Katalog

GÜNCELTIP Mustafa Çetiner Savaş;Bilgiilecehaletin,sağduyuileönyargınınsavaşıdır.Bu gençinsanındedikleriminbirtekkelimesinibile anlamamasınınhattaduymamasınınnedenidahakonuşmayabaşlarken kafasındakikurgudur. ÖnyargıveCehalet... Telefondabenimlesonderecesinirlibirsestonuylakonuşuyordu...- Benbirgazeteciyim... -Buyurun,sizidinliyorum... -Henüz18yaşında,cezaevindengetirdiler,akutlösemiyanikan kanseritanısıvar.Onudörtduvararasınatıktılar...Sizdenuzmangörüşü istiyorum... -Lösemihastalarınıizoleodalardatedavietmekgereklidir... -Dışarıbileçıkmasınaizinvermiyorlar... -Lösemihastalarındainfeksiyonvekanamariskiyüksekolduğundan izoleodalardandışarıçıkmalarınaizinverilmez.infeksiyonbuhastaların takibindeenönemliölümnedenidir. Gidereksestonuyükseliyorvebendensöylememiistediğişeyleri duyamamaktanrahatsızoluyordu. -Odasınaziyaretçilerikabuletmiyorlar... -Lösemihastalarınınziyaretçilerinisınırlamakyukarıdasözünüettiğim infeksiyonriskinedeniylegereklidir.;. -Kapısındapolisvejandarmabekliyor... -Hanımefendibirkanhastalıklar,uzmanıolarakbukonudayorum yapamam... İyicesinirlenmiştivesesititriyordu... -Sizdeğilhekim,insanbiledeğilsiniz,söylediğinizhiçbirşeyiyazma yacağım,kullanmayacağım... Serinkanlılığımıkorumaktazorlanıyordum. -Sizeğerbirgazeteciiseniz,diğerlösemihastalarınınnekoşullarda izlendiğinebirbakmalıvekarşılaştırmalısınız... Sözleriminsonunuduymamıştı,telefonuöfkeylekapattı. Sonradanöğrendim,birçokortaktanıdığımızvardı,dünyayabenzer pencerelerdenbaktığımızbiriydi. Aslındayaşadığımızçatışmalaçideolojiler,dinler,ülkelerarasında değildir.Savaş;bilgiilecehaledn,sağduyuileönyargınınsaYaşıdır.Bugenç insanındedikleriminbirtekkelimesinibileanlamamasınınhatta duymamasınınnedenidahakonuşmayabaşlarkenkafasındakikurgudur.Mahküm birineinsanlıkdışımuameleediyorlar”... BuaslındaTürkiyegibibirülkede“rastlanmayan”birdurumdeğil. Ancakbuakutlösemihastasıiçinyapılanlardabiryanlışlıkyok.Elbette hastayıizoıeedecekler,elbetteziyaretçiyasağıkoyacaklar.Ancak karşımdakininbunlarıanlamayahiçniyetiyoktu.0 aynıdünyagörüşünüpayla ştığıhastaarkadaşınınhaksızlığauğradığına,benimisegölgesindençekinen birkorkakveya adamıolduğumaemindi. Biigisizlik,önyargılar,kafalaraküçükyaşlardatıkıştınlandogmalar insanlarıcesur,kendindenemin,rahatvemutluyapıyor.İnsanöylesinenet vetartışmasızdoğrularasahipoluyorki;düşmanlar,hainleryaratmakçok kolaylaşıyor.Busayedebelkideinsankendinidahadeğerli,yaşamınıdaha anlamlısanıyor,kahramanlıklarasoyunuyor...Küçükbirçocukiken, “herkesvataniçinölmek”konusundakonuşurdu.Benisegizlidengizliyeve birazmahcupanlamayaçalışırdım.“Vataniçinyaşanamazmıydı? CorneilliniversitesindenJustinKrugerveDavidDunning1999yılında kendiisimleriniverdikleribirsendromtanımladılar.JoumalofPersonaliiy andSocialPhyschologydergisindeyayımlananmakaleözetleşunları söylüyordu:“Cahillik,bilginintersineinsanınkendineolangüveniniarttırır, bilgiiçindekuşkuyudataşıdığındancahilikkadargüvenlideğildir.” KrugerDunningSendromu’nuntemekçıkışnoktalanşunlardır: Niteliksizinsanlardurumlarınınfarkındaolmazlarveözeleştirinedir bilmezler...Niteliksizinsanlarkendilerinivenitelikleriniabartmaeğilimi gösterirler...Niteliksizinsanlar,nitelikliinsanlarındeğerinianlamaktan acizdirler...Niteliksizinsanlarkendilerindenöylesineemindirler iknaedil emezler... BertrandRusseldiyorki;“Günümüzde,dünyadakitemelsorun, aptallarınkendilerindensondereceemin,akıllılarıniseşüpheiçindeolmalandır. (Sağlık) Bilimde ve kaçınılmaz olarak tıptakı yenılıkler Yaşamımızdakendiyakınçevremizdenbaşlayarakülkemizinsosyal olaylarına,ekonomisineve diğerülkelerleolanilişkilerineve dünya uluslarınınbirbiriileolanilişkilerineve evrenselbilimegözatarken unutmamamızgerekentekşey her şeyindeğiştiğidir.Beynimizindiğer canlıvarlıklarınbeyinlerinegöreen üstünözelliğidüşünme yeteneğininolmasıdır.Bizedüşengörevde düşünmeyeteneğimiziyaşamınbu değişimsürecinialgılamayahiçolmazsailgilendiğimizkonuda algılamayave buyöndeeğitmeçabasıiçindeolmamızdır.Prof.Dr. Fa’lıir ÜzerVehbiKoçVakhAmerikanHastanesiNöroşirürfiBöıümü Teknoloji gelişmişülkelertarafından hızlageliştiriliyor.Tıp teknolojisidebenzer seyirizliyorveherseneyatedavideyada tanıdabirsürüyeniliklerlekarşımızaçıkyor.Bir ülketeknolojiyiyarannasabilegelişenteknolojiyi deizlemesigerekir.Teknolojiyideizlemenin sosyal,ekonomikve kültürelbir altyapısıolması- da şarttır. Ulkedeyenigelişenteknolojiyian-• layahilen,anlatahilen,kullanabilenbir zümreyesahipolmasıveharcayacak parasınınolmasıbirbaşkadeyişlesağlığa ayırdığıbütçeninyeterliolmasıgerekir. Sosyal bir devlet olmanın gereğide içinde bulunduğu yüzyılıntüm olanaklarınıhalkına yaygınolarak kullandırmaolanağınısağlayahilmesidir. (Jeri kalmışülkelerdeyeni bir tedavi yöntcminiveyatanı yöntemini hayatageçirıneye yoktur.Bu ülkelerdeparasıolan veyayönetici konumundaolan çokazbir topluluksağlık hizmerinidışardanalırkenhalkın hü— yükçoğunluğubuhizmettenyoksun kalır.Aslındahalkbunundafarkında değildir. Gelişmekteolan ülkelerdedurum faklıdır.Buülkelerdeoldukçaiyibir sanayialtyapısıvardırveyüksekücret vererekaldığıbirçokşeyiüretme kapasitesinesahiptir.Yüksekteknolojiolmasa bile kendiside önemli ölçüde teknolojisiniüretebilir..Aslındakısırdöngüdebu noktadır.Sağlığaayırdığıparasıazdırve bunun büyükkıı.mınıdaaslındakendi üretehileceği teknolojiolanaklarınasahipkendışülkelerden ithalederekharcarveyabaşkabirdeyişlesavurur. Gerikalanparanındapekkimseyehayrıolmaz. Parayıharcamanıakiçindoğalolarakilaçvealet kullanımındayasaklamalar,ithalatkısıtlaınaları, bürokratikengeller,sağlıkpersonelinin gelirinikısıtlamalarve üzerinebaskılargibibenzeri yollarabaşvurmakzorundakalır. Halkdabir ü:güveneksikliğivardırveyayaratılır.Kendi ülkesindeüretilenmalzemeyeveilacagüveni yoktur.1—lalkıngözündeithal malzemeçok kıymetlidir.Yinehalkınkendidoktoruna ve hastanesinegüveniyoktur.Bira:imkanıolan veyakonumugereğidevletikullanabilenler yurtdışındatedaviolanaklarıaramaçabası içindedir. Gelişmekte olandan gelişmişliğegeçişin anahtarıdabu noktadayarar.Buradatek yanıt iyibiryöneriınorganizasyonukurmaktangeçer. Buorganizasyonuntıbbınher dalı için özellikleharcamalarınen fazlaolduğukalemlerdeşu sorularınyanıtınıtamolarakönünekoymalıdır. Gelişmişülkelerneredebenneredeyim?Onlarla mukayeseettiğimdebenhangikademeyekadar kendikendimeyeterim?Bunoktayakadarolan sorunumunasılçözerim?Busorularınyanıtıve pratikuygulamasıüretimdedışarıkaçzmparayı önemli ölçüdeazaltacağındandolayızaten ül:. A *9 + / Prof.Dr.A.Fahir keyiyeterikadarzenginedecektir.Çünkübiraz araştırılırsabirçokgelişmişülkeninazgelişmiş ülkelerdefasonüretimyaptırarakithal edip sonradaüzerinekendimarkasınıkoyarakyüksek fiyatlarlatekraraynıülkeleresanığıgörülecektir. Ulkeninhastane donanıınları,laboratuvar hangi hastalıklarınbaşarıylatedavi edilebildiği,tıp eğitiminindünya ile kıyaslandığındahangi seviyedeolduğu,ülke doktorlarınmveyaaraştırmayapanlannaraştırıcılann donananımlarınmnne olduğunu çeşitli iletişim ilehalka anlatılmalıdır.Uluslararası kabulgören,sayısıher daldaazbileolsa çeşitliaraştınnalaboratuvarlarıkurulmasına öncülüketmnelidir.Budurumdada tedavi veya araştırmanedeniyleyurtdışınaakanparanınazalması hattta durmasısağlanır. Sonuçtagelişmekteolan bir ülke tıpta veyabaşkakonudaönce soı-unlaradoğrutanı kovacakekibikurmalı sonrada kararlıbir şekildebusorunlarıtedavi etmelidir.Gelişmişlik tünelininucundaışıkgörünenyoibu yoldur. E 1— c’J t— c’J t— c-)