Katalog

HP ürkçe Günlükleri | FEYZA HEPÇİLİNGİRLER 27 AĞUSTOS PERŞEMBE i I atin alfabesi dışında alfabe kullanan ülkelere ilişkin L özel adları (özgün biçimiyle yazmamız olanaksız ol- duğu için) okunduğu gibi; yani kendi alfabemizdeki harflerle yazıyoruz. Kuralımız bu. Ama uygulama bu mu? Hayır. Ingilizce yazılış o adın özgün biçimiymiş gibi algılanıyor ve bizim gazetelerimizin pek çoğunda böyle yer alıyor. Uygulamanın bir örneğini H. Zafer Kars bildirdi. Sunay Akın, "Timchenko'nun Küçük Kızı Anjelika" adlı yazısında "Timçenko" diye yazması gere- ken adı, "Timchenko"; aynı yazıda geçen Popoviç'i de alfabemizde "ç" harfi yokmuş gibi "Popovich" diye yazmış. Aynı yanlış, Çin ve Japon adlarında da yapılıyor; Arap alfabesi kullanan ülkelerin kişi ve yer adlarını ya- zarken de. Mısırlı ünlü kadın şarkıcının adını Ingilizceye göre yazmaya kalkan, ilk adın Ummu, Omm, Omme, Oom, Um, Umm; ikinci adın Kalsoum, Kalsum, Khalso- um, Khalsum, Khalthoum, Khalthum, Kaltoum, Kolso- um, Kolsum Kolthoum biçimlerinde yazıldığını görüp şaşkına dönmez mi? "Ne arıyorsun kardeş?" diyesim gelir böylelerine. Yıllardan beri bildiğimiz bir ad bu: Ummü Gülsüm.. . Yusuf Şahin'i niye "Youssouf Chaheen" diye yaza- lım? Ferit Halit diye yazmak Türk sanılmasına yol aça- bilir diye düşünülüyorsa Ferid Halid diye yazılabilir; "Fareed Khaleed" diye yazmak neyin nesi? Ingilizceye göre yazacağım derken Timçenko ile Timoçenko'yu birbirine karıştıranlara ne demeli? Sunay Akın'ın sözü- nü ettiği kişi, müzisyen Anjelika Akbar'ın babası, uzay • ve felsefe konularında uzman, bilim insanı Timçen- ko.Timoçenko ise Ukrayna Başbakanı Yulya Timoçen- ko (ya da Rus Siyasetçi Semyon Konstantinov Timo- çenko). Bunu da H. Zafer Kars bildirdi: "Geçenlerde gene Cumhuriyet gazetesinde (iktisat sayfasındaki küçük bir haberde) Mongolya diye bir ülkeden söz edHiyordu. Ben böyle bir ülke tanımıyorum. Moğolistan olsa ge- rek. Ama haberi çeviren, Mongolia'nın Türkçede Mo- ğolistan olarak adlandınldığını bilmiyordu anlaşılan." In- gilizce yazmaya bu kadar özenmesek Mongolia'nın Moğolistan olduğunu öğrenmeye zamanımız kalırdı belki de. 30 ACUSTOS PAZAR Başkalarına çuvaldız batırırken kendime iğne batır- maktan da kaçınmayayım. "Bir müjde de Meral Naymaner'den" derken doğru kullanmışım; ama az yu- karıda, 13 Ağustos Perşembe tarihli günkJkte, "Kemal Engin'den müjdeli bir haber geldi." diye kullanmam yanlış. Hakan Altınok uyarmasa farkına varmayacak- tım. "Müjde", dilimize Farsçadan giren bir sözcük. Ha- kan Altınok'un da dediği gibi, "sevindirici haber, duyan kişiyi mutlu edecek olan haber" demek. öyleyse "müj- deli haber" olmaz; "müjde" (ya da Türkçesiyle "muştu") yeter. "Başbakandan müjdeli haber, memurlara ek zam" gibi haber başlıklarını örnek veriyor Hakan Altınok ve "Duyacaklar için iyi olan tüm haberler, 'müjdeli ha- ber' diye sunuluyor." diye yakınıyor. Haklı. "Kulak arsız- dır." derler ya, duya duya yadırgamaz oluyoruz; hatta insanın diline dolanıveriyor böyle. YİNE 30 AĞUSTOS PAZAR u "resmigeçit" sözcüğünü doğru söylemeyi bir türlü • öğrenemedik. Eskiden hiç değilse TRT spikerleri doğrusunu bilir ve söylerlerdi; şimdi onlar da bozmuş söyleyişi. Zafer Bayramı nedeniyle düzenlenen tören- lerden söz ederken, "resmi" sözcüğünü, i'yi uzatarak, "sivil olmayan" anlamında "resmf olarak söylediler hep. Oysa resmigeçit", yansı Arapça, yansı Türkçe (\feni tam Osmanlıca) eski biçimde "resm-i geçit" diye yâzılan bir tamlama. Buradaki "resm", "tören" anlamın- daki Arapça sözcük. Resmigeçit, geçit resmi; yani "ge- çit töreni" demek; "resmilik"le / "resmiyef'le hiçbir iliş- kisi yok.. Madem söyleyemiyorsunuz, töreni resmileş- tirmeyin; "geçit töreni" deyin. Kutladığımız bayrama sözcüğün Türkçesi daha çok yakışmaz mı? 31 AĞUSTOS PAZARTESİ Tatilde ders kitabı dışında kitaplar okumalarını, oku- manın tadını, zevkini almalarını, okuma ile mutlu olu- nabileceğini anlamalarını istediğim için tatilin başında okunabilecek güzel kitaplar önermiştim çocuklara. Ta- tilin sonuna yaklaştığımız şu günlerde okul havasına yavaş yavaş girmenin zamanıdır. öğrenmenin de bir zevki olduğunu gösteren kitaplara geldi sıra. Küçükler- den büyüklere doğru... AN Yalman'dan 6, 7 ve 8. sıntflar için Kolay Matema- tik (Büyülü Fener Yayınlan), ömer Kuleli ve Osman Gü- rel'den "Kimya Güzeldir... ama Fizik de Biyoloji de" (lletişim Yayınlan), Nuri Sağaltıcı'dan "Söz Sanatları"; hatta niye olmasın, Gediz Akdeniz'den "Bir Fizikçinin ötekini Arama Denemeleri - 7 Hariç" ve safsata ile uğ- raşmak istemeyip bilimle ilgilenmeye çalışan herkese T. C. Istanbul Kültür Üniversitesi yayınları arasında ya- yımlanan bir kitap: Lavvrence E. Jerome'un yazdığı, de- ğerli arkadaşım Rennan Pekünlü'nün Türkçeye çevirdi- ği "Astroloji Çürütüldü". Çocuklara okuma ve kendini geliştirme olanağı veril- diğinde öyle güzel şeyler yazabiliyorlar ki. Avrupa Kole- ji, ilköğretim ve lise öğrencilerinin birer fotoğraftan öy- kü yazmalarını sağlamış; öyküleri de "Fotoğraf öykü- sünü Arıyor" adlı bir kitapta toplamış. özgür Pencere Çocuk ve Genç Kalem öykü Yarışması da çocukların yeteneklerini köreltmediğimiz zaman neler yazabildik- lerini göstermesi bakımından çok ilginç. öyküleri Şeb- nem Sema Tuncel derliyor ve her yıl, Anne Bak! Pen- ceremde öykü Var... adıyla bir kitapta topluyor. Üstelik bu kitapların geliri, fakir çocuklara kırtasiye yardımı ola- rak harcanıyor. Bir de Cana Akdal var. Cezmi Ersöz'ün, önsöz yazarak cesaret vermesi sayesinde 13 yaşın- dayken şiir kitabı yayımlayan Cana'nın kitabının adı: "Karpuz Kesmeden Nereye..." (Günizi Yayıncılık) 1 EYLÜL SALI Hürriyet'ten bir haberi Erdoğan Çetin bildirdi. 23 Ağustos 2009 tarihli gazetede Portekiz'deki bir fa- lez faciasından söz edilirken şöyle denmiş: "Ölenlerden biri hastaneye aiderken yolda kalp krizi geçirerek haya- tını kaybetti". Olü hastaneye mi gidiyormuş? Götürül- müyor da kendisi gidiyorsa demek ki ölmemiş. Yolda kalp krizi geçirip ölecek. Yok, ölmüşse yolda nasıl kalp krizi geçirmiş? ölülerin kalp krizi geçirdiği nerede gö- rülmüş? Haberi yazan, yazdığını bir kez olsun okusa nasıl da saçmaladığını anlayacak; ama okumamış bes- belli.H www.feyzahepcilingirier.com / [email protected] Yıldız Teknik Üniversitesi, Türk Dili Bölümü Çukursaray Binası Kat: 2, Barbaros Bulvarı 34349 Yıldız/lst. B U L M A C önce aşağıda tanımları verilen söz- cükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde ya- zın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktann. (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda ka- ra kare yoksa bu, sözcüğün alttaki satı- rın başına sarktığını gösterir.) Bulmaca tamamlanınca, sorulan ta- nımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru bir şa- ir ve yazarın adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse, yazann Cunda öyküleri adlı yapıtından bir alıntı ortaya çıkacak- tır. Tanımlar ve sözcükleriniz: A. Duygu Asena'nın bir romanı. 42 53 64 63 58 78 32 25 33 65 4019 69 B. "Benim sadık yârim kara topraktır" di- yen halk ozanı. 61 62 38 60 7 43 3 23 51 50 C. "Antikacı..." (Charles Dickens'ın bir romanı). 20 30 150 60 71 U G 1B B G 110 131 40 51 61 • 72 1c 1c A B B C 1 11 21 32 41 162 1 I 1 J A 1 1B 1 2 12 22 142 52 63 73 E H G 1A C A 3 13 23 33 153 64 74 B D B A 1A A G 4 124 34 43 54 65 75 L 1G D B K A G 5 14 25 144 55 176 F C A _ 1c F 1G 6 15 26 35 45 56 66 77 F C G F H 1 E 1 116 27 36 46 57 67 78 1J G K K H J A 7 17 137 47 58 68 1 B F 1G K A L 1 8 18 28 38 48 59 69 1 J L D B E G A 1 9 19 29 39 49 170 1 E A G E J 1H 1 10 31 14 52 15 44 72 D. "Bir sırrı sürüklüyor terlikler pıtır pıır / ... sofalannda" (N. F. Kısakürek). 13 20 28 34 E. Cilo Dağlan'nın en yüksek tepesi. 9 48 66 39 2 F. Kafkasya'da yaşayan bir halk. 5 35 55 6 17 G. Aylak Adam romanının yazan. 74 29 71 22 26 76 24 59 37 30 27 75 H. Taya. Hazırlayan: İLKER MUMCUOĞLU 45 70 12 57 I. Eski Yunan'da, Dionysos şenliklerinde icra edilen koral od türü. 11 1 41 77 73 56 J. Faslı yazar Tahar Ben Jelloun'un Kör Melek adlı romanının konusu. 21 67 16 49 8 K. Herhangi gizli bir şeyi, açığa çıkarma, yayma. 46 54 47 36 L. "Cebrail..." (Fransız ya^ar Jean d'Or- messon'un bir romanı - yalnız sessiz harflerini yazacaksınız). 18 68 4 1020. sayının çözümü: A. KÜLÜYEN RED, B. IRIPLARIN, C. RÜKÜŞ, D. MİHO, E. INGRİD^ F. ZOBU, G. IR- KİYAT, H. YÖNSUZ. I. IMMANUEL KANT, J. LÜ, K. LEVİ, L. AĞLASUN, M. REPO. Şiir: "bir güneşin olması olur / kıyısında pupa yelken / vardır ölümün hüznü / mezarlann tekilliği yoktur." C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1 0 2 1 S A Y F A 3 1