Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
23 HA2İRAN 1996 PA2AR CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
Express, yeniden
yayın yaşamında
• Haoer Merkezi - \enı
dağıtım şirketı Bır-Yav 'ın
dağıtım oranlannı > üzde 45'e
çıkarmasmın ardından ağır
ekonomık koşular nedeniyle
yayınına ara vermek zorunda
kalan haftalık haberdergisi
E\press. yeniden yayın
yaşamına dönüyor. Şırketle
yapılan yeni anlaşmayla eski
koşulların kabul edılmesı.
derginin yeniden okurlarıyla
buluşmasına olanak sağladı.
13 temmuzda yeni ve daha
farklı bir anlayışla çıkmaya
karar \eren Express'in
dağıtılamavan son sayısı da
eklenen biraçıklama metni
ile bayılere venldi.
Papa için
resepsiyon
• İstanbul Haber Servisi -
Papa 2. Jean Paul'ün kutsal
göreve seçilışınin 18.
yıldönümü nedeni) le.
Vatikan Büyükelçilıği'nde
bir resepsiyon \ erildı.
Büyükelçilık binasının
bahçesınde dıin akşam
venlen resepsiyona ABD
Başkonsolosu Mark Dion.
Azerbaycan Başkonsolosu
Abbas Hacaloğlu, Iran
Başkonsolosu Muhammed
Raşit, İstanbul il Müftü
Yardımcısı Dr. Vahdettin
Akgün. Türkıve Gazetecıler
Cemiyeti Başkanı Naıl
Gürelı \e cemaat liderleri ıle
davetlilıer katıldı.
17 terörist
öldürüldü
M Dh ARBAKIR
(CumhurivetK Güneydoğu'da
sürdürülen operasyonlarda,
güvenlik güçlenyle çatışan 17
terörist öldürüldü. Olağanüstü
Hal Bölge Valılıği'nden
yapılan açıklamaya göre
bölgede sürdürülen
operasyonlarda güvenlik
güçlerıyle çatışmaya giren.
Hakkâri'nın Yükseko\a
ilçesine bağlı Penhan kö>ü
Jandarma Sınır Karakolu
yakınlanyla Şemdınlı
ılçesinın Derecık bölgesinde
10, Dıyarbakır'ın Lice
ilçesine bağlı Çağdaş köv ü
yakınlannda 3. Şırnak'ın
Sılopi ılçesi kırsalında 2,
Van'ın Başkale ılçesi Budak
mezrası ıle Bingöl'ün Kiğı
ilçesinde bırer olmak üzere
toplam 17 terönst öldürüldü.
Almanya ile kültür
protokolü
• ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Türkıye ıle
Almanya arasındaki Kültür
Anlaşması uyannca kurulan
Türkiye-Almanya Daimi
Karma Kültür
Komısyonu'nun
çahşmalannda ele alınan
konulara ılişkin protokol dün
Ankara'da imzalandı. İkı ülke
arasında üç vıllık kültürel
işbıriığının esaslannı
belırleven protokolü Türkiye
adına Büyükelçi Ömer Akbel,
Almanva adına da Dışışleri
Bakanlığı Kültür İşlen Genel
Müdürü Büyükelçi Hans-
Bodo Bertram imzaladı.
ANAYOL'dan son
görev
• ANKARA (ANKA)-
ANAYOL hükümetı
giderayak merkez sağ
polıtikaya büyük katkılarda
bulunmuş sıyaset adamlannın
mezarlannı bakımsızlıktan
kurtarmak ıçın yasa tasansı
hazırladı. TBMM'ye sunulan
yasa tasansı, 27 haziranda
Bayındırlık Komisvonu'nda
ele alınacak. Tasan. Bakanlar
Kurulu'nca mezarının de\let
mezarlığı dışında bulunması
kararlaştınlan Türkıye
Cumhuriyeti
cumhurbaşkanlanyla eski
başbakanlardan Adnan
Menderes, eski bakanlardan
Fatın Rüştü Zorlu ve Hasan
Polatkan'ın mezarlan ve
eklerının yapımı. bakımı,
onarımı. korunması yönetimi
vebu yerleriçin
kamulaştırmayla ilgili
konulan düzenliyor.
'Talimat
vermedim'
• ANKARA (ANKA) - DYP
Genel Başkanı Tansu
Çiller'ineşı ÖzerÇiller,
Şinası Altmer'e Enerji
Bakanlığı dönemınde
ihalelerle ılgilı yazılı
talimatlar gönderdiği
iddıalannın "hayal"
olduğunu söyledı. Özer Çiller
yaptığı yazılı açıklamada.
"Böyle birolav olmamıştır.
DYP'den a>nlan bir
mıllervekilinin bakanlığı
dönemındekı bazı
ışlemlerden benı sorumlu
tutmak, bu iddiayı ortaya
kovarken de yalanla kafaları
kanjtırmaya çalışmak, bana
karşı büyük bir haksızlıktır"
dedı. Çiller, söz konusu
ıddıaların doğru olmadığını
ve aksini ıddıa edenleri ispata
davet ettiğini de kavdetti.
RP ve DYP'nin, Cumhurbaşkanlığı seçiminde ortak hareket için anlaşmaya vardığı öğrenildi
Köşk de pazarhk konusuERGLN AKSOY
ANKARA-REFAHYOL
için sürdürülen
pazarlıklarda. başbakanlık
sorununu çözemeyen RP
ve DYP"!i kurmaylann,
bakanlıklann dağılımında
da uzlaşma
sağlayamadıklan bildirildı.
RP'nin. Içışlen ve Sanayi
bakanlıklarının yanı sıra
Dıyanet İşleri Başkanlığı'nı
da istemesının bunalıma
neden olduğu büdınldı.
"Örtülü -Mercümek
hükümeti pazarlığı" olarak
nıtelenen RP-DYP
görüşmelerinde. ıki parti
arasında koalisyon
kurulması durumunda
Cumhurbaşkanlığı ve
TBMM Başkanlığı
seçiminde ortak hareket
edilmesi konusunda
anlaşmaya vanldığı
öğrenildi.
Pa\ laşımda sorun
OlasıbırREFAHYOL
koalisyon hükümetinde. ilk
dönem başbakanın RP
Genel Başkanı Necmettin
Erbakan mı, DYP Genel
Başkanı Tansu Çüler mi
olacağı konusunda uzlaşma
sağlayamayan RP \e DYP
kurmaylannın bazı
bakanlıklann dağılımında
da anlaşamadıklan
öğrenildi. RPden, Genel
Başkan Yardımcısı Fehim Adak.
Grup Başkanvekıli Şevket Kazan.
İstanbul Milletvekılı Gürcan
Dağdaş ıle DYP'den Adalet
Bakanı Mchmet Ağar. Devlet
Bakanı Yalım Erez. Çorum
Milletvekılı Bekir Aksov arasında
sürdürülen görüşmelerde Içışlerı
ıle Sanavi veTicaret
bakanlıklarının yanı sıra Dıyanet
İşlen Başkanlığı'nın bağlı
ABD, daha radikal anlayışlarla işbirliği yaptıklarını açıkladı
'RP sistemin içinde bir partidir'
DÜRDANE KOCAOĞLU
ANKARA - ABD'nin Ankara
Büyükelçisi MarcGrossman'ın
daveri üzerine gıttiği ABD'de çeşitii
temaslarda bulunan 19. Dönem Kars
Miîletvekili ve eski Dışışleri
Komisyonu üyesi Atilla Hun
tarafmdan hazırlanan raporda.
Washington'un RP'yi korkulacak bir
parti olarak görmediği belirtildi.
Raporda. ABD üst düzey
yetkililerinin. "Biz. Ortadoğu'da
RP'den çok daha radikal anlavışlara
sahip \ önetimlerle işbirliği vapfık.
RP, sistemin içinde bir parti"
dedıklerine dikkat çekildi. Başbakan
Mesut Yılmaz ve TBMM'de temsil
edilen diğer siyasi partılerin
liderlerine sunulan raporda.
ABD'nin Türkiye ve Kürt
politikalanna ilişkin görüşleri yer
aldı. Atilla Hun, ABD'nin Ankara
Büyükelçisi Grossman'ın davetlisi
olarak gittigi ABD'de yaklaşık bir ay
süreyle çeşitli temaslarda bulundu.
Hun". ABD Dışişleri Bakanlığı
AvTupa işleri Bürosu Türkıye Masası
Şefi Siartin Adams, Demokrasi.
Jnsan Haklan ve ÇaJışma Dairesi
Türkiye Masast görevlisi Kate
Schert Washington Yakmdoğu
Polıtika Enstitüsü temsilcisi Alan
Macovsfcv, ABD Kongresı İnsan
Hakları Grubu temsilcisi Hans
Hogrefe ve çeşitli vakıf. üniversite ve
eyalet yönetımleri ilgilileriyle
görüştü. ABD'nin Türkiye'deki
gelişmelen yakından izlediğıni
belirten Hun, ''ABDvönetimi,
Türki\e'yi bizden daha i>i taımor"
dedi. '
'Dine yöneliş viar'
Hun'un tüm siyasi parti liderlerine
sunduğu raporda, ABDIılere göre
Türkiye'nin önemli birdönemden
geçtiği, devletçi ve Atatürkçü
kavTamların tartışıldığı vedeğişime
uğradığı dile getırildı.
Türkiye'de yavaş yavaş dine bir
yöneliş olduğunun kaydedıldığı
raporda, bunun Türkiye'nm iç ve dış
politikalarını da etkilediğı belirtildi.
Raporda, ABD'nin
Türkiye'nin çeşitli sorunları ve
Güneydoğu sorununda Islami çözüm
önerilerinin öne çıkmaya
başladığı görüşünde olduğu
kaydedildı.
Raporda, ABD'nın konuya ılişkin
görüşleri şöyle dıle getırildı:
"Burada ümmet temelinde Osmanlı
örneğinin başarılı olarak görülmcsi
janında. askeri çözüm önerilerini
savunanlann da zanıan zanıan İslami
önerileri öne çıkarmalan etkili
oluvor. Ancak. İslami ideolojinin öne
çıknıasının bir başka çelişkiyi
derinleştirmesi söz konusudur. O da
Sünni-Alevi çelişkisidir. Diğer bir
konu da bir devletin oluşmasında >a
da devamında kültür bo\ utunun ne
ölçiide etkili olduğudur. İslanı
kültürii >a da şeriat, bugün diima
İslam devleti kurulması için \eterii
olnıamaktadır. Tarihte de,
Osmanlıda da devieti bir arada tutan
tek öğe hiçbir zanıan olmanııştır."
'ABD, kaygı taşımıyor5
Eski CHP Miîletvekili Hun,
ABD'nin en yetkililerinin dahi
Türkiye'deki siyasal îslamın
yükselışı ve iktıdara geimesi
konusunda hiçbir kaygı taşımadığını
belirterek şöyle dedi:
"Bölgede RP'den çok radikai
yönetimk-rie işbiriiği vapOklannı
belirterek, bu durumu Türkive'nin
bir iç somnu olarak gördükierini
açıklamaktadırtar. ABD için önemli
olan Türkne'deki rejimin böluedeki
dengeleri etkile>ip etkileme\eceği ve
kendileri ile olan ilişkilerin dü/eyidir.
Doiayısi} la en köklü çözüm,
ekonomik Öniemlerte de
destekienecek. demokratik ve sivil
güçlerin belirleveceği çözümdür."
bulunduğu dev let bakanlığının
paylaşımında da sorun çıktı
Alınan bılgiye göre taraflann
hazırladığı taslak protokol
metninde. RP. Başbakanlığın yanı
sıra Bavındırlık ve îskân, Enerji
ve Tabn Ka>naklar. Tarım ve
Köyişlen. Orman. Çevre. Sanayi
veTicaret. içışlen. Kültür.
Malıve bakanlıkları ıle Diyanet
İşleri Başkanlığı'nın bağlı olacağı
dev let bakanlığını wedı.
D\'P"(ıler ise "SanaviveTicaret.
İçişleri bakanlıkları ile Divanet
İşleri Başkanlığı'na karşılık.
llaştırma. Turiznı, Çalışma ve
Sosval Güvenlik bakanlıklan
arasında tercih edeceğiniz 2
bakanlığı size verelinı" önerısınde
bulundular. Ancak RP'lilerbu
önerıyi reddetti.
Taratİar. "Önemli olan
başbakanın kim ulacağıdır. Eğer
bu sorun liderler arasında
çözümlenirse, somnlu
bakanlıUann dağılımının kime
bırakılacağını da çözeriz"
görüşünde bırleştıler
Taraflar. Başbakan Yardımcılığı
ıle Dışışleri Bakanlığf nı avnı
kışınin yürütmesi konusunda
uzlaşma sağlarken başbakan
vardımcısının. ba^bakanın
yetkilennı kullanması
vönünde vasal değışıklık
yapılmasında da
mutabakata \ardılar. Bu
durumda, atamalarda ikili
kararnamelerin üç. üçlü
kararnamelerin de dörtlü
ımzaya açılacağı bildınldı.
Taslak protokolde Hazıne.
Dış Ticaret müsteşarlıkları
\e Merkez Bankası
D\'P'ye. Dev let İstatistik
Ensîitüsü, V'akıflar Genel
Müdürluğü. Köy Hizmetlerı
Genel Müdürluğü. Zıraat ve
Halk bankalannın RP'ye
bırakılması öngörüldü.
Anayasav a uyum
vasalarının çıkanlması
konusunda da anlaşan
taraflar. \enı bir nüfus
sayımı yapılması. adil bir
seçim yasasının
çıkanlmasında anlaştılar.
Bunlar yapıldıktan sonra.
taraflann uv gun gördüğü
bir tanhte de seçıme
gidilmesı kararlaştmldı.
Çankaya pazarüğı
Taratİar arasında I5gundür
sürdürülen görüşmelerde.
Cumhurbaşkanlığı ve
TBMM Başkanlığı seçımı
de tartışma konusu oldu
Taraflar. bu ikı makam için.
Siilevman Demirel ve
Mustafa Kalemli'nın görev
sürelen dolduğu zaman
>apılacak seçinıde ortak
adav belırleme konusunda
ılke anlaşrnasına vardılar.
DYP'hlerin. TBMM Başkanlığı
için. RP ıle koalisyona karşı olan
Avdın Miîletvekili İsmet
Sezgin'ın adını ortava attıklan
öğrenildi. DYP vönetimınin.
Sezgın'ı parti içındekı muhalıf
kanattan koparmak amacıv la,
adını Meclıs Ba^kanlığı için
tekrar gündeme getırdiğı
savunuldu.
Kahraman. Belge açıklayacağız
RP
4
örtülü
ayıbına' çare
arıyor
'önerge verebiliriz' RP TBMM Grup
Başkanvekili Kahraman. halka. belgeli açıklama
yapacaklannı söyleyerek, "Parsadan cezalandırılırsa
soruşturma önergesi verebiliriz" dedi.
ANK.\RA (Cumhuriyet
Bürosu) - Hükümet
pazarlığı yürüttüğü sırada
DYP Genel Başkanı Tansu
Çiller'ı örtülü ödenek
soruşturmasından kurtaran
RP, tabandan ve parti
örgütlerinden gelen
tepkiyi yatıştırmak için
harekete geçti. RP TBMM
Grup Başkanvekili İsmail
Kahraman, örtülü
ödeneğin kullanımı ile
ilgili soruşturma
önergesıne karşı
sergılediklerı tutumun
topluma yanlış
anlatıldığını öne sürerek,
konuyu açıklığa
kavuşturmak için belgeli
açıklama hazırladıklannı
söyledı. Kahraman,
DSP"nin soruşturma
önergesının RP desteğiyle
reddedılmesine karşın
Ankara Cumhuriyet
Başsavcılığf nın. Cüler'ı
dolandırarak örtülü
ödenekten para sızdırdığı
gerekçesiyle hakkında
dav a açtığı Celaleddin
Selçuk Parsadan' ın
cezalandıniması
durumunda, RP'nin
soruşturma önergesi
verebileceğinı açıkladı.
İsmail Kahraman. dün
düzenlediği basın
toplantısında, RP'nin
hükümet kurma
çalışmaları konusunda.
"Netice nasip mesclesi,
olmazsa biz de muhalefette
kalınz" dedı
Kahraman. Cıller'ı
dolandıran Selçuk
Parsadan'ın
cezalandıniması
durumunda. örtülü ödenek
skandalını soruşturma
önereesı v ererek
TBMMve
getırebileceklenni
kavdetti. RP'nin örtülü
ödenek konusundaki
tutumunun vanlış
anlatıldığını öne süren
Kahraman. bu konunun
halka ve örgütlere
anlatılması için belgeli
açıklama hazırladıklarını
söyledi. Kahraman,
konuşmasını şöyle
tamamladr "Meclis
içindeki çalışmalanmız
adalet anlavışı içinde
de'vam edi>or. Onerge
konusundaki tavnmızı
açıkça ortava koyduk.
Örtülü ödenek hakkındaki
soruşturma önergesi
örtülü ödeneğe ait değildir.
TOFAŞ adalete intikal
etririldi. ona göre tavır
aldık. Ecevit gibi biz de
yasalara uvgun davrandık.
Bizinı ne Ecevit'le ne de
Çiller1e pazarlığımız >ar."*
t i i L r n l ı s n l i i r l i Başbakan Mesut Vılmay,önceki akşam \NAPGiresun Vlillervekili Ra-
* " » • * " • ç c u ı ı ı u simZaimoğlu-nunoğlunundüğününekarılaraknikâhşahitliği>aprı.Hil-
ton Oteli Hav uzbaşındaki düğünde Başbakan V ılmaz, Abdullah Zaimoğlu'nun: işadamı Sakıp Sabancı ise gelin
Ayşe Üst'ün şahitliğini yaptı. Düğüne Devlet Bakanı Ali Talip Özdemir, Başbakan Yıfmaz'ın kârdeşi Turgut \ ıl-
maz ile çok savıda politikacı ve işadamı katıldı. Başbakan Yılmaz. daha önceden programında olmasına karşın
va/ar Alev Alatlının kızı Funda Alatlı'nın nikâh törenine karılmadı. Başbakan Yılma/'ın eşi Berna V ılmaz. Ka-
İender Orduevindcki nikâh törenine katilarak Funda Alatlı'nın nikâh şahitliğini vapfı. İşadamı Ergin Aktan'm
oğlu Kaan Vktanın nikâh şahitliğini ise Rona \ ırcalı vaptı. Başbakan Mesut Yümaz. Floransa'da AB Irovkası'
ile akşam yemeğinde bir ara>a gelmek üzere uçakla İtalya'ya gitti. (Fotoğraf: H ATİCE TUNCER)
CHP'nin ekonomi ve Kürt sorununa ilişkin çözüm önerileri
'Kürtçe eğitime olanak saglanmalı'
ANKARA (Cumhurivet Bürosu)
-CHPGrup BaşkanvekılıNihad Mat-
kap. Kürt sorununun demokratik vön-
temlerle çözülebıleceğinı belirterek
dev letın bugüne kadarki uv gulamala-
rının halkı dev lete yabancılaştırdığı-
nı vurguladı. Kürtçeyavın veeğıtıme
olanak sağlanmasını öneren Matkap.
CHP'nin Türkiye'nin temel sorunla-
nna >aklaşımını açıklarken yaşanan
ekonomik vetoplumsal sorunlannte-
melınde sağ polıtıkalann bulunduğu-
nu savundu.
Matkap. modern ve çağdaş nitelık-
lere sahip cumhıınyetin İslam cumhu-
riyetıne dönüştiirülmek istendiğını
vurgulavarak "Bu grupfann plan ve
programlandoğrulhısunda faaliyete f?»-
çirilen özel okuL dershane ve öğrenci
barındırma v urtları çok ciddi deneti-
nıe tabi tutulmau. bu anlamda faaliv et-
leri tespit edilenler anında kapatılma-
lıdır" dedı
Matkap. partisinin Kürt sorununa
ılişkin çözüm önenlerini de şövle sı-
raladı:
- Dev let. Doğu ve Güne>doğu böl-
gelerımizdetican vesinaı>aşamıcan-
landırmava. işsızliğıazaltmayayöne-
lık hertürlügirişiminöncülüğünü vap-
malı: bu amaca ulaşmak için tüm eko-
nomik olanaklarını seferber etmelı-
dir.
- Terör ve güvenlik nedeniyle köy-
lerinden göç ertirilen yurttaşlanmızın
köv lerine. topraklarına dönme proje-
sı uygulamaya hemen konulmalı.
- Terörii önlemek. nüvenliöi saöla-
mak amacıyla ıhdas edilen olağanüs-
tü hal uygulamasına ve koruculuk sis-
temine son verilmelidir.
- -Irk, din, dil, mezhep veetnik kö-
ken farklılıkları kültür mozaiğimizin
zenginliğidir"' anlav ışından vola çıka-
rak bölgede yaşayan Kürt yurttaşlan-
mızın kimliğıni özgürce ifade etme.
kimlığııle>aşamalanönündekJengel-
lerkaldınlmalı, Kürt yurttaşlanmızın
kendi kültürleri ile vaşamalanna. ken-
dı kültürlerini gelıştırmelerinedestek
verilmelidir. Bu çerçevede. özel tele-
vizyon ve radvoların Kiirtçe vayın
yapmalanönündekiengellerkaidınl-
malıdır Kürtyurttaşlannanadılinıge-
liştirmeleri için özel okul kurulması-
na ızin venlmelidir. Kürt enstitüsü ku-
rulmasına izin verilmelidir.
SJFIgNOKTASII ORAL ÇALIŞLAR
Bir pazar günü bu ölüm korkusu da ne-
reden çıktı diyebilirsiniz. Aslında kötü
şeyler yazmak niyetinde değilim. Yu-
nanlı felsefeci Epikür'ün, ölüm üzerine
söylediği bir sözden çok etkilendım.
Şöyle diyor ünlü filozof:
"Bizim olduğumuz yerde ölümyoktur.
Ölümün olduğu yerde ise biz yokuz.
"Yaşam, elbette bu sözlerdeki kadar ko-
lay yürümüyor. insanoğlunun ölüm kar-
şısındaki korkusunu, bir filozof derınii-
ğiyle içselleştirmesi de çok kolay değıl.
Cumhuriyet "Derg/"nin bu haftaki sa-
yısında ölüm korkusuna ilişkin ilginç bir
makale yer alıyor. Aşkın Elçi'nin Alman-
ca bir psikoloji dergisınden çevirdiği bu
makalede sosyolog ve antropologlar,
insandaki ölüm korkusunun ne gıbi et-
kileryaptığ/nı irdeliyorlar. Ölüm korkusu-
nun en dikkat çekici sonuçlanndan bi-
risinin, önyargı ve hoşgörüsüzlük oldu-
ğu belirtiliyor.
insanlar, kendi uygarlıklarını, kendi
edinimlerini ve varlıklarını korumak ve sa-
vunmakta son derece güçlü içgüdüler-
le donatılıyorlar. Bu nedenle farklı düşün-
Hoşgörü ve Ölüm Korkusu
celer yaşam biçimleri gibi afternatifler kar-
şısında koruyucu ve savunucu tepkiler
veriyorlar. Korumak istedıkleri yaşam
iken, koruma içgüdüsüyle saldırdıklan ve
yok ettikleri yine yaşam oluyor.
Ölüm korkusuyla, farklıhğı yok etme
arasında ciddi bir parallellik olduğuna dik-
kat çeken araştırmacılar, bu yok etme ey-
leminin özellikle yabancı düşmanlığına
dönüştüğünü hatırlatıyorlar. Bunca lafı ne-
den ettiğımi sorabilirsiniz.
Toplumumuzdaki hoyratlığın ve hoş-
görüsüzlüğün nedenlerini hepimiz me-
rak ederiz. Niye bu kadar acımasız dav-
ranıyoruz, neden bu kadar vahşiyiz so-
rusunu sorup dururuz.
Ölüm korkusunun bu ruh haline cid-
di biretki yaptığı anlaşılıyor. Psiko-tarih-
çi RobertJay Lifton. bu evrensel olgu-
ya şöyle bir yorum getiriyor: "Savaşlar,
yok etme ve göçe zorlama polıtikaları,
öncelikle, birbiriyle yarışan ölümsüzlük
ve erk taleplerinin rekabetinin vurgusu-
dur."
Dün Galatasaray'da "Cumartesi An-
neleri"ne destek olmak amacıyla topla-
nan msanları itiş kakış gözaltına alan po-
lisi acaba hangi korkular yönlendiriyor?
Onlara emir veren ve Türkiye'yi giderek
bir polıs devleti haline dönüştüren "Fran-
kenştayn "ları böyle davranmaya iten ne
gibi sosyal ve psikolojik etkenler var?
ÖDP il Başkanı ve "Anahtar Yayınla-
n"nın yöneticisi Mehmet Atay, savaş ve
liderlık konusunda yazılmış yeni dört ki-
tap yayımlamış. Çınlilerin ünlü "Lıderlik
Sanatrr» ele alan Zen Derslen kitabı.
günümüz açısından ilginç özelliklere dik-
kat çekiyor.
Usta Fuşan Yuan, liderlık için üç nı-
telikten sözediyor: "Insanlık, görmenet-
liği ve cesaret."
Türkiye'deki liderleri bu üç noktadan
ırdelemeye ne dersinız? Ne kadar "in-
sanlar'"? Ne kadar uzağı "net şekılde
görebilıyorlar"? Ne kadar "cesurlar"?
Türkiye'de son 30 yılda üç kez askeri dar-
be yaşadık. üderierimizin önemli bir kıs-
mı son ıki darbe sırasında etkili konum-
daydılar. O çok değer verdiklerinı söy-
ledikleri parlamenter sistemi korumak
amacıyla ne kadar "cesaret" gösterebil-
dıier? Cesaret adına şimdiye kadar ne
yaptılar?
Neredeyse hepsi militarizmden şikâ-
yetçi. Bir askeri darbe olsa ne kadar dı-
renebiürier? Onurlarını ve üzerinde otur-
dukları sistemi korumaya cesaretleri var
mı? Onlara güvenebilir mıyiz?
Yoksa ölüm korkusu mu onian suskun-
luğa itiyor?
"Görme netliği" ve "insanlık" açısın-
dan da liderlerimizı irdelemekte yarar
var. Şu koalisyon pazarlıklarını yapanlar,
Türkiye'nin giderek bir kan ve ölüm ül-
kesi haline dönüştüğünü "görebiliyorlar"
mı? Her gün ölen onlarca gencimizin
acısı onlara "insanlıklarını" anımsatıyor
mu?
Bin yıl önce Çınlilerin liderlerinde ara-
dığı özellikler, bin yıl sonra bızimkılerde
ne kadar bulunuyor dersiniz?..
POLTltKA GUNLUGU
HİKMET ÇETİNKAYA
Silinmiş Düşler...
ikı kadehı de silme kırmızı şarapla doldurmuştuk...
Nedjma'nm gözlen ırı ıri açılıyordu ağaçlar arasında.
Bir ut sesı yaylalara övgüler düzuyor ve onları guneşı em-
mış kan gıbı kara bahçelere donuşturuyordu.
Katep Yacine, Nedjma'yla düşlere dalarken mılyon-
larca yıldızın kendılerını ıziedığinın farkındaydı.
Bir şaır, kenti kınp geçırıyordu...
Endülus gözden kaybolmuştu...
Yüreğınde fırtınalar dınmemış. yeniden âşık olmuş-
tu...
Kız çok açık konuşmuştu telefonda:
"Senıseviyorum, sana âşığım ama bağlanmaktan kor-
kuyorum..."
O da korkuyordu, ama kıza bir şey soylememişti...
Katep Yacıne'den vazgeçıp Eleni Fourtouni'ye dön-
dü, tüm ınatçılığmı ve buyurganlığını bir kenara ıterek..
Pencereden dışarıya bakmaya başladı ve kendi ken-
dine sordu:
"Hangi tann, hangişeytanyolluyor seni?Ne kisuçum;
günahım ne, ıstediğın ne?"
iğde ağacına gülümsedi, havalanan kuşlan selamla-
dı...
içınden mırıldandı:
"Bazen de bir yerde kuşlar vardır..."
Radovan Pavlovski'nın fotoğrafını elıne aldı. Edip
Cansever'le konuştu, Attilâ llhan'la Karşıyaka ıskele-
sindebuluştu...
Çocuklarımızın ağlayışları çınlıyordu havada.
Kekık kokuları getırıyordu göğün çanları...
Ya sevmek, âşık olmak, ona bağlanmak...
Tutsak ustura ağzında yaşamaktan bıkmıştı...
Dedı kı:
"Ben gidınce huzünler bırakınm
Bu belkı senın yaşadığındır
Bir ev sıkılır kadınlardakı
Bir adam sıkılır kadınlardakı
Seni sevmek bu kadar mı
O benım yaşadığımdır."
Anılarda kalan zamansız bir plak anıden dönmeye
başladı...
Şafak parmaklarımızda söktu. Beyaz bir çıçek avuç-
lanmızda büyüdü.
O gece bütün zengınlıklerı yaktım, yureğımın ateşıyle
kul ettim; yere uzattım kollarımı, senı bekledim...
Inan kı o gece Endülüs yok olmuştu; bir şaır kenti kı-
np geçırmıştı...
Aşkımız ise bıtmemıştı...
Ben sılınmış duşlenn sevgılısıydım, ben kızgın gülleri
öperek büyumüştüm...
• • •
Endülüs gözden kaybolmuş, Cezayir girmişti aramı-
za...
Bir şaır kenti kınp geçırmekteydı...
Ve camıler tek tek yıkılıyordu güneşın mızraklarıyla.
Constantin ateşten çıkıyordu sankı en amansız yangtn-
larla.
Nedjma uyuyordu, Nedjma benı sevıyordu...
Diz çökmüş göz kapaklarım ustündeydı; tüm sevda ke-
lımelerı onun gözlerındeydı...
Paul Eluard gıbıydim, çatırdayan alevlenn sesınde; bir
gemıdeydım batan kapalı sularda, bir ölüydum tıpkı tek-
lığınden başka şeyı olmayan...
Nedjma'yı çılgtnca sevıyordum...
Nedjma'ya, F. Garcia Lorca'dan gazellerokuyordum:
"Senin karnın köklerin savaşıdır,
_,';
;
,',', SİSİİ bir şafa[kpr dudaklann >. • • ••'
Sırlarını bekl'e'yen öluler mler
llık gülleri altındayatağın." . . • ..
• • •
ikı kadehı de sılme kırmızı şarapla doldurmuştuk...
Nedjma'nm sımsıcak yüreğındeki çırpınışları duyuyor-
dum. Nıl'ın öteyakasındakı ağıtçı kadınlann sesleriyle ır-
kiliyordum.
Nedjma benim, ben Nedjma'nındım...
Dedım kı:
"Aç Nedjma o dıllere destan gözlerini, zaman geçi-
yor öyle ınsafsız olma!"
Yanıt vermıyordu...
Düşlerımı doğradım, kahıoldum çöl ortasında...
Üstümebaygıngölgelerortüldu.AleksandrPuşkin'le
ışte o anda tanıştım. Artık Iskenderıye Sarayı'ndaydım.
Şarkıcılar destan okuyorlardı, fılavta ve rubabın akışıy-
le. Melıke sesı ve bakışıyle...
Fıskıyelercoşuyor meşalelertutuşuyordu. Altın bıryay
gıbı doğuyordu ay...
Kızgın kavga günlerıne koşmaya hazırlanıyordum...
Bir resım göruyordum eski zaman esvapları gıbı es-
ki...
Belkı bir başka hayatı hatırlıyordum. Belki bir bilmece
çözüyordum. Belkı bir düş göruyordum.
Rossini, Mozart, VVeber...
Çok eski bir hava, ağır, hazin ve muhteşem Gerard
De Nerval'a yakışan...
Yalnız ben duyarım onda ne varsa füsun!
Endülüs yanıyor, Endülus yok oluyordu...
Nedjma uyuyor, Nedjma benı duymuyordu...
Oysa benım yüreğım alev alev yanıyordu...
Internet: http: // www.planet.com.tr/Xn
E mail: Hikmet .Cetinkaya n Planet.com. TR
HİKMET ÇETİNKAYA
J . KİTAP
C I K T I
Din Baronu,
Kenan Evren'den Turgut
Özal'a; Tansu Çiller'den
Bülent Ecevife dek her
kesimle ilişki kurdu 'Şeriat •
Ticaret' zincirini genişletti.
250.000 TL (KDV dahıl)
1.KİTAP
l l l l ü C l I I I U I I
•iii
KUKT
2
*
. KİTAP
ilıııı (ıııııtu
İİAMBAK
BüLA>I!
250.000 TL (KDV dahıl) 250.000 TL. (KDV dahıl)
Çağ Pazartama A.Ş. Yerebatan Caddesı Saikımsoğut Sokak
No: 9/B Cağalogiu İstanbul Tel:514 01 96/95
Posta çekı no.: 666322