünüyordu Ulkemız başka bır bakımdan da zararda ıdı Senın yarı halkının çoluk, çocuk, genç, ihtıyar bır yılda bınbır guçlükle urettığı ürunlerın yarısı karşılığında bır uçak, bır tank, bır top verıyordu elın oğlu Sanayıleşirsek kazık yeme olanaklarımız en aza ınecektı Oysa, sanayıleşmenın de kendıne göre ıçınden güç çıkılır sorunları var Bız, "Kazananı Allah Sever" (Elkâsıb'ı habıbullah) levhasını duvara asıp altında oturarak para kazanmak ıstıyoruz Yok öyle şey Ulkemız ızduşüm alan olarak 779 452 kılometre kare Gerçek alan, yanı yamaçlar da hesaba katılınca 814 578 kılometre karelık bır yuzölçumune sahıp Batı Almanya gıbı aşırı bır sanayı ulkesının üç kusur katı, Hollanda gıbı aşırı bır tarım ulkesının 20 katı, Fransa gıbı hem tarım, hem sanayı ulkesının bır buçuk katı buyuklukte Belçıka'nın 25 katıyız Almanya'nın 1979 ıhracat gelırı 172 mılyar, Hollanda'nınkı 1981'de 68 mılyar, Fransa'nınkı 1980'de 111 mılyar, Belçıka'nınkı 1979'da 53 kusur mılyar dolar ıdı Yanı ulkemız hem sanayı hem tarım ulkesı olabılır aynı zamanda Ama ıkısı ıçın de bılım ve teknolojı şart 50'lerde karasabanı bırakıp makınelı, sulu tarıma geçmese ıdık durumumuz bugun ne olurdu? Duşunmek bıle ıstemıyorum Tarımda, sanayıde kalkınma hızımıza koy enstıtulerımız en buyuk desteğı sağlayacaktı Tarımda atılım, bılım ve teknolojı dünyasında olup bıtenlerı gunu gunu izlemek ve uygulamaktan geçıyor Hıçbır ulkede bu atılım kendılığınden olmadı Amerıka da numune çiftlikleri (extensıon farms), Amerikan tarımıntn gelışmesınde buyuk rol oynadı Yanı, Amerıka gıbı özel sektörun cırıt attığı bır yerde bıle Başka ulkelerdekı kuruluşlar ve uygulamalar da yol gösterıcı olabılıyor Norveç'te, Norveç Uluslararası Kalkınma Idaresı (Norvegıan Agency for Internatıonal Development) Kenya'nın Turkana adlı gerı kalmış bır bölgesıne balıkçılık, yol ya T dan, ya hiç görünmüyor veya ölü kandılı ıle aydınlatılmış gıbı bır göruntu verıyor Avrupa ve Amerıka ıse şıkır şıkır Nufusumuzun % 80'ını ınsanın bu en buyuk buluşundan yararlandırmanın yollarını bır an önce bulmalıyız Geçen ömur bır daha gelmiyor Guneşten sılıkon levhaları ıle uretılecek elektrık, kırsal bölgelenmız ıçın çok uygundur Ancak, bıyogaz ve guneş elektrığı konusunda devletımızın önculuk etmesı gerekır Grıgorı Petrof'un "Beyaz Zambaklar Ulkesı' Balzac'ın "Köy Doktoru" adlı romanları aydın kesımın ülke kalkınmasında nasıl önayak olduğunu çok guzel gösterır Bu ıkı roman dılımıze kazandırılmıştı Hele bırıncısi, bırkaç kez Bır halk sözumuz var "Köylünün, her damlanın altında bır tası bulunmalı " Savurganlığı önlemenın önemını vurguluyor bu söz Yakacak olarak bıyogaz kullanmanın ne demek olduğuna bır örnek vermek ıstiyorum Tezek, dışkı, çurumuş ekın gıbı şeylerden uretılen bıyogaz sayesınde Pakıstan, yılda 54 mılyon varıle eşdeğerde yakıt tasarrufu sağlıyor Bır varılı 160 lıtre hesap edersek yıllık petrol tasarrufu bır mılyar tona yaklaşır (Yaklaşık 1 mılyar dolar) Bangladeş'te dukkân sahıplerı, dukkânlarına koydukları bır ıkı ampul, bır elektrık yelpazesı ıle satışlarının % 98 arttığını söyluyorlar Azgelışmış ulkelere teknolo|i transferı bakımından yardımcı olabılecek bır kuruluş da Londra'da Yenı Bılımsel Buluş ve Teknolojılerı Teşvık Vakfı (Internatıonal Foundatıon for the Promotıon of New and Emergıng Scıences and Technologıes) Teşekkul, Pakıstan, Hındıstan gıbı ulkelere yol gösterıcılık yapıyor Tabıı masrafı karşılığında Yıne Londra'da, bır de Panos Instıtute adlı bır kuruluş var Görevı, azgelışmışlere bılgt yayma Enstıtu, fakır ulkelerın sorunları, nüfusları, kaynakları ıle ılgılı raporlar yayımlıyor ilgı duyanların, adlarını yazdığım bu muesseselerle temasa geçmesını önerırım Her damlada bir tas Sanayi Rüzgâr çiftlikleri uzgârın da çıftlığı mı olurmuş? Ruzgâr çıftlığınde, ruzgârın esme gucu elektrığe çevrıliyor, elektrık de satılıyor Kalıfornıa'dakı Tehachapı fırması, Japonya'nın "Mıtsubıshı Heavy Industrıes, Ltd" şırketıne 340 ruzgâr tribünü ısmarlamış, her bın 250 kılovat uretim gucünde Bu kadar elektrık bır evın aylık elektrik gereksınmesı olsa, 250 eve elektrik sağlanacak demektır Belkı 500 eve Bedavadan elektrık Fena mı? Trıbünler 30 metrelık kulelere monte edıliyor Trıbun paletlerının her bın 28 metre uzunlukta Bunlar çabuk kırılmasın dıye plastık ıplıklerle de guçlendırilmış Tabıı, trıbünler, ruzgâra göre yön değıştirebılıyor Gemı yelkenı gıb. Ruzgâr çıftlığl Japon Toyo West firması ıle bır Amerikan fırmasının ortak malı Uretılecek elektrik Guney Kalifornıya Edıson Şırketı'ne satılacakmış "Yapışletdevret" formulune göre bundan bız de yararlanamaz mıyız? Benım amacım elektrık uretılmesınden çok bu yenı tekniğın ülkemıze getirilmeşı R Yenilikleri izlemek pımı ve sulama göturmek ıçın mılyonlarca dolar sa/fettı Su, burada, derın kuyulardan elektrık gucu ıle çıkarılıyor Elektrık ıse kızgın guneşın yardımı ıle sılıkon (silıcıum) levhalardan elde edıliyor Bınbır guçlükle çıkarılan suyun kızgın guneşte hemen buharlaşmaması ıçın "çok su emen polımerler" yapılmış, sentetık polımerler Bunlar, hacımlerının 200 katı su emıp tutabılıyor Sunger gıbı Bu "çokemecı polımerler" 1960'tan berı kullanılıyor Yapımları patente bağlı değıl Petek bıçımındekı bu polımerler sera toprağı ıle karıştırılınca verımı kat kat arttırıyor Salata, ayçıçeğı, tahıl, şeker pancarı, havuç, kerevız, pancar verımının arttırılmasında Ingıltere'de, Fransa'da ve Amerıka'da kullanılıyor Elektrığın tarımda her alana gırmesı verimı kat kat arttırmada etken oluyor Elektrık köylu tarafından uretılırse, yarar bır kat daha artıyor Köylu kendı elektrığını kendısı nasıl uretır? Bölgeye göre değışır bu Suyu yukarıdan akıtıp motor çevırerek, duz akarsuda dolap çevırerek, ruzgâr gucunden yararlanarak, benzın motoru veya dızel motoru ışleterek, bıyogazdan enerjı alarak Elektrığın köye gırmesı demek, buzdolabı ve soğutucu tuketımımn artması demektır Bu da ürunlerın bozulmasını önler, elle ış yerıne makıne ıle ışı mumkün kılar Ulkemız, gecelerı, uzay Tarımda elektrik "Tarım mı sanayı mı?" konusu bızım gıbı olanakları çok bır ülkenin sorunu değıl Biz cennet olmaya aday bır ulkede yaşıyoruz Ancak bunun gerçekleşmesı, ellerımızı çamura sokmakla mumkun Sanayıleşmeye evet Ama tarımı ıhmal karşılığı değıl Çabuk sanayıleşme, polıtıkada kısa zamanda ad duyurmak ısteyenlerm ışıne gelıyor Fınansmanı sağladın mı getir fabrıkayı, başla çalıştırmaya, ondan sonra da gek gek geyır Tarımda ış bu kadar kolay değıl Su, elektrık, yol sorunu, çağdaş teknıkler sorunu, eğıtım sorunu, köhne fıkırlerle savaş sorunu bırbırını ızlıyor Bu sorunları çözemezsenız sorunlar sızı çözer Hollanda tarımda en ılerı ulke Hiç de geri değıl Dünya büyuk bır açlık ve susuzluk dönemıne gırmek uzere Yakında bır bardak su bir lıtre benzınden daha pahalı olacak 21 Sonuç