Katalog

O K U R L A R A \Jya Baydar'ın yeni roma- nt Çöplüğün Generaliya- yımlandı. Baydar, diger ro- manlarında olduğu gibi bu- rada da toplumsal-siyasal in- sana odaklamyor ve yeni ro- mamnı bu kez toplumsal belleğin unutma-hatırlama sendromları üzerine kuru- yor. Gelecekte, hayali bir ülkede patlayan kentin uyu- tulmuş insamntn trajikomik hikâyesini anlatıyor. Erdem Öztop Oya Baydar la yeni romant Generalin Çöplüğü üzerine söyleşti. "Galatasaray Liseliler kendi aralannda kaderlerini etki- leyecek bağlar içindedir" di- yor 'Bitmeyen Mektep'te sonsuza dek Galatasaray Li- seli Kemal Suman. Yazar, lisesinin kendisinin öğre- 'nitn gördüğü 1954-1964 dö- nemini büyüteç altına alıyor kitabtnda. Hemen hepsi toplumda önemli yerlere gelmiş sporcular, spor adam- lart, iş adamlart, gazeteciler, yazarlar, sanatçılar, üniver- site hocalan, doktorlar, mi- marlar, politikaalar, diplo- matlar, devlet adamlart, gez- ginler, hukukçular, onların okul günleri ve okulun her biri "ekol" Türk ve Fransız hocalan yer alıyor kitapta. Suman'ın yanı stra Hıfzı Topuz, Ali Sirmen, Atilla Dorşay, Savaş Manço, Niya- zi Öktem, Turhan llgaz, Ömer Bozkurt, llhan Ek~ sen, Aydın Kunt ve Ferhan Şensoy da kitabın bir bb'lü- münde kendi kalemlerinden okullarını kaleme almışlar. Gamze Akdemir, Suman'la "Bitmeyen Mektep" üzerine bir söyleşi gerçekleştirdi. Uğur Kökden'in 12 Mart Günleriadlı yapıtı, bu yılın ilk aylannda okurla buluştu. 'Karşı-Günlük' altbaşlığıyla yayımlanan kitap, Kökden'in tutukluluğu ve sonrastnda yaşadıklannı, dönemin siyasi ve sosyal olaylarıyla birlikte okura aktarıyor. Kökden, kitabın yayımlanmastndan sonra karşılaştığı tepkiler nedeniyle 'Savunma Hakkı' başlıklı bir yazı kaleme almış. Bu yaztyı sunuyoruz okurlarımıza. Bol kitaplı giinler... ••• TURHAN GÜNAY e-posta: turhanguiifly@cumhiiriyet.com.lr cumkitap@cumhuriyct.com.tr P ervasız Pertavsız ENİSBATUR Yaratıcılık ve patoloji M azhar Os- man'ın, sanatçı- lara ve yazarlara iliş- kin dudak uçukiatıcı sığlıkta yaklaşımları, psikiyatri tarihimizin modernleşme süreci- nin yaratıcı karakteri patolojiyle tanımla- yan, patolojisiyle sı- nıflandıran bir zavi- yeden başladığının birinci elden kanıtı. I Batıda, Freud'un rutiçözümün serüvenin- de üstlendiği tartışılmaz Yetke, iğdiş edici Baba figürü büyük kopuşlara (Jung), ezilişlere (Jo- nes), çözülüşlere (Groddeck), çöküşlere (Tautsk) yol açmıştır; bizde, genel bir boyun eğmeyle karşılaşıyoruz, Mazhar Os- man odağında: Bilebildiğim kadarıyla tek diklenen Dr. Izeddin Şadan olmuştur - cezalandırıldığı, uzaklaştırıldığı Müessese'nin derkenarında, sonunda, yapayalnız, Darüla- ceze'de sönen tuhafın tuhafı bir kişilik. O diklenme, Dr. Izeddin'i olumlamak için bir başına yeterli bir dayanak noktası oluş- turmuyor yazık ki. 1939'da, "Nazi muhibbi" notuyla memuriyetten azledildiğini belirttikle- ri hekimi, Iç Bahçe - Toptaşı'ndan Ba- kırköy'e Akıl hastanesi"nin (Okuyanus, 2001) yazarları, Betül Yalçıner ve Lütfü Hanoğlu şöyle çerçevelerler: "Hiç ev- lenmemiş, hiçbir zaman muayenehane açmamış, maaşı ve babasından kalma hissesine düşen servet ile geçinmiş olan Izeddin Şadan'ın, 1975'de Darüla- ceze'de kalmakta iken, Bakırköy Nöro- loji Kliniğinde mükerrer yatışları oldu- ğunu hastane kayıtlarından öğreniyo- ruz. Bu yatışlarından birinde, tıbbî dos- yasında "kimin getirdiği" bölümünde, akrabası olarak da ismi geçen sınıf ar- kadaşı Dr. Salâh Sun'un sözleriyle şöy- le tanımlanıyor: Milliyetçi cereyanda mesaisi geniş olmuştur, politikaya asla iltifat etmiş değildir, reyini hiçbir defa kullanmamıştır, kanaat itibarıyla, milli- yetçi ve mutekit Müslümanlığı müdafa etmiştir, fikrini söylemekten çekinme- yen, samimi kanaatleri olan bir müna- kaşacıdır". Bu bozbulanık portreye birkaç bio-bibli- yografik fırça darbesi eklenebilir: Sıra- sıyla Kumkapı Fransız Lisesi'ni, Robert Koleji, Mekteb-i Tıbbiye-i Şâhâne'yi bi- tirip 1925'te Toptaşı'na hekim olarak atanmış, bir buçuk yıl sonra Mazhar Osman'la çatışıp "tehevvüre kapılarak" (agy) istifa etmiş. Hastanede Freud'un, Jung'un adlarının anılmak istenmediği bir dönemdir bu; kaldı ki, "durum"a uy- gun bir biçimde, Dr. Izeddin de, Maz- har Osman'ın dergisinde Freud'u hır- palayan bir makale yayımlamaktan geri durmayacaktır. Kaynaklar, Izeddin Şadan'ın, istifası- nın ardından iki yıl boyunca Paris'te, Salpetriere'de akliye ve asabiye ihtisası yaptığını, keşfettiği Ernst Jones'un izin- de ruhçözümü tanıdığını belirtiyor. Gel- gelelim, 1929'dayayımladığı (Içtihad), Tevfik Fikret'i konu edinen "çözümlemesi", bu bağlamda mek parmak ilerle- mediğinin kanıtıdır - on yıl sonra yazdığı "Tevfik Fikret Meselesi" (YeniAdam, 1939), kendi kaleminden itirafını içe- rir: "O zamanlar Içtihad da neşrettiğim bir psikanaliz tet- kikinde Fikret'i bazılarının bir şeytan, bazılarının da semâ- dan inmiş bir melek telâkki et- tiğini yazmış ve zavallı Mersiye yazarı hakkındaki hükümlerin ruhî manâsını araştırmıştım. Muhtemel olan tetkiklere ce- vap olmak üzere söyleyeyim, bu tetkikin Fransızca olan hülâsası Freud'un mazharı tasvibi olmuştu. [1930'da, Freud'un deneti- mindeki Imago dergisinde, Merkez Efendi efsanesini konu edinen ruhçözüm denemesi yayımlandığına göre, bu bilgi doğru olsa ge- rektir - anlaşılması güç olan, Freud'un Tevfik Fikret'ten ne(yi) nasıl anladığı.]. Fakat ben o zaman Fikret'e karşı yapılan tarizlerin hakikî manâsını kavrayamamış, hattâ bugün hisset- tiğime göre, ben de ortada tedavül eden 'zü- yuf Tevfik Fikret düşmanlığı akçesine' iltifat etmiştim". Bu özeleştirel ton da Dr. Izeddin Şadan'ı olumlamayı sağlamıyor, öte yandan: Fikret'le ilgili "analiz"inin ruhçözümle yakından uzak- tan ilgisi yoktur; dahası, "Verlaine'in homo- seksüalitesi ve Baudelaire'in cinsî ademi ikti- darı" türünden arkaik, Mazhar Osman çizgi- sinde saplantılardan yakasını kurtaramadığı görülür - bundan önemlisi: Fikret'in içdünya- sının karmaşasına hiç nüfuz edememiştir doktor, aynı yıl aynı dergide yayımlanan Tan- pınar'ın anket yanıtının karşısında, düpedüz anakronik bir bakış açısıyla malûldur. Şairin melankolik bünyesinin düzgün ve ayrıntılı çözüm- lemesi için 2002 yılını bek- lemek gerek- miştir Serol Te- ber, Âşiyân 'daki Kâhin - Tevfik Fikret'in Melan- kolik Dünyası. (Okuyanus) • Imtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına llhan SelçukO Genel Yayın Yönetmeni: Ibrahim YıldızO Yayın Yönetmeni: Turhan GünayO So- rumlu Müdür: Miyase llknurOGörsel Yönetmen: Dilek AkıskalıOYayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş.Oİdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar öktel Sok. No: 2,34381 Şişli- Istanbul, Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0(212) 343 72 64 0 Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri, Hoşdere Yolu, 34850 Esenyurt - ISTANBUL. 0 Cumhuriyet Reklam: Genel Müdür: özlem AydeıV Reklam Mü- dürü: Eylem ÇevikOTel: 0 (212) 25198 74-75-0 (212) 343 72 740Yerel süreli yayın 0 Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1 0 2 1 SAYFA 3