Katalog

kuduğum Kitaplar METİNCELAL M ehmet Anıl'ın yeni romanı Forbes Ci- nayetleri (Aralık 2009, Can Yay.), "For- bes'te vahşet" başlıklı bir haberle başlıyor. "Iz- mir, 7 Aralık 1974- Dün akşam saatlerinde aynı apartmanda 6 cinayet birden işlendi. (...) Dört kat, sekiz daireli apart- manın beş dairesine gi- ren saldırgan (ya da sal- dırganlar) o sırada evle- rinde bulunan Behiye Karagülle (38), Latife Yel- kenci (78), Yıldız Yelkenci (53), Banu Coşkulu (32), Hülya Aksoy (28) ve Se- vinç Börekçi (75) adların- da 6 kadını katletti." Ha- berin sonrasında "Ben bir özgürlük savaşçısı- yım" diye söze giren, kendisinin diğer insan- lardan farklı olduğuna inanan, "Beni bana göre yargılayın" diyerek var olandan farklı, özel bir hukukla yargılanmak is- teyen bir sanığın savun- masını okuyoruz. POKBKS rJNAVFTUKİ Forbes Cinayetİeri Mehmet Anıl'ın Forbes Cinayetİeri, Patrlcla Hlghsmithin insanındoğasındakisucegiliminl, suc Işlemenin pslkolojisini araştırdığı romanla- rını hatırlatıyor ve o tadı yakalıyor. llerleyen sayfalarda, gazete haberleri ile paralel bir okumayla polisin bütün çabala- rına rağmen cinayetlerin çözülemediğini, 30 yıl dolup dava zamanaşımına uğramak üzereyken, cinayet gününden 29 yıl 11 ay 29 gün sonra emekli bir doktorun ortaya çıkıp bu cinayetleri kendisinin işlediğini iti- raf ettiğini öğreniyoruz. llk bölümlerde adalet, hukuk, suç kavramları ve özgürlük tanımı uzun uzun ele alındığı için romanın havasına girmek pek kolay olmuyor. Ya- zar, gazete haberleri ile ilgiyi çekmeyi, denge kurmayı denemiş, ama cinayet so- ruşturmasında bir gelişme olmadığı için haberler de ilginçliğini yitiriyor. Sanığın . uzun tiratlarını geçince roman havasına gi- riyor, akıcılaşıyor. Doktor Ferit, Izmir yakınlarında Tepehi- sar adlı bir kasabada babasıyla yaşamak- tadır. Babası aksi, huysuz, aşırı kontrolcü, disiplinli ve titiz bir adamdır, oğluyla pek fazla ilişki kurmaz. Karısı bu yüzden evi terk etmiştir. Diğer oğul da zaman zaman gelip ziyaret etmektedir. Ferit'in gelişimin- de, kişiliğinin belirmesinde babasının önemli etkileri olmuştur. Annesiyle ise he- men hiç ilişkisi yoktur. Ferit, daha çok ya- tılı okullarda, evinden uzakta, yalnız bir çocukluk ve gençlik geçirmiştir. Kendi de- yimiyle başarılı bir cerrah adayı olmasına rağmen ihtisas yapmamış, pratisyen he- kimliği yeğlemiş, hükümet tabipliklerinde çalıştıktan sonra kendi muayenehanesini açmıştır. Kasabada sevilen bir doktordur. Hemen herkes ona muayene olur. Bunda, belirli bir muayene ücreti olmaması, has- taların çıkarken gönüllerinden ne koparsa kutuya atmaları da etkili olmuş olabilir. Çok para kazanır, çok harcar. Genç ve başarılı bir doktor olarak gelin- lik çağında kızı olan ailelerin de gözdesi- dir. Çeşitli bahanelerle sürekli akşam ye- meklerine davet edilir, kızları görüp be- ğenmesi için fırsatlar yaratılır. Bu kızlardan bazılarını beğense de özgürlüğünü kaybe- deceği endişesi ile evlenmeye yanaşmaz. Başından geçen iki tatsız olay ve kısa sü- ren nişanlılığı yalnız yaşama kararında önemli etkiler yapar. Genelevde tanıyıp, hüzünlü halinden etkilendiği ve içinde cin- sellik olmayan bir ilişki kurduğu Şengül'le sonu kendisinden para sızdırmaya, tehdit- lere varan olaylar, kasabanın Ferit'in deyi- miyle "arsız" kadınlarından birinin 16 yâ- şındaki fettan kızı Kalbiye ile kurduğu ve "küçük yaştaki kıza tecavüz ve kızlık boz- ma" davalanna varan ilişkisi ve nihayet Al- mancı bir ailenin kızıyla nişanlanması erte- sinde evlenip bir kadınla birlikte yaşaya- mayacağına iyice emin olur. Iş dışında tamamen yalnız bir hayatı vardır. Kimseyle pek ilişki kurmaz, arkada- şı yoktur. Evinde içki içip kendisiyle evlen- dirmek üzere tanıştırılan kızların yer aldığı hayaller kurarak ya da uyuyarak zamanını geçirir. Bu düzene daha sonra yalnız başı- na uzun yürüyüşler de eklenecektir. Fe- rit'in psikolojik yapısının bozulmasının işa- retleridir bunlar. Ferit'in hayat hikâyesinin anlatımında zaman içinde gelgitler var. Bir olayı anlatırken birden kendinin on yıl son- raki halini anlatmaya başlıyor. Sanıyorum bu da düzgün olmayan ruhsal yapıyı be- lirtmek için tercih edilmiş. Ama zaman içindeki sıçramalar belirgin olmadığı için okurun bunu takip etmesi zorlaşıyor. Ko- nuları karıştırabiliyoruz. Bu da polisiye ağırlıklı bir roman için handikap. Yazar bu açmazı görmüş olmalı ki, bir dış ses ya da epik unsur olarak avukatın açıklamalarını dipnot olarak koymuş. llk başlarda pek anlamlı gelmese de daha sonra avukatın dipnotları akışı izlemeye kısmen yardımcı oluyor. MÜKEMMEL KADIN Geçirdiği ağır kabakulak hastalığı sıra- sında uzun süre yatmak zorunda kalması Ferit'i düşlerine daha çok bağlar, babası- nın ölümü ile tamamen yalnız kalınca da kendini iyice alkole ve düş dünyasına bıra- kır. Kendini çok mutlu hissettiği beş yıllık bir dönemdir bu. Hayallerinde her erkeğin aradığı mükemmel kadını, Rüya'yı yaratır. Bir gün Izmir'de şehir hatları vapurunda hayaller kurarak yolculuk ederken Rü- ya'nın yaşayan haliyle, Hülya ile karşılaşır. Ayağı burkulan genç kıza yardımcı olur, onu kaldığı yurda götürür. Ama tekrar bu- luşma olanağı olmasına rağmen hoşnut olduğu hayat biçiminden fedakârlık etmek istemediği için kızı aramaz. Ama bir yıl sonra, hiç aklından çıkmayan ve düşlerinin yeni kahramanı olan Hülya tekrar karşısına çıkınca bu kez ona karşı ilgisiz kalamaz... Bu arada Hülya okulunu bitirip öğret- men olmuş, Doğu'da görev yaptıktan son- ra Buca'da Şirinyer'de bir ilkokula tayin olmuştur. Hülya, Ferit'e rüya gibi bir hayat yaşatır. Düşlerini kurduğu kadın gerçek ol- muştur. O da kızı mutlu etmek için elinden geleni yapar. Sürprizler yapar, hediyeler alır. Okullar tatil olunca Hülya sürekli Te- pecik'e gelir, akşama kadar Ferit'le kalır, ona yardım eder. Hülya'sız yapamayaca- ğını anlar ama yalnız kalmaya, düş kurma- ya da ihtiyacı vardır. Yaz bitip okullar açı- lınca Hülya, Ferit'e onunla hep birlikte ol- mak, yani evlenmek istediğini, sürekli ya- kınmalarla önce hissettirir, sonra da açık- ça söyler. Ferit bir türlü karar veremez, hem Hülya ile birlikte olmak istiyordur hem de düş dünyasını yaşamaya devam etmek. Karar anını sürekli erteler ve sonunda Hülya'nın sabrı taşınca evlenme teklif etmek duru- munda kalır. Ama karasızlığında hiçbir de- Mehmet Anıl romanın akışına yardımcı olması ama- cıyla avukatın acıklamalarını dipnot olarak kullanmış. ğişiklik olmaz. Durumu fark eden Hülya, Ferit'ten ayrılır. llk zamanlar bu gelişmeye sevinen Ferit sonra Hülya'sız yapamaya- cağını anlar. Tekrar birlikte olmak için uğ- raşır, diller döker, yalvarır, af diler ve ba- rışmayı başarır. Ferit'in tercihi gündüz Hülya ile gece düşleriyle yaşamaktır ama artık bu ikili hayat mümkün görünmemek- tedir. Hülya kesin olarak evlenmek istedi- ğini söyler, Ferit karşı çıkamaz, yüzük tek- rar takılır. Evlilik günü yaklaştıkça Ferit pa- niklemeye başlar. Annesine evleneceğini bildirmeye giden Hülya'nın dönüşünü otogarda beklerken ilk kez aklına "Hülya'nın otobüsü kaza ge- çirse, ölüm haberi gelse hayatının nasıl değişeceği" sorusu düşer. Büyük bir ra- hatlama hissedeceğini fark eder. Hızla kararını verir, planını yapar ve For- bes Caddesi'ne Hülya'nın oturduğu apart- mana gider. Bistüri ile acı çektirmeden, tek darbe ile Hülya'yı öldürür. Kapıdan gi- rerken kendisini gören, tanıklık edebilece- ğini düşündüğü komşu kadın ikinci kurban olacaktır. Daha sonra polisin kafasını ka- rıştırmak, iz sürmesini önlemek amacıyla yukarıdan aşağı apartmanda kim varsa öl- dürmeye karar verir. Bistüri yetmeyince tabanca kullanır ve toplam altı kadını öl- dürür. Yaklaşık otuz yıl boyunca da yakalan- mamayı başarır. Çok fazla da suçluluk duygusu çekmez. Sonuçta bu cinayetler özgürlüğüne ve düşlerine kavuşmak için yapması gereken bir iştir. Artık hiç düş ku- ramadığını, yolun sonuna geldiğini hisset- tiğinde de zamanaşımına bir gün kala tes- lim olur, suçunu itiraf eder. Bir polisiyesever olarak ilk takıldığımız nokta katilin otuz yıl yakalanmamayı nasıl başardığı. Kasabalıların yalancı şahitlik et- meleri bu durumu izaha yetmiyor. Belki Ferit'in cinayetlerden sonra sorgulandığı bölümler daha ayrıntılı işlenerek bu durum aşılabilirdi. Mehmet Anıl, tercihini polisiye- den yana değil de suçlu psikolojisinden yana yaptığı için katilin yakalanmayı nasıl başardığı üzerinde yoğunlaşmamış. For- bes Cinayetleri, Patricia Highsmith'in in- sanın doğasındaki suç eğilimini, suç işle- menin psikolojisini araştırdığı romanlarını hatırlatıyor ve o tadı yakalıyor. • sAYFA i2 C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1 0 3 8