Katalog

Türk yükseköğretimiçin geleceköngörülen i t da cilerdenoluşahilir. ubir eşitsizliktir, B ancakaynızamanda Bu bir gerçekliktir. gelişme, devletüniversitelerininalitesini k LLJ k olumsuz etkileyebilir. öylebir durumda, alite B mücadelesinin “özel” üniversiteler rasırıda a olmasımümkündür. ve bir Dikkate alınması ereken diğerdeğişken Seçzne de, g SınavSistemideğişikliklerinin, ve başarıyı Yerleştirme yüksek etkiliyor,adaysayısınıda öğretimtalehinıolumsuz olmasıdır. Ü azaltıyor Rektör, murat.barkan©yasar.edu.tr Yaşar niversitesi, Türk YükseköğretimininÖnündeki Fırsatlar: Türk Bununlabirlikte,sözkonusu gelişmebir yandanda sözü Yükseköğretimi halenTürkiyeCumhuriyeti atandaşlarının v ulusalveuluslararası sistemleri, talep edilentarihlerden aşlayarak TürkUniversitelerinde kontenjan yarattığıkamukaynaklarındaninanseediliyor. unakarşın b f B hareketlerini bunlar içinde ve algılamak geleceğini s büyümesi orunlarını ve buna bağhkapasite küresel lçekteetkilibiraktörolma Türkyükseköğretimi, ö Beklentilerin yükseköğretim konumkındınnak durumundadır. olanaklarla, kullanımı, verimlilik vekalitesorunlarını aşınır hale y hedefine yönelikolarak,belkide tarihi boyunca en yüksekdüzeyde tutacak kaliteyi buluşturulması, getirebilir. Buistenmeyenelişmelerinfinansal aynak sorunlarını k g en uygunkoşullarla K yakalayabileceği karşıkarşıyadır. üreselekonomik B bunu öngörenstratejikyaklaşımlarla ümkündür. u m da arttıracağıaçıktır. tetikledi. T sistemininehinegelişmeleri l kriz, ürkyükseköğretiın mahrum yaklaşımdan olmak,arzve talep arasındakidengeyi talebini Ustüstegelenekonmikkrizler ükseköğretim y v Batıdünyasında nüfusazalıyor e yaşlanıyor, doğudaise bozarak ekonomiksorunlaryaratahilmekte; buda kalite 1. düşürmektedir. Aşama Yükseköğretime Geçiş Sınavına durumtaıntersüABnüfusunun oranı 8.2;%86’sı artış ı görünür sorunların hale getirehilmektedır. döneminde 2. 1.587.410ğrenci irmiş; Aşama yüksek (YGS)201011 ö g n A öğretimlidir. BD,Kanadave Avustralya’daüfusartış z olan yükseköğrenim Lisans ö lngiltere’de ğrenciler, atenyüksek Smavı’na (LYS)ise 1.233.000öğrenci Yerleştirme AB oranlarınayakınseyrediyor. ve ABD’de oranlarıda AB harçlarının daha girmeye kazanmıştı. hak ölümoranlarındaki rtışyüksektir. a da arttırılmasını Artanüniversitesayısınınağladığı kontenjan artışına s O Orta Doğu’da, Uzak1)oğu, rta ve Kuzey Afrika,Asya, protesto ediyor. karşın k talepte bir düşüşyaşandığı; ontenjanolanaklarının nüfus Orta Asya,Orta Avrupagibiproblem Bunun nedeni, artışına rağınenyerleşenöğrencisayısının aynı oranda oranı% 1.5veüzerindedir. Buralaraynızamanda talep artış lngıliz tablodanda görülebilmektedir. artmadığı Y niteliğindedır. ani,yükseköğretime talep coğrafyaları hükümetlenam yaşanan eko Sınavsonrasında ancak784.000öğrencibir b yüksektiı. Amaüniversiteler u artantalebikarşdayamıyor. nomik sıkıntılar yükseköğretimyerleşti.Ekyerleştirmelerdenonrahile s programına nedenıyle olan olmaması kayıt öğrencisayısınınistenendüzeyde “EVE DÖNÜŞ” üniversitelere sağladığı düşündürücüdür. Bu talephareketliliği onucunda200910 s d Her yıl 3.5 4 milyonöğrenci,denizaşırı üzlemde finansal desteği döneınindeyükseköğretim Türk tarihindeilkkezsaygın devlet 100 halindedir.Buhareketlilik, ıldayaklaşık milyar y dolaşım önenıliölçüde bundan üniversitelerikontenjanaçığıyaşadı. bile doların A dolaşıınınıda sağlıyor. ncak, küreselekonomikkriz, (‘0 kısıuası vearadaki artması sonra beklcnnıeli, çünküarztaleptendahahızlıbüyüyor. uluslararasıalebiazaltmakta kahuğunaçekilmeye Ol ve t finansal kaynağı Busonuçlarıngösterdiği ir gelişmeise, b Batı’da zorlamaktadır. yaşanıve yükseköğretinı, “talepcoğrafyalerdeıı Öğrcnci talep yükseköğretimden heklentilerin azalması anında,üniversiteden y uzaklaşma ları”içinpahalıdır. ermesidir.Fransa eğilimininarttığıdır. Bu gelişmeler onrasında, luslararasıalep,arzıbelirler u s t e ise balegeldi. Anali:derinleşririldiğinde bir algılanan başkagelişme artıkucuz de, k Oğrenci, değilse hesaplı, aliteli, Yunanistan’daki talebin niteliğineilişkiııdir:alep, arzın olarak t olarakzahmetsiz, olarak coğrafi ulaşımıkolay,erişimipsikolojik öğrenciolaylarıda küreselekonomikkriznedeniyle b olmasınıisteınekte; u arada‘kent’ve “bölge” ulaşılahihr kültürelaçıdanyakırı,güvenlibir yerdeyüksek öğrenim üniversite etkilenerek bütçelerineuygulanankısınrılardan katlanarak istiyor. Sayıları ölçeğindc kabuğunaekilınektedir. ç ‘yerel’leşerek f şiddetlenmektedir. sadeceyükseköğretimininansmanı Sorun, artan yeni üniversitelerin coğrafi ağılımıda d u Türkiye, bu talep coğrafyalarına, zaklık,ekonomik, buna bağlıkalitesorunuolmaboyutunuaşmakta,toplumsal yaygınlaşmakta; buna göreyayılınaktadır. Yeni kültürelolarak talehincoğrafıyoğunluğu çokyakındır. bir nitelikkazanmaktadır. T AB’de olanağı ulamayan ürk b yükseköğretim d Türkiye’de e benzernitelikliöğrencieylemlerinin artış ciddibir talepniteliğinesahiptirve içeriğide çık varlığı, Yıl Sınava GirenKontenjanYerleşen Yerleşen Yerleşen b düşündürücüdür. göstermesi u bağlaında (Tcp1am,) çeşitlidir. sorunun kaynaklarına Çözümiçin yapılması gereken, LıtinAmerika Arjantin,Şili,Kolombiya, (Brezilya, 199.133 392.657 2007 1.776.441 413.147 193.524 inilerekanaliz edilmesinive olanaklarınbeklentilerle h 2008 1.646.376 529.444 26.5.230 239.85.3 505.083 Meksika)GSMH’sı ızlaartan cazipbir talep örrüşebilmesi talep arasındadengeyien uygun için arzs’e haline 528.728 coğrafyasıgelmektedir. 2009 1.451.006 617.299 290.097 238.631 t koşullarda yo1haritaların geliştirınektir. sağlayacak EskiDoğuBlokuülkelerinde por,sanat,teknikve s 2010 1.587.410 900.000 784.000 arz Buanaliz içinTürk Yükseköğteriınindeki talep S temelbilimler ışındaki oftSkills(Işletme,ktisat, l d (Ek Tablo:5) hareketlerinin ıncelenmesi anında,uluslararası y ölçektebenzer Turizmvb.) alanlarınıncazibesi rtıyor. a iletişiın, gelişmelerin yarattığı fırsat verisklerındikkatealınması Orta DoğuveOrta Avrupapazarıiçin henüz“etkin”bir gereklidir. v devletüniversitelerinin Ankara,İstanbul eİzmir çrğu dışında aktör yoktur.BudurumTürkiyeiçin birfırsattır. kurulmuştur.Böyleceüniversiteleryerel ve bölgeseltalebi Çin, Uzak [)oğu pazarındadaha önce tek aktör olan ARZVETALEP HAREKETLERİ “evinde”tutmaktadır. bır Hindistanile,pazarınbaşaktörüolmakiçin,kıyasıya berisürekli üşüyor. n Türkiye’nin üfusartışhızıl986’dan d Kısacası oğulu talep batıyıartık beslemeyecek ibi g d rekabet içinde. Budönemde% 1.8olan nüfus artış hızının2007’dcn görünmektedir. Duhai’de dünyanınen büyükteknolojiüniversitesi ve% 1.0düzeylerine anlaşılmaktadır gerilediği başlayarak yavaşladığı Arzmınartışıile ilgilıbir diğer Türk Yükseköğretim kuruluyor. 2 2006/ 1.262.333). gösterge [)evletüniversitelerininrtışı%50uranındayken, (EkTablo:1) (Doğum: 001/ 1.321.890 de şu: a devamı alinde,nüfus artışhızıııın20152020 vakıfüniversitelerinde rtış ise%127düzeyindedir. Bueğilimin h a COĞRAFİ ONİVERSİTELERİMİZE 2 % olması; 023nüfusprojeksiyonunda aralığındao 8.8çivannda 52’siözelvakıfolmaküzere,156 Ulkemizde FIRSATLAR iseABortalamasının 8.2) altına düşmesişaşırtıcı 160’ın Bu 2 döneminde yükseköğrenın kurumu bulunuyor. sayının, 01011 ile talepcoğrafyaları Türkiye,batıdabilimarzı,doğuda (EkTablo: artış yanında üstüneçıkmasıbekleniyor. ugelişınesürerse, akıf olınayacaktıı. 2) Nüfus hızınınyavaşlaıuası v B veeskiSovyetBloğu ( sınırdaştır. kuzeyi Rusya Türkiye’nin ölümoranlarındaki yaşlandığını artışTürkiye’nin üniversitelerinin s sayısı2020’dedevletüniversitesi ayısına ülkeleri), kuzeydoğusu(Orta AsyaTürk Cumhuriyetleri), (Olüm:2002/ 175.0002008/ 215.000).(Ek eşıtlenebilir. belgelemektedir (Iran, Afganistan), güneyi (Irak, Suriye, Urdün, doğusu Tablo:3) Emırlikler,Basra Havzası),Balkanlar,Orta Avrupa (Eski 2 üniversitelerirnıade KALİTE, Buverilerşığında 01523 döneminde, ı ÖZELE İKAYAcAK? M Turk Yugoslavya’daki varlığı)orta ve kuzeyAfrika ve AB c.’J arztalepdengesi,yaklaşık850.000 yenikayıtlıolmak üzere vakıfüniversitelerinin, ahipolduğukaynak s Ayrıca o Türk özelliği lan talepcoğnıfyaları (Avrupa’daki varlığı) bir akademikyı1içindeyaklaşık1.500.000 2.000.000 ve ayncalıkları ekonomikkaynağıkullanmakonusundaki niteliğindedir. Öğrencinin ( gelebilir. Ek serbestlikleri öğrenimgördüğü “başabaşnoktası”na k nedeniyle, alitelibiliminsanlaruucezbetıne h Bu coğrafyalardaer yıl 3,54 milyondolarharcayarak, Tablo:4) dahafazladır. e dahakaliteliorta öğretim V olanakları d için yükseköğretinı sınırötesive denizaşırı olaşım ÖSSsınavının“seçme” Budurunıaynızamanda işlevini olanağına ciddi ç kavuşanöğrencileri ekehileceklerdir. imkanlarını azarlaması, Bupazarda p gerçekleşiyor. Türkiye’nin devlet Budurumda,2020’den ar1 yitımıesini ve “yerleştirme” işlevineodaklanmasııubir başlayarak, her ilinde ÇürıkübugünTürkiye’nin girdilersağlayahilır. 1 zorunluluk gerirebilir. haline ‘t’ üniversitelerine orta ve alt gelirgruplarından gelenöğrenyönelentalep, 5’den Üniversiteye vearz,201 itibarenengeleniyor.. talep d * Vakıf niversiteleri akademisyenleri öğrenimin kalitesini ü kaliteli devlet artırıyor, çekiyor, üniversitelerine ortavealtgelir ilelerinin dahaçok, a gidiyor çocukları * Anadolu’da yeni niversiteler, kurulan ü Istanbul’da üniversitelere azaltabilir talebi * Batı niversitelerine ü uluslararası ve akademisyenöğrenci talepazalıyor, Türkiye çekebilir.. * tO (t)