Katalog

AR A Ş T I R M A Konya'daki deniz... Baştarafı 1. sayfada mış olan canlıların, organizmaların sedimentlerle (tortul) örtülerek kimyasal ve fiziksel etklerle taşlaşmış kalıntılarına verilen isimdir. Bu yönüyle jeolojinin fosilleri inceleyen bölümüne de paleontoloji deniyor. Paleontolpjinin doğrudan doğruya jeoloji ile olan ilişkisine karşın sonuçları açısından en önemli katkıyı "Canlıların Evrimi" bilglsine yapar. Bu konuda fosillerle iyi izlenebilmiş iki örnek ise atın ve insanın evrimleridir. öyle ki birçok araştırmacı, fosilleri yeryüzü tarihinin sayta numaraları olarak görürler. a» Bölgenln jeolojik gellşiml Genel anlamda bir bakış söz konusu olduğu zaman, yöre, Toroslar'la birlikte "Akdenlz Bolgesi Tektoniği" başlığı attında incelerıiyor. Bunda ortak jeoojik etkileşimin payının büyük olmasının yanı sıra tüm bölgenin yapı ve oluşumunun da yine ortak karmaşıklığı rol oynar Toroslar bugünkü biçimini uzun jeolojik dönemlerden geçtikten sonra almıştır. En eski hareketlerin ne zaman meydana geldiği henüz saptanamamış olmakla birlikte, Antitoroslar daPaleozoik şistlerin kıvrılması sonucu burada kaledonien (600400 milyon yıl önce) hereketlerin olduğu tahmin ediliyor. Silürien (Alt paeozoik 440 milyon) ve Devonien (Üst paleozoik 400 milyon yıl) devirlerinde buralan denlz Istllasına uğrar. Bu devirieri izleyen Antrakolitikte (ya da Permokarbonifer'de 340280 milyon yıl) deniz istilası daha yaygınlaşır. Paleozoik (Birinci Zaman) sonlarında Toroslar sulardan kurtulur. Bu durum Üst Kretase'ye (150 milyon yıl) kadar devam eder ve bu dönemde tekrar bir alçalma olur. Deniz tekrar geri gelir. Senonien'de (Kretase'nin sonu 65 milyon yıl) deniz rejimi sona erer. Bu durum Orta Miosen'e (Tersier, III. zaman Senozoik, 6567 milyon yıl) kadar devam eder. Bundan sonra Toroslar'ın bugünkü yapısı yavaş yavaş biçimlenmeye başlar ve Akitanien (Oligosen, III. zaman) ve Bürdigalien'de (Miosen, III. zaman, 2.5 milyon yıl) Akdeniz Torosiar'ın çeşitli yerlerinden önce biraz sıkıcı tarih!... Crypeasteridea türü (üsillerden biri kayalığın kenannda yansı dışarı sarkmış blçimde açığa çıkmış yanda, üstte ise fosil satıcısı köylü çocuklar fosillerie birlikte. B'jgünkü yapı içeriye doğru sokulmaya başlar. Göller Bölgesi'ne, GazipaşaAnamur Yaylası'na ve Mut üzerinden Karaman'a doğru ardından Çukurova, Kozan, Elbistan ve nlhay«t Uzunyayla'ya kadar yayılır. Helvesien sonlarında, Pliosen'e (22.5 milyon yıl) kadar olan dönemde tektonik hareketler tekrar başlar ve Konya bloku bütünüyle çökat. Pliosen ve onu izleyen Kuaterner'de (IV. zaman) Konya Ovası bugünkü görünümUnü alır. iklim değişikliklerinin ve karstik çöküntülerden oluşan tatlı suların etkisiyle genişleyip daralan büyük göller meydana gelir. Kuaterner dönemde ovayı kaplayan gölun derinliği 30 m'yi aşmadığı fakat kapladığı alan itibarıyla şimdiki Van Gölü'nden daha geniş bir alanı kapladığı anlaşılmış tır: 4300 km2, Halosen'den (günümuzden 10 bin yıl önce) kurak iklim koşullarının egemen olmasıyla göller kurumuş ve ova nehirierin taşıdığı alüvyonlann birikmesiyle yaklaşık bugünkü görümünü almış. Fosiller Conldae türü tosiiler toplu halde Bir başka Clypeasteridea fosili . I Bölgedeki Neojen ve Miosen (726 milyon yıl) katmanlarında görülen fosillerin başlıcalarını şöyle sıralamak mümkündür. 1 Ctyp^stortdae (Clypeaster): Büyük ölçüde bir "Echinid"dir. Altı duz ve beş köşelidir. Tepenin ortasında bir çukur ve içinde de ağız bulunur. Anüs kenara yakındır. Ağızdan kenarlara doğru beş oluk uzanır. Bu oluklar üst kısımlardaki şişkin ambülakral kollara eşdeğerdir. iskeletin kenarı merkeze göre çok incedir. Bu iskelet içten kalsium karbonat kirişlerle desteklenmiştir. Üst Eosen'den beri yaşamaktadır. En çok Miosen ve Pliosen devirierinde gelişmiştir. Başlangıçta sıcak ve dalgalı denizlerde mercanlarla birlikte yaşamıştır. Dördüncü zamanda iklimin soğuması üzerine Akdeniz'i terk eden bu hayvanlar, stcak güney denizlerine çekilmışlerdir. 2 Scutellldae (Scutella): Oldukca yassılaşmış ve çevresi daire olan bir Echiniddir. Ağız alttaki karın kısmındadır. Bu kısım düz ya da hafif konkav olabilir. Ağızdan kenarlara doğru uzanan oluklar birtakım kol ve kolcuklara ayrılır. ince kabuğunun içinde direncini arttırıcı kalker kirişler vardır. Kabuğunun bir kısmını kumların içine sokarak yasayan bu echinid Eosen'den beri yaşamaktadır. Fosilleri en çok Orta Miosen (Helvesien) katmanlarda bulunur. 3. Pleurotomarldae/Pleurotomarta: Gastropod'ların önemli bir kısmının içinde bulunduğu Prosobranchia grubundadır. Hemen hepsi denizlerde yaşarlar. Manto boşluğu vücudun ön kısmında, solungaçlar kalbin önünde bulunurlar. Sinir sistemi 8 biçiminde çaprazlaşmış olarak bulunur. Pleurotomaria'larda kavkı kula ya da koni biçimindedır Daima spiral olarak kıvrılmıştır. Trias döneminden bugüne kadar yasamışlardır. 4 Certthldae (Cerlthlum): Çok sığ denizlerde ve acı sularda yaşar. 500'den fazla fosil türü bilinmektedir. Kavkıyı oluşturan tur sayısı çoğunlukla fazladır. Görünüşü bir kuleye benzer ve spiral turlar üzerinde çeşitli işlemeler bulunur. Büyük boyutta olanları çokçadır. Ağız uzunca olup açık bir biçimde sifonostom'dur. Trias'tan bu yana yaşayan Cerilhium'lar en büyük gelişmeyi Eosen'de göstermişlerdir. Sıcak sularda, nehir ağızlarında ve çok sığ denizlerde yaşarlar. 050 cm uzunlukta olanlarına rastlanmaktadır. 5 Strombidae/Strombus: Bu cinsinde ön sifonun yanında bir çukurluk görülür. Kavkı ağız kenannda çok kalınlaşmıştır. Kretase'den beri yaşamaktadır. Strombidae Jurasik'ten beri yaşamasına karşılık, Strombus bubonius türü Kuaternier'in Thyrrhenien katını karakterize eder. Strombus crassifabrum ise Üst Kretase'de gö