Katalog

KIS A K I SA BİLİM KÜLTÜR anadalı jeologlar, 600 mılyon yaşındakı kumda buldukları kuçuk halka ve dısklerın en eskı çok hucrelı hayvantar olduklarını duşunuyorlar Bır santımetre buyukluğundekı yaratıklar, deniz anemonlarıyla (denız ıncırı) benzerlık gösterıyor Oueen Umversıtesı'nden Guy Narbonne, fosıllerın ustlerınde bır açıklık bulunan yumuşak vucutlu yaratıklar olduklarını belırtıyor Prekambrıan dönemındekı son buz çağından kaldıkları duşunuluyor Bugune kadar bılınen en eskı çok hucreli hayvanlar "Ediacara" faunasıydı Bu karmaşık, yumuşak vucutlu yaratıklar en son Prekambrıyan çağı sonrasında yaşadı Bunlar, dunyada 25 ayrı bölgede bulundu Yaratıklar, yapı olarak birbırlerınden farklıydılar ve buyukluklerı bır metreyı bulabılıyordu Bu nedenle ılk çok hucrelı organızmalar olmadıkları duşunuldü Fakat hıç kımse daha yaşlı hayvanlar bulamadı. Kuzeybatı Kanada'da, Mackenzıe Dağları'nda araştırma yapan Hans Hofmann ve James Aitken yuzden fazla yenı fosıl buldu Kanadalı jeologlar bu ılk hayvanların uç turunu buldular Bunların denız dıbınde çamurlu ortamda çok buyuk sayılarda yaşadıklarını duşunuyorlar Jeologlar, fosıller ıçın kesın bır tarıh belırleyemıyor, ancak fosıllerın buz tortularının altında bulunması, Edıakara faunasına aıt en eskı unsurlar olduklarını gösterıyor (m.a.) K En eskî çok hücreli hayvan Buluş neden yapılır? Her buluş bir ihtiyaçtan doğar. Fakat ihtiyaç, buluşu kendiliğinden doğurmuyor. O halde ihtiyacı hangi zihinsel işlevin buluşa çevirdiğini incelememiz gerek. uluş, ihtiyaçtan doğuyor Hıç kımse un ıçın buluş yapmadı bugune kadar Cumhurıyet'ın ıkıncı sayfasında Sayın llhan Selçuk'un önayak olması ıle ılk bılım yazılarına başladığım sırada bır gun Ankara'dan bır zat telefon ettı Telefon ettığı yerın hava alanı olduğunu, ıkı saat sonra uçakla istanbul'a gelıp benımle göruşeceğını soyledı Ne konuda konuşacağını, ısrarlarıma rağmen açıklamadı Kendısıne, bılım adamı olmadığımı, sadece bır bılım yazarı olduğumu, bu nedenle de zahmet edıp gelmemesını rıca ettım Fakat o ısrar ettı, bıletını aldığını, yerının ayrıldığını soyledı Uç saat sonra da geldı, Taksım'de bır pastanede buluştuk Gelen, unıversıte çağında bır gençtı Tıpta buyuk bır buluş yapmak ıstıyordu Kendısıne nasıl yardım edebılırdım? Genç, tıp fakultesının 1 sınıfında ıdı henuz Kendısıne, tıbbı oğrenmeden tıpta buluş yapılamayacağını bır turlu anlatamadım Yapabılse bıle o konuda kendısıne yardımcı olamayacağımı tekrarladım Ama o, buluş dıyor da başka şey demıyordu Genç, "un" ıçın buluş yapmak ıstıyordu Kendısını reddeden nışanlısına, sansasyonel bır buluşla, değerını kanıtlamak amacında ıdı Evet, her buluş bır "ıhtıyaç"tan doğar Öyle olmayan buluş yaşamaz, halka mal olmaz Sözun bu noktasında "ıhtıyacın ne olduğu" üzerınde durmak gerekıyor bıraz Duyulan bır eksıklıktır ihtiyaç Hastasınız, çare aramaktasınız Başka yerlerdekılerden haber almak, onlara kendınızden haber vermek ıstersınız Bu anlamda ıhtıyaçları saymaya ömur yetmez işte buluş, bır ihtiyacı karşılama, bır eksıklığe çare bulma zorunluluğundan çıkar ihtıyaçlara bulunan çarelerın toplamı, uygarlığı oluşturur Ben, bunu, başka bırçok yazımda şöyle formüle etmıştım "Uygarlık, doğanın olumsuzluklarını olumluya çevırmektır" Her buluşta bu özellığı görursünüz Dunya o kadar olumsuzluklarla doludur kı bu kadar olumsuzluğa karşı ınsanın varlığını surdurebılmesı gerçekten şaşılacak bır şeydır Kar, yağmur, su baskını, yıldınm, ruzgâr, fırtına, hastalık, sakatlık, uzaklıkvb doğanın olumsuzluklarıdır Uygarlıklar, bunlara getirılen çözümlerdır Topluluklar, olumsuzluklara buldukları çareler ıle mukayese edılırler Tabii, her uygaıiık kendı sorunlarına çözümleri kendi bulmak zorunda değıldır Başkalarından da alır Bugun gözlerımızı hâlâ kamaştıran eskı Yunan uygarlığı, ılk çözumlerı B Vehbi Belgil Birtutamgençlik kendısınden öncekı uygariıklardan almıştı Sonra, bunlara, kendı buluşlarını ekledı Bunu, eskı Yunan fılozof ve bılgelerının o zamankı uygarlıkları dolaştıktan sonra bılge olmalarından anlıyoruz • Muslumanlar da aynı şeyı yaptılar Onlar da hem antıkçağ uygarlıklarından hem Yunan uygarlığından yaralarlanmışlar ve bu bılgılerın ısığında uygarlığa katkıda bulunmuşlardır Bunu, uyanış (Ronesans) dönemı ızledı Bu dönemde uygarlığa katkı, bütün ulusların ortak çabası oldu Bugün bu sureç ıçınde bulunuyoruz Her ulke, karınca kararınca, bır şeyler bulup yaşamayı bıraz daha kolaylaştırıyor Fransızın başlattığı bır buluşu, bır Alman, bır ingılız, bır Amerıkalı tamamlıyor Onların tamamladığı bır buluşu, sonra, yıne bunlardan bırı mükemmelleştırıyor yanı daha ucuz, daha kullanışlı, daha küçuk bır hale getırıyor Uygarlığa katkı çeşıtlı şekıllerde karşımıza çıkıyor Bır kısmı, evrensel yerçekımı yasası, Kopernik sıstemi, Eınsteın'ın görecelık yasaları, mıkrop fıkrının ortaya atılması ve kabulü, uzaya açılma gıbı çok buyük boyutlarda oluyor Bır kısmı, gündelık yaşantıyı kolaylaştıran küçük buluşlar şeklını alıyor Fotokopı, tutkal çeşıtlerı, çengellı ığne, düğme çeşıtlerı, ambalaj maddelerı gıbi Buluşları büyük, küçük diye ayırmak dogru mu? O da pek bellı değıl Küçük başlayan buluş zamanla büyük oluyor Hatta, zamanında hıçbır ışe yaramaz gıbı görunen bır buluş, yuzlerce yıl sonra bırden buyüğün de buyüğu bır buluşa dönuyor ilk hesap makınelerıden bırını Pas İslam uygarlığı H aber "New England Journal of Medıcıne"de yayımlandı ve tabıı bjjyuk gurultu kopardı Yaşları 61 ıle 81 arasında değışen 21 erkek uZerınde yapılan deneylerden sonra yağlânmada %14 oranında bır duşuş, kas yapısında %9"luk bır artış, vertebra kemık yöğunluğunda artış ve deride de hafıf bır kalınlaşma görüldu Belkı başka etkılerı de keşfedılebılır Somatotropın hormonunun daha başka dokuların da gelişımıni uyardığı saptanabitlr. Diger yandan doğan buyume surectnın bitimınde bu dokuların hucre reseptörlerı kesınlıkle bloke olur Hormon muamelesinın uzatılması ıse "akromegalı" başlangıç nedenı olabılır (El ve ayaklarda oransız buyume) Aynı zarnanda hıpertansıyon, ıstenmeyen bır yüz buyümesı, artrıt ve kalp yetmezliğıne de yol açabılır Tedavı şu anda yıllık 70000 FF tutuyor Belkı bır tutam gençlık ıçın fazla bır mıktar Özellıkle de beraberınde önemlı oranda yenı problemler getıren bır tutam gençllkiçın (m.t.) Nedir ihtiyaç? Katkı türleri Bİ L İ M G Ü N D E M İ EbstelnBarr vlrüs enfekslyonları Dr Zeynel Yaşar, Cerrahpaşa Tıp Fak Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anab Dalı Kitaphğı, 6 Aralık, 13 0014 00 Ağrı Panel, Şışlı Etfal Hastanesı Konferans Sal, 5 Aralık Tel 131 22 09 cal yapmıştı Uzun süre pek bır ışe yaramadı Ama bugun bırden bıre on sıraya geçtı bu buluş Sıvı krıstallerın en az 100 yıllık bır geçmışı var Yazarkasalarda, bılgısayarlarda tatlı kırmızı, tatlı yeşıl renklerde hesap sonuçlarını veren bu krıstaller, bugun hemen her ışte kullanılıyor Başka alanlara da kayıyor kullanış temposu Ama bız, kolaylık olsun dıye, buluşları buyuk, kuçuk dıye ayıracağız Çamaşır makınesı buyuk bır buluş mu, kuçuk bır buluş mu' Uzun süre kuçuk kaldı Ama gunumuzde, yenı teknolojılerden de yararlanarak yararlının da yararlısı bir buluş oldu Bunun ulkemıze ılk geldığı günlerı hatırlayalım Çok kımse, makınenın çamaşır yıkayabıleceğıne ınanamıyordu Çıtılemesız çamaşır yıkanır mı 'dı? Bugun ıse ınsan, elle çamaşır yıkanır mı dıyecek oluyor Çamaşır makınesı deterjan sanayııne de buyük atılım kazandırdı TRT'mızın reklam gelııierının çoğu sabun, deterjan, temizlık maddelerı reklamlarından gelmıyor mu? Biz bu buyük, küçük ayrımına uyarak bu yazı dızımızde, gündelık yaşantımızı kolaylaştıran "küçük buluşlar" üzerınde duracagız Ikı hafta sürecek bır dızıden sonra, buluşların felsefesı üzennde duracag«z Evet, her buluş bır ihtiyaçtan doğuyor Fakat, ihtiyaç, buluşu kendınden doğurmuyor Matematıkçılerın dedıklerı gıbı "İhtiyaç lazım, fakat kâfı degıl" O halde, ihtiyacı, hangi zihinsel ışlevın buluşa çevırdığını incelememiz de gerekecek Başka bır deyışle, zıhnımızı buluşa hazırlayan öğeler üzerınde duracağız Kısaca, dızımız dört bölümden oluşacak, bugünku ıle bırlıkte 21