Katalog

Hazıriayanlan Nilay Yılmaz, Aytül Akal, Mavisel Yener, Çiğdem Gündeş, Mustafa Oelioğlu. ÇOCUK-GENÇLİK OKUMA Fazıl Hüsnü Dağlarca'dan Bağımsızlık Savaşı "Artıkyurdun tekderdi vardı:KURTVLUŞ" • Mavisel YENER T ürkçenin şiir haritasında olduğu kadar ço- cuk şiirjnin haritasında da önemli bir yeri vardır Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın. Üreten, yaratan, yaşamı daha güzel, daha yaşanılır kıl- maya yönelik çaba gösteren bir şairdir o. Insan- dan yola çıkarak yurt ve dünya sorunları karşı- sındaki tepkilerini yansıtır. Aydınlık günleri özler, gençler tarihi unutmasın ister. Yetişkinlerin gö- remediği ayrıntıları çocukların gördüğünü çok iyi bilir, çocuk duyarlığını yüreğinde duyumsar. "Çocuk şiiri yazmadığım gün eksik yaşamı- şımdır" diyen Fazıl Hüsnü Dağlarca, modern Türk çocuk şiirine yepyeni boyutlar getirmiş, "çocuğa göre" imgelerle yazdığı şiirlerle çocuğa yaşamı anlatmış ve sorgulatmış bir şair. 1940'ta yayımlanan "Çocuk ve Allah" bu sorgulatıcı yak- laşımın ilk ömeğidir. Çocuk ve Allah, elbette ço- cuklar için yazılmamıştır, ancak Dağlarca'nın çocuk yanının fısıldadıklarının ilk örneğidir. Dağ- larca çocuk şiiri kavramı üzerinde düşünen ve düşündüren bir şairdir. Konur Ertop'la yaptığı bir söyleşisinde diyor ki; "Çocuk şiiri olabilir mi? Olabilir. Çocuk şiiri şudur; çocuk şiirinde yapıyı, nesnelliği, konuları, onun açısına göre daha ince seçmek, ilk duyarlıklar, ilk özgürlükler, ilk ölçüler içinde yazmak gereklidir." Okul kitaplarında karşılaşmaya alışık olduğu- muz öğretici, basit, imge yoksunu, yapay çocuk şiirlerinden değildir onunkiler. O, "şiirsever" bi- reyler yetiştirmeyi hedefleyen çocuk şiirleriyle selamlar okurunu. Çocuklara seslenen jlk yapıtı Kuşayak\n ardından, 1977'de "Balina ile Man- dalina" buluşur okuruyla. llkokuli 'deki adlı kita- bında okula yeni başlayan çocuğun dünyasını anlatırken, 6 yaş grubunu şiire çağırır. llkokul 2'deki, llkokul 3'teki kitaplarında da okul, aile, öğrenme, oyun, sayılar, harfler, dilimiz gibi kav- ramlar çocuğun bakış açısıyla verilir. 1979'da yayımlanan Göz Masalı'nda, Dağlarca çocuklu- ğundan süzdüklerini anı-şiir türünde, çocuklar için yazmıştır. Yurt Koçaklaması'nda (Güneşi Doğduran) geri kalmış saatleri düzeltme çabasındaki bir çocu- ğu anlatırken, Atatürk'ün Türkiye'yi çocuklara emanet ettiğini duyumsatmak ister. Bitkiler Okulu ve Cin ile Cincik çocuk okurların çok se- verek okuduğu yapıtlarındandır. Yapı Kredi Yayınları tarafından yeniden bası- lan, "Bağımsızlık Savaşı" başlığı altında topla- nan beş kitapta ozan Dağlarca, Kurtuluş Sava- Fazıl Hüsnü Dağlarca şımızın öyküsünü anlatıyor. Kitabın ilk basımı 1973'te gerçekleştirilmiş. YKY tarafından yapı- lan yeni baskı, görsellik ve tasarım açısından da doyurucu. Zamandizinsel bir sıra izleyen beş ki- tabın ilki Samsun'dan Ankara'ya adını taşıyor. Bu yapıt, umutsuz ülkenin birey birey toplanma- sını, bir gövde oluşturmasını anlatıyor. Işte 19 MayısA/ardık bir kapısına Anadolu'nun, önlerine Samsun'un/öyle büyüdü ki ağzımız/ öyle acıktık ki/Bize ekmek değil dağ sunun"(s. 8). Dağlarca, şiirselliğin özsuyuna katıyor düşünceyi. Bağım- sızlık Savaşı dizisinde, dilin ırmağında yeniden gerçekleştiriyor Kurtuluş savaşı'nı! Dizinin anaizleği yurtseverlikle yola çıkan bir toplumun, insan insan, burç burç bağımsızlığı- na ulaşması. Çekilen acılar anlatılırken dizelerde umut gizli; karamsarlığın ardı iyimserlik... öyle etkileyici imgeler kullanmıştır ki Dağlarca, şiir ül- kesinin bağımsızlık bayrağı gönderdedir çok- tan... Mustafa Kemal kongreleri yapmaya kararlıdır, Anadolu'yu dinlemek istemektedir. Bakın, ozan nasıl anlatır bunu şiirinde: "Açlık, kadere şerefe hürriyete/Felek, feleği çiğ çiğ yerdi vatanda/ Dinlemeli bir dağdan bir dağa kadar/Dinlemeli hepsini/ Kannca bile bir şey söylerdi vatan- da"(s.5O). Dizinin ikinci kitabının adı: Inönüler. Inönüler, Mustafa Kemal'in Büyük Söylev'inden alınan birtümceyle başlar: "Artıkyurdun tek derdi vardı: KURTULUŞ" İkinci kitap Dumlupınar Zaferi'yle biter. "Na- kışlar sardı kara kara mavi mavi gündüzü/Ben besmele kuşandım/Ecel kuşandı yeryüzü". Ozan Dağlarca'nın beş kitapta anlattığı Bağım- sızlık Savaşı öyküsünün üçüncü kitabı Sakarya Kıyılan'nda kara günler dönemini dile getirir. "Her ilçede toplanacak ne varsa/Az çok ayırt edilmeden/ Ne varsa derede taş/Bayırda çiçek/ Uykudan düşü alacaksın/Karanlıktan bin yıl ön- ceki yıldız ışığını/Bir dağ kurmak için/Bir tozu düşünerek." 30Ağustos "Bağımsızlık Savaşı" öykümüzün - dördüncü kitabıdır. Düşmana öldürücü darbe- nin vurulduğu ve ordularımıza Izmir yolunun açıldığı tarihtir bu. "Onlar ki/Köylerini değil/ Tar- lalannı değil/Çiçeklerini değil/ Yaşamalarını bile değil/ Bu 30 Ağustos/ Yeryüzünü sevmişler." Izmir Yollannda, dizinin beşinci (son) kitabıdır. Ozan, bu yapıtı yabancı çizmeler altında ezilen bir ulusun neler yitirdiğinin hep anımsanması ve bundan bir ders alınması için yazmıştır. "Haykır- dık özgürlüğü/ Binbiryürek, kılıç kalkan, meç... üstüne/ Gökyüzü tanıktıryakılırken yanarken köy köy/ Varmadık öç üstüne/ Dışımız bir koca- man bayrak/ Iç üstüne" Cumhuriyetin ilkelerine, kazanımlarına, atılım- larına gönül vermiş herkesin bir kez daha oku- ması gereken bir dizi Bağımsızlık Savaşı dizisi. Şiir, karanlığa karşı bir mum yakmaktır; sevme- nin, barışın, düşlerin anadilidir, özgücünü yeni- den duyumsamaktır. Cumhuriyetin kurumlarının birer birer yara aldığı şu yıllarda Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın bu yapıtı çocuklara ve gençlere yeniden güç verecektir. Bu yapıtı hazırlarken ül- kesine karşı taşıdığı ahlaki, tarihi ve edebi so- rumluluğu duyumsamıştır ozan. Geçmişte ülke- mize uzanan kanlı eller, şimdi kılık değiştirmiş olarak yine sahnededir. Dağlarca'nın şiiriyle attığı çığlık kara delikte kaybolmasın, tarihe not düşülsün; bu kahra- manlık destanının bir yanının da hainliklerle mü- cadele olduğu unutulmasın. Izmir Yollannda adlı kitaptaki dizeler bitirsin bu yazıyı: "Bir geri/yeşil sarık başında/Yeryüzünü kilitlerken karanlık ka- ranlık/Yalan diye haykır- mıştır bir ileri/ Bir geri/ Yü- zü bulunduğumuz çağın dışına dönük/ölü gözlerine girer güneşleyin/Bir ileri" •Samsun'dan Ankara'ya www.maviselyener.com * Bağımsızlık Savaşı Di- zisi (5 kitap)/ Fazıl Hüsnü Dağlarca/ YKY Doğan Kar- deş Kitaplığı/ Ekim 2009/ 10+yaş SAYFA 24 C Ü M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1 0 3 6