Katalog

SAYFA CUMHUR YET 18 KASIM 2010 PERŞEMBE ekonomi@cumhuriyet.com.tr 12 Almanya Ekonomi Bakanı Rainer Bruederle, durumun ciddi olduğunu söyledi. Verilere göre, İrlanda’nın Alman bankalarına 138 milyar dolarlık borcu var. EKONOMİ Dünyada yıllık faiz yüzde 13 iken sıcak para Türkiye’de 10 ayda hisse senedinde yüzde 31.7 değer kazandırdı Sıcak para yangını Ekonomi Servisi Türkiye, 2005’ten bu yana en yüksek sıcak parayı bu yıl çekiyor. Türk parasının değerlenmesinin devam etmesinin de etkisiyle sıcak paranın getirisinin katlanarak arttığı bu yıl ocakekim döneminde Türkiye’ye gelen net sıcak para tutarı önceki dört yılın toplamını geçti. Sıcak para Türkiye’de son sekiz yılda gelişmiş ülkelerde 50100 yılda elde edemeyeceği kadar çok getiri sağladı. ATO’nun araştırmasına göre, 2005’ten beri en yüksek sıcak parayı bu yılın dokuz ayında çeken Türkiye’de sıcak para başka ülkelerde 50100 yılda kazanamayacağı kadar çok getiriyi sekiz yılda sağladı. Aygün, bu duruma seyirci kalınmaması gerektiğini söyledi. di fiyatlarının yükselme potansiyeli ve TL’nin değerlenme eğiliminin devam etmesi Türkiye’yi sıcak paranın en gözde ülkelerinden biri haline getirdi. Merkez Bankası’nın verilerine göre ocakekim döneminde Türkiye 3.6 milyar dolarlık kısmı İMKB’de işlem gören hisse senetlerine, 10.2 milyar doları da devlet iç borçlanma senetlerine (DİBS) olmak üzere toplam 13.8 milyar dolarlık portföy yatırımı girişi yaşandı. Bu arada OcakEylül 2010 itibarıyla 12.9 milyar dolarlık yabancıların Türkiye’ye getirdikleri net mevduat da dikkate alınırsa, bu dönemdeki net sıcak para girişi 26.7 milyar dolara ulaştı. İrlanda iflas ederse Alman bankaları sarsılacak OSMAN ÇUTSAY para stokunun 133.3 milyar doları bulduğuna işaret ediyor. Türkiye’deki sıcak paranın büyük bölümü İMKB’deki hisse senetlerinde tutuluyor. Hisse senedi portföyü ilk on ayda 22.3 milyar dolarlık artış kaydetti. Hisse senetleri TL bazında yüzde 31.7 oranında değer artışı yaşadı. 26 milyar dolar geldi Ankara Ticaret Odası’nın (ATO) Merkez Bankası, İMKB ve benzeri kuruluşların verilerinden yaptığı değerlendirmeye göre, TL faizlerinin diğer ülkelere göre nispeten yüksek seyretmesi, hisse sene Hissede altın vuruş Merkez Bankası verilerine göre, Ekim 2010 sonu itibarıyla İMKB’de 68.1 milyar dolarlık hisse senedi yatırımı, 34 milyar dolarlık da devlet iç borçlanma kâğıdı bulunuyor. Bi veriler Türkiye’deki sıcak Aygün: Balon şişti Türkiye’de sıcak para balonunun şişmesine daha fazla seyirci kalınmaması gerektiğinin altını çizen Ankara Ticaret Odası Başkanı Sinan Aygün, “Sıcak para girişini vergi ve benzeri önlemlerle dengeleyebilirsek ekonomiyi önemli bir riskten kurtarmış oluruz” dedi. FRANKFURT “Normal şartlar altında” iflas bildiriminde bulunması gerektiği ileri sürülen İrlanda’nın, Avro ülkeleri kadar, Federal Almanya’daki banka sistemini de kötü sarsacağı saptandı. “Damgalanmak istemeyen” ve bu nedenle AB yardımlarına sıcak bakamayan İrlanda’nın, Avrupa ülkelerinden yardım kabul etmemekte direnmesi, Avro sistemi kadar Alman banka sisteminde de endişelere yol açtı. Alman bankalarının bu küçük ülkeye büyük krediler açtığının ortaya çıkması, sorunu Berlin açısından da karışık bir hale getirdi. Nitekim, dünya finans krizi çerçevesinde ödeme güçlüğüne giren ve önceki yıl devletleştirilen emlak bankası konumundaki Hypo Real Estate’in İrlanda’daki bağlantılarının tehlikeli sonuçları olabileceğine dikkat çekiliyor. Yapılan açıklamalara göre, 31 Ekim 3010 itibarıyla, Alman bankalarının kasalarında, çeşitli başlıklar altında İrlanda kaynaklı 138 milyar dolarlık “değerli kâğıt” bulunuyor. Sadece Hypo Real Estate’in İrlanda devletinden ve diğer bölgesel kurumlardan alacaklarının 10 milyar 300 milyon Avro olduğu belirlenirken devletleştirilen bu bankanın hâlâ zararda olduğuna dikkat çekiliyor. Hypo Real Estate’in 2010’un ilk 9 aylık dönemindeki bilanço zararı 1.1 milyar Avro olarak açıklanmıştı. Alman banka sisteminin İrlanda bağlantılı milyarlarca dolarlık pozisyonu nedeniyle ciddi sarsıntılar yaşayabileceği, dolayısıyla “Dublin’in yardım için ikna edilmesinden yana olduğu” da ileri sürülüyor. KISA KISA Gıda fiyatları artacak BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), gıda fiyatlarının yükseleceği uyarısında bulundu. FAO’nun “Gıda Görünümü” raporuna göre, buğday ve diğer gıda ürünlerinin fiyatları geçen yıl “korkutucu” şekilde yükseldi, gelecek yıl temel gıda ürünlerinin üretimi önemli oranda yükselmezse fiyatlardaki yükseliş çok daha fazla olacak. 2011’de daha fazla arz şokuna karşı ihtiyatlı ve hazırlıklı olunmalı. FAO tahıl üretiminin düşüceğine de dikkat çekti. Sarıyer’in mühendis kökenli CHP’li Belediye Başkanı Şükrü Genç’e göre, belediyenin halen 25 ayrı binada hizmet veren birimini tek çatı altında toplayacak yeni binanın Türkiye’de ve hatta dolaştığı hiçbir ülkede benzeri bulunmuyor. Maslak’ta 18 dönüm arazi üzerine inşaa edilecek 5 katlı binanın çevreye uyum standartlarını uluslararası bir kuruluş yerinde denetleyecek. Avrupa Birliği ve IMF İrlanda için kolları sıvadı BRÜKSEL (AA) Avro Bölgesi maliye bakanları, borç sıkıntısıyla mücadele eden İrlanda’nın bankacılık sektörünün Uluslararası Para Fonu (IMF) ile birlikte kurtarılmasına zemin hazırlamak konusunda anlaşma sağladı. Yardım talebinde bulunup bulunmayacağına İrlanda yönetimi karar verecek. Avro Bölgesi maliye bakanları İrlanda’nın borç sorununu görüşmek üzere önceki gün Brüksel’de bir araya geldi. Avro Bölgesi Başkanı JeanClaude Juncker, basın toplantısında, “Avrupa Komisyonu, Avrupa Merkez Bankası (AMB) ve IMF’nin, bankalarını kurtarma maliyeti nedeniyle büyük bütçe açığı veren İrlanda ile görüşeceğini” söyledi. Avro Bölgesi’nin istikrarının korunacağını belirten Juncker, “Müzakereler, İrlanda, Avrupa Komisyonu ve AMB arasında olacak ve IMF, İrlanda’nın AB, IMF ve Eurogroup’tan yardım talebinde bulunması için ihtiyacımız olan unsurları ve araçları düzenlemede bize olanak sağlayacak” dedi. IMF de yaptığı açıklamada, “Bir heyetin, gerekli desteği sağlamanın en iyi yoluna karar vermek için Avrupa Komisyonu ve AMB ile beraber çalışacağını” dile getirdi. İrlanda Maliye Bakanı Brian Lenihan, AB, AMB ve IMF’den temsilcilerin İrlanda bankalarıyla ilgili ne yapılabileceğine karar vermek için bu hafta İrlanda’ya gideceklerini ifade etti. AB Komisyonu’nun ekonomik ve parasal işlerden sorumlu üyesi Olli Rehn de İrlanda’nın, “En iyi yolun hangisi olduğuna karar vermek için AB, AMB ve IMF ile çalışacağını” kaydetti. Bu arada İngiltere’nin Maliye Bakanı George Osborne, ihtiyaç duyması halinde bu ülkeye destek vermeye hazır olduklarını söyledi. En yeşil kamu binası Ekonomi Servisi Belediye hizmetlerini ilçeye dağılmış 17’si bölgeye ait, 8’i kirada olmak üzere 25 ayrı binadan yürüten İstanbul’un en büyük ilçelerinden Sarıyer Belediyesi, başkanlık dahil tüm birimlerini tek çatı altında toplamak için ilginç bir proje geliştirdi. Maslak’ta 18 dönüm arazi üzerinde yaklaşık 50 milyon dolara inşa edilecek ve Türkiye’nin ilk ekolojik belediye binası, tamamen bağış yöntemi ile gerçekleşecek. Hesaplara göre Sarıyer Belediyesi’nden tek bir kuruş dahi çıkmayacak binanın maliyeti, şimdilik sayıları 30 civarında olan bağışçı şirket, banka ve holdinglerin desteği ile karşılanacak. Bina için bazıları para, bazıları malzeme ve bazıları da iş Sarıyer Belediyesi, bölgedeki holding, şirket ve bankaların desteğini seferber ederek “dünyanın en çevreci kamu binası”nı inşa edecek. Temeli bayramdan sonra atılacak binayı, çevreci sertifikayı verecek olan uluslararası bir kurum denetleyecek. çilik sağlayacak. İşin yürütümünde her şey hesap verilebilirlik üzerine kurulacak. Bunun için işadamları, öğretim üyeleri ve halktan bir kurul oluşturulacak. Plana göre bayram sonrası ilk kazma vurulacak ve inşaat 2011’in sonunda bitirilecek. CHP’li Belediye Başkanı Şükrü Genç’e göre, Türkiye’de ve hatta dolaştığı hiçbir ülkede binanın bir benzeri bulunmuyor. Genç, özetle şu bilgileri verdi: Belediyeye ait hizmet binaları çok dağınık ve bir kısmında belediye kiracı. Hepsini tek çatıda toplamak gerekiyor ki hizmet etkinliği artsın. İnşaat Maslak’ta, Fevziye Mektepleri’nin arka tarafındaki arazide yapılacak. Arazinin 15 dönümü Milli Emlak’tan alındı, üç dönümü belediyeye ait. Bu Eşi benzeri yok Belediye meclislerinden bağış için izin prosedürünü tamamlayan ve “bağışçı şirket sayısının hızla artacağını” belirten Sarıyer’in mühendis kökenli 18 dönüm üzerine toplam 76 bin metrekare kapalı alan yapılacak. Hedef “dünyanın en çevreci kamu binasını” yapmak. 5 katlı binanın bu unvanı hak edebilmesi için bir dizi koşul ve bunların yerine getirilip getirilmediğinin her aşamada denetimi gerekiyor. Bunun için sertfikayı verecek uluslararası kuruluş, inşaatı proje aşamasından itibaren yerinde denetime aldı. Örneğin bina için yapılan hafriyat denetleniyor. Hafriyattaki toprak başka bir inşaat projesinde kullanılacak. Bina üzerine akan yağmur suları depolanacak ve işlemden geçirilerek kullanılabilir suya çevrilecek. Güneş panelleri sayesinde kendi elektriğini kendisi üretecek. Atıklar son derece kontrollü olarak kullanılacak. Çin’den müdahale Çin yönetimi, çok hızlı yükselen tüketici fiyatlarını kontrol etmek için müdahalede bulunacağını açıkladı. Hükümetin yaptığı açıklamada, “Piyasa fiyatlarının istikrarının önemini ve aciliyetini, güçlü önlemler almayı anlamaya ihtiyacımız var. Gerekli olduğunda, bazı önemli günlük ihtiyaçlar ve üretim malzemelerinin fiyatları üzerinde geçici müdahale önlemleri uygulanacak” denildi. Açıklamaya göre, fiyat spekülasyonunun üzerine yoğun biçimde gidilecek ve fiyatları illegal yöntemlerle arttıranların ve emtia stoklayanlar cezalandırılacak. ILO: Sağlık masrafı aileleri felakete sürükleyebilir Ekonomi Servisi Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), ekonomik kriz nedeniyle hazırlanan tasarruf programlarında sosyal güvenlikte kısıntıya gidilmesine karşı uyardı ve tıbbi bakım masraflarındaki patlamanın aileleri mali felakete sürükleyebileceğine dikkat çekti. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün ilk kez yayımladığı Sosyal Güvenlik Raporu’nda sosyal güvenliğin siyasi istikrar için önemine dikkat çekti ve yoksulluğun siyasi huzursuzluklar doğurabileceğine işaret etti. Kapsamlı bir sosyal güvenliğe, uygun bir emekli maaşına, tıbbi bakım olanaklarına erişim ve işsizlik sigortasına sahip insanların oranının sadece yüzde 20 olduğunu hatırlatan ILO, tıbbi bakım masraflarındaki patlamanın aileleri mali bir felakete sürükleyebileceğine dikkat çekti. Örgütün Sosyal Koruma Bölümü Yöneticisi Assane Diop, sosyal güvenlikte yapılacak kısıntıların, insanları yoksulluğa sürükleyerek siyasi huzursuzluklara yol açabileceği uyarısında bulunarak “Örneğin sosyal güvenliğin masrafları ile ilgili tartışmaların yaşandığı gelişmiş ülkelerde huzursuzluğa tanık oluyoruz. Düşük ücretli işçilere özel önem veriyoruz. Bazıları emekli olduklarında o kadar düşük bir maaş alıyor ki, geçinebilmeleri, ayakta kalabilmeleri çok zor” dedi. Raporu açıklayan Uluslararası Çalışma Örgütü Sosyal Güvenlik Birimi Yöneticisi Michael Cichon, özellikle de düşük doğum oranları ve yaşlanan nüfusa sahip Batı Avrupa’da değişimin kaçınılmaz olduğuna dikkat çekti. Cichon “1950 yılında Avrupa’da insanlar ortalama 40 yıl çalıştıktan sonra emekli olur ve 10 yıl emekli olarak yaşardı. Bugün pek çok kişi 40 yıldan çok daha az, örneğin 35 yıl çalışıyor ve 17 yıl emekli maaşı alıyor. Yani temelde çalışılarak geçirilen zamanla emeklilik süresi arasındaki oran çok büyük ölçüde değişti” dedi. Makarnada İtalya’ya yaklaştık Ekonomi Servisi Türkiye’nin önemli makarna üreticilerinden Arbella Makarna Genel Müdür Yardımcısı Levent Kavak, son yıllarda makarnacılık sektöründe önemli gelişmelerin yaşandığını, buna bağlı olarak da üretim ve ihracat rakamlarında artışlar olduğunu belirtti. Şu an dünya genelinde en büyük makarna üreticisi ülkelerin sırayla İtalya, ABD, Brezilya, Rusya ve Türkiye olduğunu dile getiren Kavak, üretimdeki durum böyleyken, ihracatta da Türkiye’nin daha başarılı bir grafik oluşturduğunu söyledi. Makarna ihracatında Türkiye’nin İtalya’dan sonra gelen en büyük ikinci ülke olduğunu anlatan Kavak, şöyle konuştu: “İtalya’nın yıllık ihracatı 1 milyon ton, Türkiye’nin 300 bin ton. bunu kapatmak aslında bizler için güç değil. Çünkü biz hakikaten kısıtlı imkânlarla iş yapıyoruz. Öyle ki, makarnadaki kota uygulaması 1995 itibarıyla yürürlüğe girerken, bazı avantajlarımız ve dezavantajlarımız oldu. Gümrük Birliği’ne girerken makarna ihracatı 20 bin ton ile sınırlandırılmıştı. Bu, tamamen daha çok İtalya’nın bu sektörünü korumak için alınmış olduğu ve uygulatmış olduğu bir karar. Ancak biz AB’ye girdiğimizde kota kalkacak. Ancak bu durumu beklemeden kota uygulaması yeniden gözden geçirilirse ve kota duvarı yıkılırsa, kısa bir süre sonra Türkiye dünya makarna ihracatında ilk sıraya oturur.” Roche 4 bin 800 işçi atacak İsviçreli ilaç şirketi Roche işçi çıkaracak. Şirketten yapılan açıklamaya göre, iki yılda toplam işgücünün yüzde 6’sını oluşturan 4 bin 800 kişi işten çıkarılacak. 2012’ye kadar 2.4 milyar dolar tasarruf yapılması planlanıyor. ABD’de 3 bin 550 kişi işinden olacak ya da yer değiştirecek. İsviçre’de 770, diğer Avrupa ülkelerinde 1300 ve dünyanın diğer bölgelerinde de 680 kişi işten çıkarılacak ya da çalıştıkları yerler değiştirilecek. Dünya makarna üretiminde beşinci sırada bulunan Türkiye, ihracatta İtalya’nın ardından ikinci sıraya yükseldi. Şu an için iki ülke arasındaki ihracat rakamsal olarak yüksek görünse de SGK 30 milyar lira açık verecek 2011 programına göre Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK), gelecek sene 30.6 milyar lira açık vermesi bekleniyor. SGK, gelecek sene 103.2 milyar lira gelir elde ederken, 133.8 milyar lira harcama yapacak. Bu yılın sonunda 28.2 milyar lira açık vermesi beklenen sistemin, 2011’de de 30.6 milyar lira açık vereceği tahmin ediliyor. Gelecek yıl, SGK’nin gelirlerinin GSYH’ye oranı yüzde 8.50, giderlerin yüzde 11.02 ve açığın yüzde 2.52 olması hedefleniyor. TESCO K PA 1200 YÖNET C YET ŞT RD Tesco Kipa, 2004’ten bu yana yürüttüğü Opsiyonlu Eğitim Programı ile 1200 yönetici yetiştirdi. Programa kabul edilen çalışanlar, Kipa bünyesinde ihtiyaç duyulan noktalara yönetici olarak yetiştiriliyor. İngiltere’deki temel uygulamanın Türkiye’ye adapte edilmesiyle hayata geçirilen program kapsamında, bölge direktörü, mağaza müdürü, bölge insan kaynakları müdürü, grup müdürü, insan kaynakları müdürü, çıkış hizmetleri şefi, idari şef, ticari departman şefi, genel merkez tüm pozisyonlar, ekspres mağaza bölge müdürü, mağaza yöneticisi gibi yöneticilik pozisyonlarına yönelik eğitimler veriliyor. GROUPAMA KÂRA ODAKLANDI Türkiye’de yaklaşık 800 milyon dolarlık toplam 5 satın alma gerçekleştiren Fransız sigorta şirketi, önümüzdeki dönemde kârlılığa odaklandı. Groupama Genel Müdürü Yılmaz Yıldız, 1991’de Güneş Sigorta’nın yüzde 36’sını alarak Türkiye pazarına giren Groupama’nın 2006 yılında Başak Sigorta ve Başak Emeklilik’i, 2008 yılında da Güven Sigorta ve Güven Hayat’ı aldığını anımsattı. Yıldız, “Organik büyümemiz bir taraftan devam edecek ama bunun yanında da stratejik olarak bize Türkiye’de avantaj sağlayacak her satın alma ile ilgileniriz. Groupama Türkiye’yi Doğru Avrupa’nın en stratejik ve en önemli pazarı olarak görüyor” dedi. C MY B C MY B