Katalog

MustafaErdemÖzlerle ErdemDevesi'üzerine 'Şiir sapına kadar plastik bence...' Mustafa Erdem özler, Erdem Devesi' dosyasıyla 2008 Ce- mal süreya Şiir ödülü'nü aldı. Erdem Devesi, "anne çöl pişmedi mi hâlâ", "çeşmelere dilenir herkesin elleri" ve "zaman tefini çalıyor" başlıklarını taşıyan üç bölümde, yirmialtı şiirden oluşuyor.Özlerleşiirini konuştuk. Ü} EzgiOKAY I * * ncelikle Erdem Deve- g^\si'nin oluşma sürecini — , I mkısaca anlatmamzt rica V ^ X edebilir miyim? 2001 'deki Kelebekli Zaman serüveni- nin ardından 8 yıllık bir aradan sonra ortaya çıktt Erdem Devesi. Araya za- man girince ister istemez yeni kitabın oluşum sürecini de merak ediyor insan. - Dile zor, sekiz yıl! Zihinsel yolculukkra çıküm: "bak hep doğuya gidiyor derdini bulmaya / cümlem / dedim". Gözden kay- boldum. Görünmezlik beni ilgilendiriyor. Geçici bir oluş hali beninı görünmezliğim, yalandan kaybolma diyelim. Gözden kaybo- İunca kendimi şiirsel galevanlara daha ça- buk getirdiğimi gördüm! Doğudan olsun, Batıdan olsun, bizden olsun okumadığtm şi- ir kalmadı... Doğudan batıya, batıdan doğu- ya ağır dil yükleri taşıdım, zihni melezleşmiş bir deve-olu§ yaşadım. Alacalı bulacah akla erdim... Erdem Devesi'ni yaparkcn -ben arok şiir yazarken demiyorum, şiir yaparken diyorum- sekiz yıl boyunca harflerin, keli- melerin çilesini çektim. Vc anladım ki şiir, durmak istiyor; şiir, dinlenmek istiyor; şiir, hızı sevmiyor! - Erdem Devesi dosya halindeyken 2008 Cemal Süreya Şiir Ödülü'nü aldımz. Bu ödül sizin için neyi ifade ediyor? - Cemal Süreya, hayatı, dünyayı kendi im- biklerinden geçiren cins şairlerden söz eder- di ya... Kendini de cins şair olarak görürdü ya... Türkiye'nin en cins şiir ödülünü Er- dem Devesi'nin aldığını öğrenince içten bir gülümsemc anı yaşadım. O kadar! - Erdem Devesi çok ilginç bir kitap adt. Çok anlamltlık içeriyor: Hem kendi isminize yönelik hem de yük taşıyan olarak "deve"... Kitapta da bazı yerlerde bu çok anlamlılık çı- kıyor okurun karşmna... - Deve, bu dünyada yaşayan en şiirsel mahlûk bence. Bedeni kışkırtmalarla dolu, bilindik çizgilerin dışında, eğriliğiyle tahrip- kâr, büğrülüğüyle her türlü kilitleyici anla- mın bozulmasuıa vurgu, dilde hiyerarşik ya- pılann parçalanmasına çağn... Deve, zorluldar karşısında kelimeler ka- KUŞADASI EĞİTİM VE GELİŞTİRME VAKFI (KEGEV) M.SUMULLAH ARISOY ŞİİR ÖDÜLÜ KEGEV'ln düzenledlğl M. Sunullah ARISOY ödülü, bu yıl da şiir da- lında verllecek. M. Sunullah ARISOY'un Türk Diline gösterdiğl özen ve emek göz önüne alınarak, ödüle katılacak yapıtların değerlendirilmesinde Türk Diline özen, belirleyici ölçüt olacaktır. KATILMA KOŞULLARI 1. 1 Ocak - 31 Aralık 2009 tarihleri arasında yayımlanan ve daha önce ödül almamış, şiir kitapları ya da kitap oyiumundaki (en az 15 şiirden oluşan) şiir dosyaları İle ödüle aday olunabilir. Ödüle katılan yapıtlar arasında, seçlci kurul değerlendlrmelerinin bitimi olan 10.04.2010'a kadar herhangl bir ödül kazanan yapıt değerlendirme dışı kalacaktır. 2. Son başvuru tarihl 31 Aralık 2009'dur. 3. Ödüle katılacak kitap ya da dosyanın 6 örneğinin katılımcı ya da onun yetkili kıl- dığı yayınevi tarafından bir başvuru dilekçesi eşllğinde, özgeçmiş ve iletişim bilgileriyle birlikte, elden ya da posta iie aşağıdakl adrese ulaştınlması gerekmektedir. M.SUNULLAH ARISOY ÖDÜLÜ Kuşadası Eğitlm ve Geliştirme Vakfı Atatürk Bulvarı Marina Mlgros Karşısı Kuşadası / AYDIN 4. Seçlci Kurul: Turgay FİŞEKÇİ, Burhan GÜNEL, Hidayet KARAKUŞ, Ayten MUTLU ye Ahmet ÖZER'den oluşmaktadır. 5. Ödül, 3.000 (ÜÇBİN) YTL.'dir ve kazanan yapıtın sahibine, 07.05.2010 tarihlnde, Kuşadası'nda düzenlenecek tören sırasında bir onurluk ile birlikte verllecektir. 6. ödül bölüştürülmeyecektir. 7. Ödüle KEGEV Yönetlm Kurulu ve Seçlci Kurul üyeleri aday olamazlar. M. SUNULLAH ARISOY ŞİİR ÖDÜLÜ SEKRETERLİĞI: Şadiye EVGİN: KEGEV Sorumlusu 0 506 545 01 88 belgegeçer: 0 256 618 28 97 kegev.netOhotmail.com sadiyeevglnOhotmall.com Zerrin BORATAV BAĞÇİVAN: Eşgüdüm sorumlusu 0 542 675 40 03 0 554 25448 04 zerrinbagcivanOhotmall.com Ayrıntılı bllgl içln http://www.kegev.net dar dayanıklı aynı zamanda... Çi- leyle, sızıyla, aayla terbiye edilen nefsin simgesi... Zamanın düz ol- mayan anlamı... Belleği güçlü... Kaynaklan en verimli şekilde kullandığı için efektif... Küresel ıstıraplara karşı yaraoa, alaycı... Meselâ, içeceği suyu bile sutında taşıyor, gı- dım gıdım kullanıyor, aşın sıcaklara karşı dayanıklı... Deve aynı zamanda insan kadar duygusal... Yazgısına gülümseyerek baka- bilenbirimgebenimiçin... Yani.buhaya- tın ağır yükünü taşıyabümek için arok mec- bursun deve-oluş yaşamaya, deve olmaya! BİR YÜK KİTAP - Erdem Devesi, kendini dile kapatan, ha- yatı dille kuran bir şairin yapıtt... Nasıl bir kitap bu? - Erdem Devesi, bir yük kitap... Bu ki- tapla ben geçişlere kendimi bıraktım. Yeni oluş halleri yaratmaya çalışüm. lçinde özen- le korunmuş çocukluktan, yaşanmış aşklar- dan, zamanın dehlizlerinden yüklediğim ye- di bin altı yüz yetmiş sekiz harf ile bin iki yüz otuz bir kelime var. Hepsi okurun zih- nini kışldrtmaya, geçici olarak kiütlemeye hazır... Yani aynı zamanda bir zihnini kilit- leme kitabı Erdem Devesi... Erdem Devesi, hassas teraziyle taıtınca toplam 78 gram (bizzat Kapalıçarşı'da Cümbüş kuyumcusunda tartıldı), hassas zi- hinle tarnnca tonlarca ağırlık! Erdem Deve- si'ndeki kelimelerin yükünü taşımak kolay değil! Erdem Devesi'yle dilde benzerlikler üzerinden değil, özellikle farklılıklar üzerin- den yol almaya çalışum. Deneysel gibi baş- layan süreç, dilsel deneyime dönüştü bir sü- re sonra... Bu yüzden bu kitabımın sızıntılı olmasım çok isterim. Okurun üstüne devril- mesini çok isterim. Zihinlerde eksiklik duy- gusu yaratmasını isterim. Söyleyeyim, şiir benim için bir eksiltme işi zaten... Hayatı eksilte eksilte, harflerle, kelimelerle geviş getire getire yaptım ben bu şiirleri... Bir il- lüzyon, bir abrakadabra hali bu şiirler! Okudukça okudukça algılanacak... Burada belirtmek istiyorum: "Yolculuk" bu şürlerde bir alt imge olarak hep var. Ha- kikat denen neşeye varmak için... Çocuk- luk diyanndan aşk diyanna, aşk diyanndan zaman denen sonsuzluk diyanna yapılan zi- hinsel yolculuklardan sonra okurun huzu- runa geldim... Zamanla besledim ben Er- dem Devesi'ni! - Kitabı olusturan şiirlerin tamamında "humor" tnu yoksa "ironi" mi demeli, farklt bir alaysama havası seziliyor. Insanın durum- lanna, hayala, hatta şiire bile yer yer alaysa- malı bir bakış var... - Erdem Devesi'ni yaparken anlamın do- nup kalmasını engelleyen humor'u kullan- dım. Hayatın yükünü hafifletmek için, so- ğumuş ruhlan ılıtmak için sahte vaatleri yar- ma denemesine giriştim. Rafine bir dile ulaşmak için, dilsel gerilimleri artırmak için, hem kendi akbmı hem okurun aklını okşa- mak için, işlenmiş kelimelerle şiirsel gale- yanlar yaratmak için humor'u kullandım... Sürüp giden karamsar hayatlara gülümseten imge saldınsı düzenledim! Kendi- liğinden dil yankılanmaları oluş- sun istedim... Bu yankılanmalann neşe yaratmasını istedim... Hu- mor, dili belli kalıplann içine hap- setmiyor bence... Sabahattin Eyu- boğlu humor için "gülen düşün- ce" tabirini kulianmış. Ben de hu- mor için "gülümseyen düşünce" ya da "ruh gülümsemesi"ni kulla- nıyorum. Pişmiş kelle gibi sırıtan- larla dolu dünyada gülümsemeye acil ihtiyacımız var... Sırıtmanın arkasında haset var, hırs var, ikiyüzlülük var; gülümse- menin arkasında ise derinlik var, ince ruh var, içtenlik var... Erdem Devesi'nin yarata- cağt ruh gülümsemelerinin bulaşıcı olmasını dilerim... Aynca, kapah ironiyle zihinleri gıdıkla- maya yeltendim. îroni yardımıyla dilin tı- kanmasına engel olmaya çahştım... Anlam incelikleri oluşturmaya çalıştım. Bazen de diliiğnenin ucuyla dürttüm, harfleri, sesleri ürküttüm! Hayaü kelimelerle alaya alarak kendini iyi hissetme çabalan işte... - Humor / ironi sizin için bir kaygı mı, yoksa bir sonuç mu? - Erdem Devesi'nde kendini hissettiren humor'un ve ironinin arkasında hem haya- ta, hem şiire dair kaygı var. Hayata dair ola- nı daha çok kederle, yalnızhkla, aşkla ilişki- li, şiire dair olanıysa bunlann dile aktanlış- lanyla, söze getirilişleriylc ilgili... - Şiirlerde anne, baba, çocuk, aşk, hayat vs. bir arada sık sık dizelere siniyor. Ama hiç mi hiç nostaljiya da duygulanma yok. Bu gele- neksel temaları yepyeni bir yaklaşımla ele al- dtğtntz söylenebilir. Bunu şiir mi gerektirdi yoksa hayat mı? İ - Vaatlerin içinde jp§amayı reddediş belki de... Neşenin önünü geri dönüşlerle açma arzusu... Muğlak anlan da olsa, ben gelece- ğin geçmişte olduğuna inanıyorum çünkü. Bu geçmişin nostaljiyle mostaljiyle, duyguy- - la muyguyla lıiçbir alâkası yok. Yalnızca ha- kikat denen neşe orada! Gelecek eşittir ço- cukluk demek benim için. "şimdi hangi su- yun başında beküyor zaman / gidip bul'cam tekrar çocuk ol'cam / mahsuscuktan kor- kut'cam hepinizi / kahırrr". Bütün bu oluf hallerini şiir gerektirdi tabii ki... Unutma- dan, artık duygu şiire düşman! - Madem çocukluktan bahsettik, belki ktş- ktrttct bir son soru olacak ama, şiir sizin için "plastik" bir şey mi? Plastik bir oyuncak mı yoksa? - Ne güzel bir son soru bu... Şiir, sapına kadar plastik bence! Yapılıp zamana bıra- kıldıktan sonra, sonsuza kadar hayatı kirle- ten bir şey! Şey şiir! Şiir, plastikten yapılmış su tabancası! • Erdem Devesi/Mustafa Erdem Özler/Me- tis Kitap/72 s. SAYFA 8 C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1 0 3 6