Katalog

Bİ L İ M F E LSE FES İ Embriyonun yaradılışı üzerine Genetik bilim, tek hücrenin veya tek hücrelilerin atom ve molekül düzeyindeki yapısını hızla deşifre etmekte... Metin Karadağ ırmızı dev aşamasında kabuğun parçalanması sonrası oluşan (kaçıncısı?) bızım guneş sıstemımızın gerıye yönelık tarıhı 46 mılyar oncesıne dayandığı, eldekı kaynaklarla tahmın edılmektedır Yıne eldekı kaynaklara göre 1 52 mılyar yıl suren soğumadan sonra canlı hayat bundan (bugunden) yaklaşık 3 mılyar yıl öncesınde başlamıştır Burada sözü kendı alanında "ilk"lere sahip genetik bılimcı Mahlon B Hoagland'ın "Yazko Bılım" Yayınları arasında çıkan "Hayatın Köklert" adlı kıtaptan bazı bölumlere bırakalım "Gerekll Maddeler başhklı bölum sf 38" "Ama yaşamın başlangıcı ıçın lyı bır duzendı işte gereken maddelerı hareket ettırecek şeyler 1) llık bır ortam, 2) Yeterli mıktarda su, 3) Gerekli atom kaynakları, Karbon (C), Hıdrojen (H), Oksııen (O), Nıtrojen (N), Fosfor (P), (4) bır enerjı kaynağı " Hypatia'ya saygı (3) K Yıne, "Embryogenesls" bölümünden, "Bıyotojinın bütun problemlerı arasında en buyuleyıcı ve en zor olanı embryogenesls, yanı embnyonun yaratılmasıdır Embryogenesls, bır tek hucrenın, döllenmış yumurtanm, hedef aldığı çok hucrelı karmaşık organızmaya ulaşırken attığı adımlarla ılgılıdır Bu hedef butun ınce ayrıntılarıyla gelışme olayının orkestrasyonu uzerıne talımatları ıçeren DNA'da yazılıdır Bu harıkulade ışın nasıl olduğunu henuz anlayamamış olduğumuzu hemen söyleyobılırım ama en azından çevresınde araştırma yapıyoruz " 'Erken embryogenesısın ıkı özellığı HUCRE YAPIŞMASI ve HUCRE UZMANLAŞMASl Bunlar gelışme ışlemının temelınde yatıyorlar " "Embryo, enşmesı beklenen yetışkın yaratığa benzemeden once balığa benzer Balığa benzerlık yalnız görunuşte değıldır, erken embryo oksıjen ve besını gobek bağı yoluyla annesınden alır ama gereksınımı olmadıgı halde su altında nefes almaya yarayan solungaçlara da sahıptlr cm 3 'tur gıbi) Aynı deneyi Ay'da yaptığımızda ortam farklılığından sonuç 203 cm240 cm arasında çıkabılır Merkur'de Saturn'de v s Bu ornekler bıze şu gerçeklerı anlatır Belll değerler altında bellı sonuçlar elde edilır işte tek hucrelı canlılarda eğer çanta buyüklüğünde değillerse bırtakım bellı değerlere bağımlı olduklarındandır Bugün genetik bılimı, tek hücrenin veya tek hücrelilerin atom ve molekul düzeyindeki yapısını (DNA'nınkromozomların) hızla deşıfre etmektedırler Bu zaman alan ve daha da alabılecek bır ıştir Çunku bılınen (kımyagerierce) tum organık molekullerin lıstesı bulunan "Beılsteın" kıtabı 28 cılt tutanndadır Hücrenin oluşma ve çalışma sıstemı genel olarak çözulmüştür Atomlar, basıt molekuller, zıncır moleküller, strukturler, hucreler, organlar, organlzmalar Butun bunlar uygun şartlar altında, ılık ortam, yeterli mıkiarda su, C,H,O,N,P elementlerı ve enerjinın bır araya gelmesıyle başlayabllmektedır Nıye? Soylu yaratık ınsanın yapısındakı atomlar soy elementlerden (Krıpton, Xenon) değıl de, sıradan elementler olan, kömurdekı karbon, havadakı oksıjen ıdrardakı azot, martı gubresındekı fosfordan oluşur Çunku kımyasal değerlıklerı onlara aktıf özeilık ka zandırmıştır Dış yorungelerındekı elektron sayısını 8'e tamamlayarak (elektron alarak vererek +) doymuş, statık dengesını bul muş soy elementlere dönuşmeye çalışan bir görunum alırlar Her aktif element, soy elemente dönuşme yolunda şanslı (?) değıldır Rastlantılar (doğal) bazen kendılerı gıbı doymamış element lerı bır arada bırbırlerını avuturken bulmalarına yol açar Ve bu, canlı hayatın başlangıcıdır DNA molekül zıncırinın ilk halkası da buradan yola çıkar Yolculuk, uygun plazma şartlarında beş kafadarın (C,H,O,N,P) soy element olma sevdalarıyla başlar Kendı aralarındakı ıtış kakış, ateşlı konuşmalarla sürmektedir, Hldrojen: Ya alın canımı (+1) ya da verın bır elektronumu (1) gideyım Karbon: Senınkı de bir şey mı? Ben dört tane (+ 4) verıyorum, böluşemıyorsanız, bana dört tane verın (4) ben gideyım Foeforla azot birilkte: Nereden bukJuk sızı? Şimdı yakamızı kurtaramıyoruz Alın size beşerden (+ 5) on tane elektron, ıstemıyorsanız, üçer tane (3) verın bız gıdelım Okal|en: (En sinsılerı budur Hıçses çıkarmaz Altı elektronu garantıde olduğu içın, ıkı tane ( 2) elektronu ılk fırsatta kapıp kaçmayı duşünmektedır) Bırbırlerınden bır şey koparamayacaklarını anlayınca dıkkatlennı çevrelerıne yöneltırler Su ıle araları iyıdır, hıç olmazsa gızlısi saklısı yoktur doğum değıl bölünmedir Bir yandan bölunerek çoğalır Materyaller bıtırılınceye kadar suren üreme sonucu, ortam bırbırıne benzeyen tek hücrelılerle dolar ilk canlıların su bırıkıntısınde oluşmaları en doğal yaklaşımdır Aşağı yukarı çeyrek 3 m 'luk bır oyukta suların değışık nedenlerle çekılmesıyle hapsolan hucreler, besınlerinın azalmasına rağmen enerji (güneş) almaya devam etmektedırier DNA doyma noktasında Içinde bulurtdukları çukurun yuzeyıyle temas halındekl hucreler de yeraltından süzülen su ve erıyık materyallerle yoğunluklarını koruyabılmektedırler Bu arada fırsat bulup bölünebılen hucreler (daha doğrusu onların DNA'ları) kendı sarmal çiftlerını oluştururken daha önce tercıh etmedıklerı molekullerle birleşmek zorunda kalarak yenı bilgiler, yenı özellıkler edınmektedirler Asıl kıyamet bu hucre topluluğunun, orta kısmında ozellıkle ortanın bıraz alt kısmında kopmaktadır Susuzluk, besınsizlık, enerjisizlik yetmıyormuşçasına bır de yoğun basınca karşı direnmektedır Sonuç olarak bu şartlar bu bölge hucrelerıne yoğun bır yapı kazandırmıştır Yardıma fızık kuralı yetışir Sıvıların mekanıgıne göre rıfüzyon veya ozmoz) az yoğundan çok yoğuna akış, geçış demektlr Artık çok şey tersine dönmeye başlar Bağımsız, kendı başlarına buyruk hucreler, bu fızık kuralına boyun eğmek zorundadırlar Boyun eğmeyıp ıtiraz edenler, susuz bırakılıp, toksm atık'le olume terk edılır Gerıye kalan varlıkları paylaşılır Boş kalan yerlerı su, besinatık kanalı olarak kullanılmaya başlanır ilk susuzluk dönemınde yerlennı korumak zorunda kaldıkları ve atıklarını hucre zarı dışında bınktırmek zorunda olmaları "hücre yapışmaaını" ortaya çıkarmıştır Bırbırlenne yakın olanların DNA ları bırbırlerıne benzemek uzere orta bolge huçrelerı ıle dış yuzey hucrelerı arasında ıhtısasış bölümu dıfuzyondan dolayı zorunlu hale gelmıştır Merkezdekı hucreler yuzey hucrelerının ılettığı materyallerı kullanıp kullanmamak gıbı seçıcı durumda oldukları ıçın DNA'ları hızla gelışıp çeşıtlenırken, dıştakı hucreler merkez hucrelerıne bağımlı olarak DNA'larını çeşıtlendırememektedırler Görevlerı en iyi materyallerı merkeze ıletmektır Bu da "hücre uzmanlaşmaaına" yol açar Uzmanlaşan hucrelerın, aynı ışı yapan fıOcrelerle gruplaaması, organlasmayı ortaya çıkarmıştır Dıfuzyonla başlayan bu ışlemler dizısi (besinatıkemır) merkez hücre kolonısının "b«yln"leşmesıne yol açmıştır Altdış yüzeydeki hucreler topraktan ONA zincirine işlenmektedır Üç mılyar yıl önce başlayan sayısız denemeyanılma, gelışme, atık kanalında üreme, cınsel ışbölumu sonrasında, bundan yaklaşık 65 mılyon yıl önce "devon" ballğı, besın ve yaşam şartları kendısl ıçin zorlasan denızden karaya çıkıp Darvvın'le buluşma yerıne doğru yavaşça yola koyulur Geçıreceğı bırçok yenı asama (Prımat v s) O'nu şımdı bu yazıyı bıtınyor veya okuyor hale getırecektir. Flzik kuralları yardımcı Yalnız kaç çeşıt kışı? (Element demek kı redoks cetvelınden haberlerı yok) Ve kaç çeşıt grup ("Beılsteın'ın" 28 cıltlık organık molekuller listesı olan kıtabı ve redoks cetvelını 3 mılyar yıl sonra olsa bulur ıncelerler) olduğunu da merak eder olmuşlardır Bir sure sonra, kendılerı gıbı yarı aç gruplarla bırleşe bırleşe (Çunku açgözlu oluşları yüzunden bır lokma enerjı v s , uğruna tanımadıkları gruplara yakalarını kaptırmışlardır Cam çubuğumuzun, bellı şartlarda 97 cm110 cm arasında kınlması gıbı ilk tek hucrelı canlının çekırdeğındekı DNA (çıft sarmal) zıncırı de doyma noktasından sonra (veya enerjinın ıletım yetersızlığınden) boydan boya ortasından yarılır Çunku tek hucrenın zarının alanı dış ortamdakı materyallerı, bellı uzunluğa (ya da doymuşluğa) gelen DNAya sunmak da yeterli değıldır Yatayda doymuş durumdakı DNA dıkeyde gelışemeyeceğı ıçın (çunku ucu açıkta olan element veya molekul yoktur) çıft sarmal, ıkı tek sarmal olarak ayrılır Her bir sarmal önce hucre çekırdeği ıçındekı materyallerı, sonra çekirdekle zar arasındakı plazmayı paylaşmaya başlar Sarmal çiftlerını oluştururken, birbırlerının etki alanlarından da uzak durmaya çalışırlar Kendı etkı alanlarındakı plazmanın dış yuzlerı ayrı ayrı hucre zarı oluştururlar Bu bır Anksiyete olayına yaklaşım Psıkanalıstlerın ve psıkologların "anksiy«t«" olayına yaklaşımları gerek doğum öncesınde gerekse çok sonra, yaşanan dış etkılerte ortaya çıkan bır durum olarak ele almışlardır Embryonun (çok hucrelı yasam başlangıcı) oluşumu aşamasında, anksıyetenın oluşabıleceğı hakkında bir goruş belirtmemışlerdlr Normal şartlarda (ısı basınç, deniz sevıyesı v s ), yere paralel olarak 1 mm/sn hızla, ankastre bır noktadan uzatılan 1 5 cm çapmdakı homojen yuvarlak cam çubuğun, yeryuzunun bırçok yerınde yapılan 1000 adet deney sonrasında kınlması, ortalama boy olarak 97 cm110 cm arasında gerçekleşırse, bu durum yeryuzu şartlarında (NŞA) bıUmsel bır kımlık kazanır (Artı 4 derecedeki an suyun 1 crr^'ü, 1 gr eder veya 1 flr'ı. 1 20