Katalog

ARAŞTIRMA ELEKTRONİK Idrarı denetleme kapakçığı Digital kayıtın üstünlüğü Ses, müzik artık aslına çok yakın kaydedilebiliyor. Derleyen: Daniyal Eriç G elişmiş ülkelerdeyaşayan nüfusun yüzde 10'undan fazlası, idrartutma güçlüğü de dahil olrnak üzere idrara ilişkın çeşitli rahatsızlıklardan şikâyetçidir. Technionİsrail Teknoloji Enstitüsü'nün Biomedikal Mühendislik Bölümü'nden araştırmacılar probleme yaratıcı bir çözüm buldular: idrarla ilgili sıkıntılara cerrahi olmayan bir tedavi şekli sağlayan yepyeni bir idraryolu içijopakçığı. Kapakçık, direnilebilir azami basınca göre ayarlanabilir ve bu ayarlama elle yapılabilir. Basınç aşıldığında, kapakçık kendiliğinden açılır ve idrarın geçmesine izin verir. Sistem bir emniyet mekanizması olarak iş görür ve aşırı idrar kesesi basıncını önler. Araç cerrahi işleme, hatta anesteziye bile gerek kalmaksızın takılıp çıkarılmaktadır. Halen mevcutolançözümlerse, hastaneye yatmayı gerektiren cerrahi işlemlere dayanır. Şimdiye kadar hayvanlar üzerinde başarılılaboratuvartestleriyapıldı.'Ürününpiyasaya çıkması için tahminen bir yıl gerekmektedir.l ] G Kumda Yılan Balıkları I srail'deki BenGurion Üniversitesi'nin Negev çölünde başlattığı tümüyle yeni tarımsal yöntemler ve pek çok alışılmadık ürünler arasında, belki en şaşırtıcı olanı, ihraç için yetiştirilen yılan balığı olsa gerek. İsrailMısır sınırında Kadesh Barnea'da yılan balıkları Avrupa'ya libresi 20 dolardan satılmak üzere yetiştiriliyor. Gerekli bilgiyi, BenGurion Üniversitesi Blausiein Çöl Araştırma Enstitüsü'nün Akuakakültir Birimi Başkanı Dr. Samuel Appelbaum sağlamakta. Bu laboratuvarlarda, yılan balığı 26 santigrat derece gibi optimum bir sıcaklıkla, tuzlu suda gelişmekte. Bu durum bol ve tuzlumsu sıcak suyu olan bir jeotermal kaynağın üzerinde bulunan Radesh Barrea için sevindiricidir. Bu yıl genç çiftçiler, plastikle kaplı havuzlarda, başlangıçta ancak beş gram yavru yılan balıklarından birkaç bin kadar yetiştirmeye başlayacaklar ve her şey yolunda giderse geniş çapta üretim yapmaya yönelecekler. Dr. Appelbaum son birkaç yılını, balık yetiştirmek için Negev çölünün diplerindeki geniş bir tuzlu su birikiminden yararlanma yolları geliştirmek için harcadı. Tuzlu ortamın pek çok balık için elverişliolduğunu, ayrıca tarım ticareti için fazla bir rekabet de söz konusu olmadan su ve arazinin çölde bol olduğunu söylemekte. ünümüzde elektroniğin gelişimindeki büyük aşamalar sayesinde müzik aslına çok yakın kalitede kaydedilebiliyor. Artık sorun, bu ses kaydından gerçek sese, niteliğinden hiç özveride bulunmaksızın geçilebilmesidir. İşte, "Digital Teknik" kullanılarak bu işlem de kolayca başanlıyor. "Dlglt" sözcüğü, "saymak" daha doğrusu "el parmaklarını kullanarak sayıları belirlemek" anlamına gelir. Buradan anlaşılacağına göre "digital teknik" te örneğin 4 sayısı yerine (100) işareti ve yine 5 yerine (101) simgesi yer alır. Genel olarak herhangi bir sayının oluşumu " 1 " ile " 0 " sayılarının bileşiminden ibarettir! Bu sayede, digital elektronik yönetiminde elektronik devrelerde akım ya vardır ( + ) ya da yoktur ()... Böylece, darbeler halindeki (puls'lar) dizisi sayesinde, digital'in karşıtı olan "analog" devrelerdeki akım değişimler, simgelenmektedir. Bu, sadece bir sistem değişıkliğinden ibaret olup her iki türdeki simgelerle aynı fiziksel niteliğin elektronik devreden iletilmesi mümkündür. Ancak "analog" yöntemle bu iletişimin yapılması, "digital" yöntemle yapılabilmesinden çok daha güçtür. Özellikle devreden geçirilen simgelerin üzerinde güçlendirme (amplifikasyon), kayıt (recording) gibi işlemlerin yapılması durumunda, ki bu olaylar örneğin ses dalgalarının elektronik yöntemlerle iletişiminde sürekli olarak söz konusudur, ses titreşimlerı kalitesinin analog sistemlerde aslına uygun olarak tekrar elde edilmesi (reprodüksiyonu) hemen hemen mümkün olmamaktadır. İşte bu yüzden, günümüzde ses frekansı iletişiminde "digital teknik" gittikçe daha geniş bir uygulama bulmaktadır. Bu uygulama, önce sesin kaydı işleminde kompakt disklerin (CD) ortaya çıkmasıyla başlamış, tüm öteki stüdyo donanımlarında da Ortam ses çozumleyıcı Dialtal modulasvon tım EvdeJü uydu, antenı Dİğital müzik çözümieyicl kullanılmaya başlamıştır Birleşik Amerika1 nın birçok radyo yayın istasyonları artık doğrudan doğruya "digital sistemle" yayın yapıyor. Şimdi uygulanan yeni bir yönteme göre müzik çalgılarında (özellikle elektronik org ve gitar gibi çalgılarda) seslerin havaya titreşimler olarak aktarılmaksızın, doğrudan doğruya elektronik devreye Pulslar halinde verilmesi de mümkündür. Böylece aslında "analog" türden bir aygıt olan "mikrofon"un aradan çıkarılması ve bunun üzerine ortaya çıkan birtakım ses girişimleriyle distorsiyonlarının (bozulmalann) böylece ortadan kaldırılması sağlanmıştır. Ancak mikrofondan alınan ses, salondaki ses ortamının alışılagelmiş karakteristik niteliklerini koruduğu için yine eskisi gibi seslerin mikrotonla elektrik titreşimlerine çevrilmesi, bu titreşimlerin de "Musical Instrument Digital Interface" adı verilen özel devreler yardımıyla digital işaretlere çevrilmesi ve böylece her türlü ses işlemlerinin pulslar üzerinde yapılması daha doğru gorülüyor. Büyük resimde görülen, üstteki mikrofonlardan ya da digital titreşimler üreten müzik aletlerinden alınan işaretler. Digital güçlendiricilerden geçirildikten sonra özel digital kayıt cihazlarıyla banda kaydediliyor. Bu kayıtlar düzeltme işlemlerinden (editing) geçirilip tam kusursuz duruma getirilerek "Master Tape" elde ediliyor. Bunun üzerindeki ana kayıtlar ya da işlemlerden sonra kompakt diske çevrilip piyasaya sunulur veya Digital Audio Tape denilen yeni türde kasetlere kaydedilir. Bu kompakt disklerin evlerdeki digital teknikle çalışan ön güçlendiricilerden ve hoparlör Ses, doğrudan elektronik devreye devresinden geçirilip salon hoparlörlerine verilmesiyle müziğin aslına uygun olarak seslendirilmesi sağlanır. Ayrıca uydular aracılığıyla yayımlanan digital sistemle kaydedilmiş müzik yayınlarının alınıp dinlenmesi için gereken "Digital Modulation Tuner" yani digital yöntemle modüle edilmiş dalga tuneri kullanılarak sistem tamamlanmış olur. Kimi durumlarda bu sisteme bir de "personel bilgisayar" eklenerek sistem yardımıyla çeşitli kaynaklardan gönderilecek bilgi dizilerinin kaydedilmesi ve kullanılması olanağı vardır. Anlatılan bütün bu olanaklara karşın digital yöntemle çalışan seslendirme sistemlerinde yine de önemli bir "açık nokta" bulunmaktadır. ileri teknolojinin sağladığı olanaklarla gerçekleşen çok düşük distorsıyonlu, aslına çok sadık (Yüksek uyumlu, "HiFi") seslerin, en son aşamada erişeceği yer olan 'insan Kulağı'nın yapısı "digital" değil, "dış kulak" ve "orta kulak" bölümleri tümüyle "analog" yapıdadır Bu yüzden, dış kulaktaki "kulak kepçesi"ne giren ses dalgaları, kulağın dışıyla daha içerdeki "orta kulağı" birleştiren "kulak zarı" denilen ince zardan başlayarak lineer (doğrusal) olmayan ortamlardan geçer. Yani böylece, bizzat kulağın kendi ortamında ses dalgalannın, çok az dahi olsa bir miktar distorsiyona uğradığını kabul etmek gerekir. Ne var ki insanoğlu bu bozulmanın biçimine ve aslında küçük olan oranına doğuştan alışkın olduğu için bu olayın pek farkında değildir. İnsan vücudundaki sinir sisteminin çalışma karakteristiği "digital" sistemlere çok benzer. Bu nedenle seslerin orta kulaktaki kemiklerden "salyangoz" yardımıyla aktarılması, elektriksel "pulslar" yardımıyla gerçekleşir. • 14