Katalog

Kapital Manga Türkçede Çizgi roman Kapital Yordam Ki- tap'tan çı- kan, Türkçe- ye Can Erkin tarafından Japonca as- lından çev- rilmiş Kapi- tal Manga. Manc'ın Das Kapitar\n\n birinci cildinden uyarlanan bir hikâye. (1 zeynepALPASLAN I p • Y ürkiye'deki çizgiroman I tutkunlanndan bahsedili- I yor: Onlar, çok satan ede- J L biyat uyarlamalannı değil, sahaflardaki Dylan Dog, Zagor, Ju- lia, Örümcek Adam serilerini kova- lıyor. Manga tutkunlanndan bahse- diliyon Onlar, genelde orijinal di- linde orijinal mangalar okuyan küçük bir topluluk. Suf manga okuyabilmek için Japonca kurslanna gidenler var. Önyar- gılannı üzerlerinden atsalar kendilerine özgü tek bir fikir bile geliştiremeyecek sığ entelektüeller ve 'ciddi' yazarlar-oto- ritereler bu kişilere yıllarca burun kıvır- dı. Çok 'ciddi' kitaplanndan başlannı kaldırmadan, çizgiroman dünyasına ço- cukken belki biraz haşır neşir olduklan Tommiks haricinde tamamen yabancı ol- duklan halde, "Koca koca adamlar, ka- dınlar, oturmuş ne okuyor..." dedi. Ço- cuk dediğimiz varlık kültürde nasıl aşağı- Ianan, küçük görülen ve bazen de hoşgö- rülen bir şeyse, çizgiroman da öyleydi. 'îçimizdeki çocuk'a methiyeler düzenler, çizgiroman okumak gibi 'çocuksu' bir davranışı kimselere yakışnramadı. Türk- çeye çevrilemeyecek kadar 'hardcore' (sert) olan, karanlık ve ciddi meseleleri konu edinen, yazan ve çizerleri ile arulan (uyarlandığı klasik romanlarla değil), edebiyat ödüllerine aday olan ve gerçek bir sanat eseri olan grafik novel'lerden zaten haberleri bile yoktu, muhtemelen hâlâ da yok. Şimdilerde, televizyonda reklamlan dönen, çok satanlar listesinin başına yer- leşen edebiyat uyarlamalan konuşuluyor. Bu yeni bir şeymi§, seksenli yıllarda hiç yapdmanuş gibi. Yayıncılar arasında "ilk benim aklıma geldi, sen beni taklit ettin" gibilerinden bir rekabet bile oluşmuş olabilir. Çizgiromana yıllarca burun kı- vınıuş olanlar ise, "eh, çizgiler edebiyaün yerini tutmaz tabii ama..." demeye baş- ladı. Burada bir kafa kanşıklığı söz ko- nusu sanınm. Çizgiler, 'ciddi' bir edebi eserin kolay okunmasıru sağlamak gibi bir amaca hizmet ediyor olmamalı. Çizgi- roman hâlâ başlı başına bir senaryosu olan, sinematografik bir anlatım dili olan bir popüler kültür ya da zaman zaman yeralü 'ürünü' olarak, bir sanat dalı ola- rak değil; bir basitleştirme aracı olarak görülüyor. Çok satan edebiyat uyarlama- lannın yazan ve çizeri bir türlü öne çıka- mıyor. Onlar sadece bir eğitim araa. Sa- dece çocuklar için değil, bu 'ciddi' lritap- lan anlayamayacak, hayali bir okuyucu kitlesi için. Her iki tarafa da haksızlık. Öte yandan, gerçek çizgiroman tut- kunlan bu duruma bozuluyorlar. Bu bi- raz da Yüzüklerin Efendisi hayranlannın filmin bir anda popülerleşmesine bozul- malanna benziyor. lnsan, sahipleniyor. Ve objektif olmak yerine, danlıyor. Tabii keşke ortada Yüzüklerin Efendisi filmiy- le kıyaslanacak (böyle bir şey mümkün değil ama...) eserler olsaydı. Yine de, fantaziye burun kıvınrlar, bu böyledir. Çizgiromana da burun kıvınrlar ve bu tam da onlan kült yapan, "sizin eleştirile- riniz benim için iltifattır" cümlesini kur- duran şeydir. Evet, şimdilerde bu denge- ler bozuluyor. Çizgiroman tutkunlan, herkesin elindeki çok satan edebiyat uyarlamalanna bozuluyor, çünkü arak 'özel' olmadıklannı düşünüyorlar. Oysa bu uyarlamalann bazılanna ciddi bir emek harcanıyor ve bu yüzden, yazarla- nyla, çizerleriyle, gerçekçi bir biçimde değerlendirilmeyi hak ediyor. Bunlar yi- ne küçük bir çevrede taraşılmaya devam ederken, "orta yolcu" olmaya çalışanlar da var. Bu fuirya ya da rüzgâr ya da her neyse, çizgiromanın geleceği düşünüldü- ğünde, faydalı olabilir, deniyor. Çizgiro- man senaryosuyla uğraşan, çizgiroman okuyan biri olarak, bunun gerçekten de böyle olacağını ummaya çalışıyorum. Uyarlanacak kitaplar bittiğinde, yayınev- lerinin Türkiye'deki yetenekli çizerlerin elinden tutacağına, özgün hikâyeleri des- tekleyeceğine inanmak istiyorum. Yordam Kitap'tan çıkan, Türkçeye Can Erkin taranndan Japonca aslından çevrilmiş Kapital Manga. Manc'ın Das Kapital'inin birinci cildinden uyarlanan bir hikâye. Hazır bir metni kısalop, sade- leştirip kullanmak yerine, ondan özgün bir hikâye çıkarma yolunu seçmişler. Eserin orjinali Şihon-Ron, arük tuvalet kâğıdarının üzerine bile manga basan, tam bir manga çılgınlığının yaşandığı Ja- ponya'da, East Press taranndan yayım- lanmış. Japon çizerler taranndan manga- laşanlmış olması da aynca önemli, man- ga Bao'da popülerleştikçe, Japon tarzı- nın genelde Italyan çizerler taranndan 'yumuşatılmaya' başlandığına şahit olma- ya başladık çünkü. Manc'ın sözünü ettiği 'iîan'ler, Kapital Manga'da çizgilerle, özgün, basit ve in- sancıl bir hikâyeyle" ifade ediliyor, örnek- lerle açıklanıyor. Daha da önemlisi, eski Türkfilmlerindekikötü kalpli 'fabrika- tör' ve 'namuslu emekçi' gibi siyah-beyaz tiplemeler yerine, patronlann da, işçile- rin de insani yönleri ortaya çıkanlmış. în- sani derken, tamamen insana özgü. Zaaf- lanyla da, hırslanyla da, çelişkileriyle de. Bu yüzden, bu karakterlerle empaü kur- mak da kolaylaşıyor. Kapitaî'tn peynir fabrikasında geçen hikâyesi, Manc'ın Ka- p/'ta/inin aksine basit ve bir çırpıda oku- nuyor. Hikâyenin politik içeriği ve Manc'tan alınnlarla desteklenmesi, bilgi- lendirici bir nitelik taşıyor. Çizgiroman illa da bir eğitim aracı olacaksa, politika- ya 'bulaşması' faydalı olabilir. Bazı ülke- Ierde çizgiromanlann derslerde okutul- duğunu biliyoruz. Kapital Manga ve yine Yordam Kitap'tan çıkan KomünistMa- nifesto (bu sonuncusunu henüz okuma- dım ama ilginç bir deney olduğu kesin), 'sol'u, dolayısıyla hepimizi bir şekilde il- gilendiren tüm bu kavramlan genç okur- lara, 'apolitik' olduklan için büyüklerin umudu kestiği bir kuşağa öğretmenin en hızlı ve etkili yollanndan biri olabilir. • Kapital Manga/ Yayımlayan: East Press/Japoncadan Çeviren: H. Can Er- kin/ Yordam Kitap/192 s. <»•'• İLHANTAŞCI 4w.< Telekulağıı\ Duydukları KULAK MİSAFİRİ Türkiye, iki kişi telefonda kohuşurken üçüncü kişinin kulak misafiri olduğu bir dönemden geçiyor. Siyasi iktidar, yılda 70 bin kişinin dinlendiğini söylüyor. Bir de söylemedikleri var! llhan Taşcı, seslerin ve sinyallerin izini sürüyor! C<www. Cumhuriyet Kitapları KİTAP OKUDUĞUNUZU BİLİYORUZ JlC U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1036 SAYFA 19